"Vısa Ve Tobb Harcamalar Araştırması" Kovid-19 Döneminin Profilini Çıkardı

ANKARA (AA) - Visa ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye'de yapılan kartlı harcamalarda yeni tip koronavirüs (Kovid-19) etkisini inceleyen bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmada, Türkiye'nin bu süreci Avrupa'ya kıyasla daha az hasarla geçirdiği ve sektörlerin daha hızlı toparlandığı belirlendi.

TOBB'dan yapılan açıklamaya göre, 'VISA ve TOBB Harcamalar Araştırması' ile salgının arttığı mart-mayıs aylarında daralan Türkiye'deki kartlı harcamaların, normalleşmeyle birlikte hızlı bir toparlanma sürecine girdiği tespit edildi.

Mart-Ağustos 2020 dönemine odaklanan araştırmada, kartlı harcamalarda farklı sektörler için Kovid-19 sürecine bağlı olarak gerçekleşen değişimler, temassız işlemler ve e-ticaret işlemlerinin değişimi analiz edildi. Salgın nedeniyle Türkiye'de sokağa çıkma kısıtlamalarının uygulandığı 12 haftalık dönemde (mart-mayıs) toplam kartlı harcamalar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 daraldı. Haziranda ise normalleşmenin başlamasıyla harcamalar hızlı bir toparlanma sürecine girdi ve ağustosun son haftasında 2019 seviyesinin yüzde 18 üzerine çıktı.

Araştırmada, Türkiye verileri, salgın döneminde farklı yaklaşım izleyen iki ülkeyle kıyaslandı. Avrupa'da sokağa çıkma kısıtlamalarını ilk hayata geçiren İtalya ve kısıtlama uygulamayan İsveç'teki harcamalar ile Türkiye'deki veriler karşılaştırıldı.

Mart-mayıs döneminde kartlı harcamalar bakımından İtalya en keskin düşüşleri yaşarken, Türkiye ve İsveç birbirine paralel ve yakın dalgalanmalarla karşı karşıya kaldı. 6 ana harcama sektörünün bir sene öncesiyle kıyaslandığı tablolar karşılaştırıldığında, İsveç ve İtalya'nın haziranda yüzde 13 küçülmeye devam ederken, Türkiye'nin aynı ayda normalleşmeyle birlikte yüzde 10 büyüyerek, hızlı biçimde toparlandığı görüldü.

• Temassız işlem büyümesinde Türkiye Avrupa'da ilk sırada

Türkiye, salgın sürecinde Avrupa'da temassız harcama limitini yükselten ilk ülke oldu. Tüketiciler de sağlık önceliği nedeniyle temassız ödemelere artan bir talep gösterdi.

Bankalararası Kart Merkezi rakamlarına göre, yalnızca martta 2,5 milyon kart ilk defa temassız ödeme yapmak için kullanıldı. Böylelikle Türkiye'de, yılın ilk 6 ayında gerçekleşen temassız işlem sayıları, geçen yılın aynı dönemine kıyasla 3 kat arttı. Temassız ödemelerdeki büyüme oranıyla Türkiye, Avrupa'da en yüksek artışı gösteren ülke olarak öne çıktı.

Bununla birlikte, yüz yüze ödemelerin yüzde 75'inin temassız olarak gerçekleştiği Avrupa ortalamasına kıyasla Türkiye'de temassız işlem oranı daha düşük kalırken, temassız ödeme kabulünü daha da yaygınlaştırmak üzere, salgın döneminde de çalışmalarını sürdüren Visa, perakende markalarıyla gerçekleştirdiği iş birliğiyle 7 bine yakın temassız ödeme noktasını hayata geçirdi.

• e-Ticaret rekor seviyelere ulaştı

Araştırmanın kapsadığı dönemde, tüketici alışkanlıklarının değişmesiyle Türkiye'de e-ticaret işlem adetleri, sadece Nisan 2020'de yüzde 30 arttı. 14 Avrupa ülkesinde bu rakam yüzde 25'in üzerinde artış gösterdi. Türkiye'de mart-mayıs döneminde 7 milyon kart ilk defa e-ticaret alışverişi için kullanıldı. Bunun sonucunda, Türkiye'de e-ticaret, mayıs sonu itibarıyla kartlı harcamaların yüzde 33'üne ulaşarak rekor seviyelere yükseldi.

Giyim, seyahat, elektrik-elektronik gibi 'isteğe bağlı tüketim' harcamaları, salgın öncesinde market ve gıda gibi 'temel ihtiyaç' harcamalarının üzerinde seyrederken, Türkiye'deki ilk Kovid-19 vakasının görüldüğü martta bu sektörlerdeki harcamalar yüzde 58 düşüş gösterdi. Normalleşmeyle toparlanmaya başlayan 'isteğe bağlı tüketim' harcamaları, özellikle elektrik-elektronik ve yapı-dekorasyon harcamalarındaki artış ve diğer sektörlerde yaşanan iyileşmeyle 'temel ihtiyaç' harcamaları seviyesine yeniden yaklaştı.

• Evden çalışma ve uzaktan eğitim elektrik-elektroniğe talebi artırdı

Sokağa çıkma kısıtlamalarının olduğu dönemde (mart-mayıs), geçen yıla kıyasla talep artışı yaşayan sektörler elektrik-elektronik eşya-bilgisayar, market ve gıda oldu. Bu dönemde seyahat, yemek, giyim ve akaryakıt kategorilerinde ise düşüşler yaşandı.

Mart ayında evden çalışma ve uzaktan eğitimin başlamasıyla birlikte elektrik-elektronik ve yapı-dekorasyon harcamalarındaki kayda değer artış dikkati çekti. Özellikle elektrik-elektronik harcamalarının haziran-ağustos aylarında da artmaya devam ederek, 2019'un yüzde 95 üzerinde gerçekleşmesi bu talebin kalıcılığına işaret etti.

• 'Türkiye'nin proaktif yaklaşımı pandeminin etkilerini sınırlandırdı'

Açıklamada görüşlerine yer verilen TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, 'İçinden geçtiğimiz pandemi sürecinde tüm dünya hiç alışık olmadığı bir ortamla karşı karşıya kaldı. Bu yeni ortama uyum sağlamak üzere hazırlıklı olan ve proaktif davranan ülkeler, diğer ülkelerden pozitif olarak ayrıştı. Türkiye, pandemi sürecinde hızlı kararlar alarak ve özellikle sağlık alanında gerçekleştirmiş olduğu atılımlarla bu yeni ortama uyum sağlama konusunda dünyada öne çıkan ülkelerden biri oldu. Bunun yansımasını da hem e-ticaretin bu süreçte öne çıkmasıyla hem de temassız ödemelerdeki artışla somut olarak görmüş olduk.' ifadelerini kullandı.

Salgın sürecinde odalar-borsalar, sektör meclisleri, kadın ve genç girişimler, organize sanayi bölgeleri (OSB) ile sürekli iletişim halinde olduklarını belirten Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:

'Pandemi sürecinde kurduğumuz istişare mekanizmalarıyla sahadan anlık bilgileri aldık ve üyelerimizin sorunlarını yakından takip ettik. Sorunlara çözüm önerileri geliştirip, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına ileterek bunların çözümünün takipçisi olduk. Bu dönemde bu yöntemle üyelerimizden gelen pek çok sıkıntının çözüldüğünü söyleyebilirim. Yine bu dönemde atılan proaktif adımların normalleşme sürecini hızlandırdığına şahit olduk. Pandemi süreci bize e-ticaretin önemini ve geleceğini bir kez daha gösterdi. Bu dönemde kredi kartı harcamalarının 3'te 1'inin e-ticaret üzerinden yapıldığını gördük. Biz de üyelerimizi e-ticarete hazırlamak için birçok online bilgilendirme toplantısı düzenledik. Bunun yanında sertifikalı e-ticaret ve e-ihracat eğitim programları yaptık. Üyelerimizin e-ticarette yer alması için birçok şirketle e-ticarete özel kampanyalar hazırlayarak, üyelerimizin kullanımına sunduk.'

• 'Temassız kart kullanımı ilk 6 ayda 3 kat büyüdü'

  Visa Türkiye Genel Müdürü Merve Tezel de 'VISA ve TOBB Harcamalar Araştırması'nın, Türkiye adına olumlu bir tablo ortaya koyduğunu vurguladı.

'Türkiye'de normalleşme sürecinin başlamasıyla bütün sektörlerde Avrupa'ya kıyasla daha hızlı bir toparlanma olduğunu gördüklerine' işaret eden Tezel, ülkede ödeme sistemlerinin yaygınlığı, tüketicilerin kart kullanım alışkanlıkları ve e-ticaret altyapılarının güçlü olmasının yaşanan iyileşmede önemli rol oynadığına dikkati çekti.

Tezel, salgın sürecinin hem tüketici davranışlarında hem işletmelerin yapılanmasında önemli değişikliklere yol açtığını belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

'Tüketiciler bu dönemde sanal ortamlarda online ödemelere, fiziksel dünyada ise temassız ödemelere yöneldi. Ülkemizde temassız kart kullanımı normalde her yıl ortalama 2 kat büyürken, bu senenin sadece ilk 6 ayında 3 kat büyüdü. Temassız ödeme kabulünün bazı iş yerlerinde ciro artışlarıyla sonuçlanabildiğini de gözlemledik. Türkiye'de temassız kart kullanım oranlarının Avrupa düzeyine ulaşmasını bekliyoruz. Nakitten kartlı ödemeye gerçekleşen dönüşüm kayıtlı ekonomiye de katkıda bulundu. İşletmeler tarafında ise pandemi döneminde elektronik ödeme yöntemlerini kabul eden, işini dijital ortama taşımış küçük ve orta ölçekli şirketler için bu sürecin daha kolay geçtiğini gördük. Bu dönemde Visa olarak, ekonominin bel kemiğini oluşturan KOBİ'lere desteğimizi 'İşimi Yönetebiliyorum' projemiz kapsamında, gerek sunduğumuz sanal eğitimler gerekse verdiğimiz dijitalleşme ve dijital pazarlama desteğiyle sürdürüyoruz.'