Ankara Kulislerinde Konuşulan Borsa Zararının Faturası Kimlere Kesildi? VİOP Düzenlemesi Yeni Değil!
Borsa İstanbul’da geçen aylarda çok dikkat çeken ve çok da sorgulanan yükseliş ve ardından düşüşlerde aracı kurumlarla büyük müşterileri arasında bulunan bazıları da sonrasında tutuklanan manipülatörler batma noktasına gelmişti. Krizi engellemek için Takasbank’ın VİOP'ta 'Sicil bazında pozisyon limitlerinde' yaptığı artış ve sonrasında eskisinden daha da düşük hale getirilmesi yeniden sorgulanmaya başladı.
Borsa İstanbul’da risk iştahının bu değişiklikler yeniden arttığı görülürken, değişikliğin nedeni ve kaynağı aranıyor.
Bankacılık hisselerinde temmuz ortasında başlayan ve eylül ortasında sonlanan sıra dışı oynaklık öncesi yapılan değişiklik hatırlandı.
31 Mayıs 2022 tarihinde Takasbank tarafından yapılan ani bir değişiklikle bankalar ve aracı kurumlara yönelik, Takasbank madde 24 uyarında Merkezi Risk Yönetimi Ekibi tarafından VİOP’ta “Sicil bazında pozisyon limiti”ni düzenlendi.
Maddede yapılan düzenleme şu şekildeydi:
Sicil bazında pozisyon limitleri, piyasada yaşanan gelişmeler ve Borsa’nın görüşü alınarak Genel müdür tarafından beş olan limit artışı, 10 katına kadar çıkarılabilir.
Bu değişiklik bir kişi ya da kurumun 1 birim varlığına karşı 10 birim pozisyon açması demek oluyordu. Öncesinde 5 kat olan bu "kaldıraç" denilen oran 10 kata çıkarılmıştı.
Cumhuriyet'ten Miyase İlknur'un haberine göre, Temmuz itibarıyla başlayan hızlı yükselişlerde bir haftada 12 tavan yapan banka hisselerinde Takasbank ekranında kimlerin hangi hisselerde ne kadar hacimde işlem yaptığı görülürken, bankacılık ve emeklilik fonları da gibi büyük yapılar da manipülatörlerin pozisyonun yaklaşık 10 katı hacimde satış yaparak hem bu kişileri hem de kurumları açığa düşürdüler. VİOP’ta bu şekilde oluşan teminat tamamlama krizi sonrası Takasbank fonu kilitlendi.
Sorunun çözümü için teminat oranları artırılırken zor duruma düşen aracı kurumlara da bazı düzenlemeler yapıldı.
Borsa İstanbul tarafından kat be kat yükseliş gösteren hisselerde aşırı volatilite sebebiyle Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi (VBTS) devreye girerken, 12 kez tavan ile oynaklık gösteren bankacılık hisselerinde teminat, brüt takas ve devre kesiciler kullanılmadı.
Balon tabiriyle yatırımcılar, manipülatörler ve kurumlar zarar edince bazı tedbirler alındı. Bu tedbirlerden biri VİOP’ta krizden aylar önce 5’ten 10’a çıkan limit artış oranını öncesinin de altına indirildi. 30 Mayıs 2022'de 5 olan sicil bazlı limit yükseltme oranı 10’a çıkarak kriz sonrası 6 Ekim’de 3’e indi.
Borsada yapılan işlemlerin içinden gün geçtikçe tanıdık simalar da çıkmaya başladı.
Hem Ankara hem de İstinye kulislerinde konuşulanlara göre, iktidar mensubu eski bir bakanın TSKB hissesinde zarar ettiği, 7 MHP milletvekilinin de 100 milyona yakın para kaybettiği konuşulurken, iktidara yakınlığı bilinen ve bu hareketlerde öne çıkan yatırım kurumuyla zararlarını kurtarmak için manipülatörlere operasyona ön ayak olunduğu iddiası bulunuyor.
Varlıklarını kaybeden ünlü manipülatörlerin tutuklandığı davada gizlilik kararı da daha önce görülmemiş bir durum.
Öncesinde bu tar kişiler hakkında işlem yasağı, tutuksuz yargılanma gibi kararlar alınırdı. Tutuklansalar dahi dava süreçleri takip edilirdi. Bu nedenle yeni bir iddia ortaya atıldı: İkinci bir operasyon yolda mı?
Bu sürecin başrolünde olan bankalar için de bugün Goldman Sachs hedef fiyatlarını revize etti. Kurumun beklentileri şu şekilde:
İş Bankası için hedef fiyatını 4,57 TL'den 6,20 TL'ye yükseltirken, 'nötr' tavsiyesini korudu.
Halkbank'ta hedef fiyatı 3,84 TL'den 4,00 TL'ye çıkarken, 'sat' tavsiyesini sürdü.
Garanti BBVA için hedef fiyatını 22,00 TL'ye koyarak 'nötr' tavsiyesini yeniden başlattı.
VakıfBank'ta hedef fiyat 4,60 TL'den 4,80 TL'ye, tavsiye de 'nötr'den 'sat'a revize edildi.
Akbank hedef fiyatıysa 12,2 TL'den 16,00 TL'ye çıkarken, tavsiyesi 'al' olarak korundu.
Yorum Yazın