Türk Müziğinin Unutulmaz Bestecisi: Hafız Sadettin Kaynak

İSTANBUL (AA) - HİLAL UŞTUK - 'Muhabbet Bağına Girdim', 'Çile Bülbülüm Çile', 'Ağla Gözlerim Ağla' ve 'Telli Turnam'ın da aralarında bulunduğu 600'ün üzerinde esere imza atan besteci Hafız Sadettin Kaynak'ın vefatının üzerinden 60 yıl geçti.

Besteci ve ses sanatçısı Kaynak, 1895'te Ali Alaaddin Efendi ile Havva Hanım'ın beş çocuğunun en büyüğü olarak İstanbul'da dünyaya geldi.

Henüz 10 yaşındayken Kur'an-ı Kerim'i ezberleyen sanatçı, İstanbul'da tamamladığı ilk ve orta öğrenimin ardından ilahiyat fakültesinde eğitimine devam etti.

Usta gazelhan ve bestekar Kaynak, Birinci Dünya Savaşı sırasında yedek subay olarak Diyarbakır'da vatani görevini tamamladı.

Hüzzam makamındaki ilk bestesi 'Hicran-ı Elem'i 1926'da kaleme alan sanatçı, aynı yıl plak doldurmak üzere Berlin'e gitti.

Hafız Sadettin Kaynak, ikinci imam olarak göreve başladığı Sultan Selim Camisi'nde, 1928'de baş imam oldu, 1930'da bu görevinden ayrıldı.

• Onlarca filmin müziklerini yaptı

Sadettin Kaynak; Hafız Melek Efendi, Hafız Cemal Efendi, Neyzen Emin Dede ve Muallim Kazım Uz'dan nota, usul, fasıl ve ilahi konularında dersler aldı.

Eserlerinde zengin bir folklorik yapı göze çarpan sanatçı, nota bilmediğinden besteciliğinin ilk yıllarında eserleri başkaları tarafından notaya alınıyordu. Sanatçı, bestelerinde şarkıyla türkü arası bir özellik taşıyan üslubuyla kendine özgü bir form oluşturdu.

Kaynak, uzun havalar ve hoyrat ezgilerin yapısından etkilenerek Hüseyni, Gerdaniye, Muhayyer makamlarında da besteler yaptı, Yunus Emre, Karacaoğlan ve Erzurumlu Emrah'ın şiirleriyle anonim halk ezgilerini bu formda besteledi.

Kimi eserlerinde bir şarkı içinde birden fazla usule (makam) yer veren sanatçı, film şarkısı olarak kaleme aldığı 'Dertliyim, Ruhuma Hicranımı' adlı bestesinde segah ve nihavent makamlarını birlikte kullandı.

Güney Doğu Anadolu'da yerel müzikler üzerine araştırmalar da yapan başarılı sanatçı, 1930'da Paris’te konser verdi.

Sanatçının talebesi Hafız Ahmet tarafından Alaeddin Yavaşça ve yayıncı Abdullah Işıklar'ın da aralarında bulunduğu yakın çevresine aktarılan bilgiye göre, Hafız Ahmet, yaşlılık döneminde ziyaretine gittiği bir gün hocasını sevinçten ağlarken bulur. Sadettin Kaynak, talebesini görünce 'Gel Hafızım! Lütfettiler, bu gece rüyamda Peygamber Efendimizi gördüm ve onunla sohbet ettim. Bu şarkıyı ona yazdım ve besteledim' diyerek, hicaz makamındaki 'Muhabbet Bağına Girdim' (Ararım) eserini okudu.

• 632 eser yazdı

Hayat hikayesini anlattığı bir mektubunda İstanbul'a döndükten sonra film musikisi bestelemeye heveslendiğini kaydeden Kaynak, Mısır'dan getirilen 85 filmin yanı sıra yerli filmlere beste yaptığını, ilk film müziklerinin ise 'Allah'ın Cenneti' adlı Türk filmiyle 'Leyla ile Mecnun' adlı Arap filminde yer aldığını kaydetmişti.

Kaynak, 1932'de bestelediği ve Safiye Ayla tarafından seslendirilen muhayyer makamındaki 'Çile Bülbülüm Çile' adlı bestesinin telif haklarını Ayla'ya verdi.

Çeşitli kaynaklarda yer alan bilgiye göre usta bestekar, biyografisini kaleme alan Ali Rıza Avni’ye, 'Evlat, benim için ileride yazacağın veya senden isteyecekleri tercüme-i halim için yazılanların başına 'Hafız’ demeyi sakın unutma.' uyarısında bulunmuştu.

Sanatçı, 1940-1950 yılları arasında 80'in üzerinde film müziği besteledi. 'Ayrılık Yaman Kelime', 'Deli Gönül Gezer Gezer Gelirsin', 'Ağla Gözlerim Ağla' ve 'Telli Turnam'ın da aralarında bulunduğu 42 ayrı makamda, 632 esere imza atan besteci, 1947’de hacca gitti.

Sultanahmet Camisi'nin imamlığı için 1950'de talepte bulunan Kaynak, 3 yıl kadar bu görevde bulundu.

Hafız Sadettin Kaynak, 1955'te felç geçirdi, 3 Şubat 1961'de ise İstanbul'da Haydarpaşa Numune Hastanesi'nde hayata veda etti.

Vasiyetinde 'Cenaze namazım Nuruosmaniye Camii Şerifi'nde kılınsın. Merkezefendi'de kabrim hazırdır. Kabir taşımı Gülfiye yaptırır. Yazılacak şey şudur: Sultanselim Cami Şerifi Başimamı ve Sultanahmet Cami Şerifi İkinci İmamı ve Hatibi, Meşhur Bestekar Hacı Hafız Sadettin Kaynak'ın ruhuna fatiha.' sözlerine yer veren sanatçı, Merkezefendi Mezarlığı'na defnedildi.