AYM'den Ali İsmail Korkmaz Kararı: 4 Red, 1 Kabul, 1 Yeniden Yargılama
Anayasa Mahkemesi, Eskişehir'de 2 Haziran 2013'teki Gezi Parkı eylemlerinde darbedilen ve kaldırıldığı hastanede hayatını kaybeden üniversite öğrencisi Ali İsmail Korkmaz'ın ailesinin yaptığı bireysel başvuruda 4 red, 2 kabul, 1 yeniden yargılama ve bir de 67 bin 500 TL tazminata hükmetti. Mahkeme Yaşam Hakkının ihlal edildiği iddiasını reddederken eziyet yasağının ihlal edildiğine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi satır arasında Gezi Parkı olaylarına bakışını değiştirdi
AYM, Ali İsmail Korkmaz kararında 'Gezi Parkı olayları'nı tanımlarken bakanlık görüşündeki 'hükümete karşı bir kalkışma ve şiddet eylemleri' ifadesine yer verdi.
Deutsche Welle Türkiye'den Alican Uludağ'ın haberine göre;Anayasa Mahkemesi (AYM), Gezi Parkı eylemlerinde dövülerek öldürülen Ali İsmail Korkmaz'ın ailesinin yaptığı başvuruda hak ihlali kararı verdi. Ancak kararda, AYM'nin Gezi eylemlerinin tanımlanmasıyla ilgili yaptığı içtihat değişikliği dikkat çekti. Daha önceki Gezi kararlarında eylemlere 'gösteri yürüyüşü' diyen AYM, Ali İsmail Korkmaz kararında ise Gezi eylemlerini 'hükümete karşı bir kalkışma' olarak gören Adalet Bakanlığı görüşünden alıntı yaparak anlattı. Bu görüş değişikliğinin perde arkasında ise kararı veren heyette eski İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı İrfan Fidan'ın yer alması ve Osman Kavala'nın da sanığı olduğu Gezi Parkı davasında verilen mahkûmiyet kararı çıkmasının etkili olduğu belirtiliyor.
Anayasa Mahkemesi, Eskişehir'de Gezi Parkı eylemleri sırasında üniversite öğrencisi Ali İsmail Korkmaz'ın henüz 19 yaşındayken polis ve beraberindeki siviller tarafından dövülerek öldürülmesine karşı yapılan bireysel başvuruyla ilgili kararını açıkladı. 26 Mayıs'ta kararını veren, ancak gerekçesini bugün Resmi Gazete'de yayımlayan AYM Birinci Bölüm, kasten yaralama suçundan sanıklardan polis Hüseyin Engin'e 7 ay 15 gün hapis cezası verilerek bu cezanın ertelenmesini 'hak ihlali' olarak nitelendirdi. Bu nedenle Anayasa'da güvence altına alınan 'eziyet yasağı' ilkesinin ihlal edildiğine hükmedildi. AYM kararında polisin yeniden yargılanmasını isterken aileye 67 bin 500 TL manevi tazminat ödenmesini de kararlaştırdı.
Gerekçede, cezanın ertelenmesinin 'kötü muamele' fiillerine karışan kamu görevlilerine hoşgörüyle yaklaşıldığı izlenim uyandırdığı, kötü muamelenin hoş görülmediği inancının zayıflamasına yol açtığı belirtildi. Bu durumun bu tür fiillere eğilimli görevlileri cesaretlendirebileceği savunulan kararda, 'Bu durum hukuk devleti ile adalete olan güven ve inancı açıkça zedelemektedir' denildi.
Ali İsmail Korkmaz'ın ailesine verilen tazminatı yeterli buldu
Ali İsmail Korkmaz'ın ailesi maddi tazminat için 2 milyon TL talep etmişti. Anayasa Mahkemesi 'Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia' başlığı altında 201. maddede şunları belirtti:
Bundan başka İdare Mahkemesi ölüm sonucunun kamu hizmetinin sunulması sırasında ortaya çıktığı ve idarenin kusurlu olduğu kanaatine varmış, neticeten Ali İsmail Korkmaz'ın yakınlarına tazminat olarak yaklaşık 1 milyon TL ödenmiştir (bkz. § 77). Anayasa Mahkemesine göre olayın sorumlularına verilen hürriyeti bağlayıcı cezalar ile Ali İsmail Korkmaz'ın yakınlarına ödenen tazminat miktarları bir bütün olarak başvurucu Ali İsmail Korkmaz'ın toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına yapılan müdahale yönünden uygun ve yeterli bir telafi sağlamıştır.
Ali İsmail Korkmaz'ın ebeveyni ve kardeşleri başvurmuştu
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü'nün Resmi Gazetede yer alan kararına göre, Gezi Parkı olaylarının yaşandığı dönemde Eskişehir'de yapılan gösterilerde sivil vatandaşların ve kolluk görevlilerinin müdahalesi sonucu beyin kanaması geçiren, kaldırıldığı hastanede yoğun bakım ünitesinde hayatını kaybeden üniversite öğrencisi Ali İsmail Korkmaz'ın ebeveyni ve kardeşleri Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu.
Anayasa Mahkemesi oybirliği ile karar verdi
Başvurucular, gösteriye katılan yakınlarının, kolluk görevlileri ve sivil vatandaşlar tarafından darbedilerek öldürülmesi nedeniyle bazı haklarının ihlal edildiğini öne sürdü.
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, oy birliğiyle başvurucuların 'eziyet yasağının' ihlal edildiğine ve başvuruculara toplam 67 bin 500 lira tazminat ödenmesine hükmetti.
Yüksek Mahkeme, eziyet yasağının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için '7 ay 15 gün hapis cezası verilen ve hakkında hükmün açıklanması geri bırakılan' sanık polis memuru H.Y. hakkında yeniden yargılanma yapılmak üzere kararın bir örneğinin Kayseri 3. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine de karar verdi.
Anayasa Mahkemesi Ali İsmail Korkmaz için gerekçeli kararını yayınladı
Anayasa Mahkemesinin gerekçesinde, olayla ilgili soruşturma ve kovuşturmaların yapıldığı, kamu davasının açıldığı, ağır ceza mahkemesinde yürütülen yargılama ve temyiz sürecinin sonunda başvurucuların yakınının ölümüne neden olan sanıklar hakkında çeşitli hapis cezalarına hükmedildiği hatırlatıldı.
Gerekçede, sanık polis memuru H.E'nin ise 'kamu görevlisi olarak sahip olduğu nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle silahtan sayılan copla kasten yaralama' suçundan 7 ay 15 gün hapis cezasıyla cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB) karar verdiği belirtildi.
Başvurucuların HAGB kararına itiraz ettiği, ağır ceza mahkemesinin, dosya üzerinden yaptığı incelemede HAGB'ye karar verilebilmesi için gerekli yasal koşulların oluştuğu gerekçesiyle itirazı reddettiği aktarıldı.
"Polis memuru amacı dışına sapmıştır"
Somut olayda, 'kamu görevlisi olup güç kullanma konusunda ilgili yasalar çerçevesinde yetkisi ve görevi bulunan polis memurunun, memuriyet görevinin kendisine sağladığı otoriteyi açıkça kötüye kullandığı' belirtilen gerekçede, 'Polis memuru, kanunlar ve kurallar ile belirlenmiş güç kullanma ile ilgili görevini yerine getirirken amacından tamamen sapmıştır.' denildi.
Derece mahkemesinin de polis memurunun sahip olduğu nüfuzu kötüye kullanarak kasten yaralama suçunu işlediğine karar verdiği vurgulanan gerekçede, 'Oysa kolluk görevlileri, görevlerini yerine getirirken her koşul altında vücut bütünlüğünün dokunulmazlığı gibi temel haklara ve özellikle insan haysiyetine saygı göstermek ve bunları korumak zorundadır.' vurgusu yapıldı.
"HAGB kararı verilmesi, kötü muamele fiillerine karışan kamu görevlilerine hoşgörüyle yaklaşıldığı izlenimini uyandırmaktadır"
HAGB müessesesinin, cezasızlığa yol açması nedeniyle benzer türdeki ihlalleri önlemedeki caydırıcılığı sağlayamadığı aktarılan gerekçede, 'HAGB kararı verilmesi, kötü muamele fiillerine karışan kamu görevlilerine hoşgörüyle yaklaşıldığı izlenimini uyandırmaktadır. Bu durum ise bu tür fiillere eğilimli görevlileri cesaretlendirebilecektir.' denildi.
"Disiplin yönünden bir soruşturmaya tabi kılınmamasının da oluşan cezasızlığın etkisini daha da ağırlaştırdı"
Somut olayda, polis memurunun sabit görülen suçundan dolayı disiplin yönünden bir soruşturmaya tabi kılınmamasının da oluşan cezasızlığın etkisini daha da ağırlaştırdığı aktarılan gerekçede, şu değerlendirmeler yapıldı:
'Tüm bu hususlar, kötü muamelenin hoş görülmediği inancının zayıflamasına yol açmaktadır. Bu tür uygulamalar özelde mağdurlarda, genelde ise kamuoyunda mahkemeler ile yetkili makamların bireyleri kötü muameleye karşı koruma amacıyla yerine getirmeleri gereken ve bu nedenle de kritik bir önemi olan rollerini yerine getirmemeleri nedeniyle kamu görevlilerinin fiili dokunulmazlıktan yararlanarak bireylerin haklarını istismar etmelerinin mümkün olabildiği bir ortamın oluştuğu intibasını yaratmakta, hukuk devleti ile adalete olan güven ve inancı açıkça zedelemektedir.'
Anayasa Mahkemesinin verdiği hüküm
A. 1. Yaşam hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
2. Başvurucu Ali İsmail Korkmaz'ın yakını olan başvurucuların kötü muamele yasağının kendileri bakımından ihlal edildiğine ilişkin iddialarının kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
3. Başvurucu Ali İsmail Korkmaz'ın yakını olan başvurucuların eziyet yasağının ölen yakınları Ali İsmail Korkmaz bakımından ihlal edildiğine ilişkin iddialarının KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
4. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
B. Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan eziyet yasağının maddi ve usul boyutlarının İHLAL EDİLDİĞİNE,
C. Kararın bir örneğinin eziyet yasağının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için polis memuru H.E. hakkında yeniden yargılama yapılmak üzere Kayseri 3. Ağır Ceza Mahkemesine (E.2017/124, K.2017/161) GÖNDERİLMESİNE,
D. Başvurucu Ali İsmail Korkmaz'ın yakınları olan başvuruculara net 67.500 TL manevi tazminatın MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,
E. 257,50 TL harç ve 4.500 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 4.757,50 TL yargılama giderinin başvurucu Ali İsmail Korkmaz'ın yakınları olan başvuruculara MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE, geriye kalan yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA,
F. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucuların Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,
G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 26/5/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Yorum Yazın
Hukuk öldü. Siz ölseniz ne olur diyor...
Bu çocuğa yazık oldu. Gezi protestoları çok güzel ve birçok şeyi değiştirecek eylemlerdi. Fakat gençlerin içine terörist grupların sızmasıyla iş farklı yere ... Devamını Gör
Şimdi bu olaya red veren mahkeme hâkimlerinin çocuklarının dövülerek aynı şekilde öldürüldüğü hqyal edin, sonuç yine aynı mı olur? İşte bu empatiye Adalet di... Devamını Gör