Pastırmada Karmin Tehlikesi

Türklere özgü bir et ürünü olan pastırmada da helal olarak görünmeyen karmin tehlikesi bulunuyor. Bolu’da yapılan küçük bir araştırma bu durumun iyi olmadığını gösteriyor.

Daha çok Ramazan aylarında tükettiğimiz pastırma, Türklere özgü bir yiyecek… Pastırma, geleneksel bir ürün olması ile birlikte çemeni ile de şaşırtan bir ürün… Çünkü; geleneksel olarak üretilen çemenin içinde sadece çemen otu, sarımsak ve Maraş’a özgün toz kırmızı biber var. Yani salça, renklendirici gibi maddeler bulunmuyor.

Bu içeriğe rağmen, Türk pastırma üreticilerinin bir kısmı çemen içerisine bazı renklendiriciler de koyabiliyor. Bunlardan en bilineni ise karmin renklendiricisi…

Karmin, diğer adıyla E120, Güney Amerika’da yaşayan Koşnil adlı bir tür böcekten üretilmektedir. Bu böcek, kaktüs üzerinde yaşamakta ve bu böceklerin yumurtlama aşamasında bir takım işlemlerden geçirilerek kırmızı renkteki boyanın elde edildiği söyleniyor.

Karmin; gıdanın yanı sıra kozmetik, tekstil ve temizlik gibi ürünlerde kullanılmaktadır. GRAS (Genellikle güvenli olarak tanımlanan) olarak tanımlanan karmin, Türkiye’de de sıklıkla kullanılmaktadır.

Ancak; Dünya Helal Konseyi (WHC) ve GİMDES’in bilgilerine göre, karmin maddesi böcekten üretildiği için helal olarak sayılmıyor ve GİMDES, içeriğinde karmin bulunan ürünlere Helal Sertifikası vermiyor.

Çilekli, frambuazlı ya da kırmızı etle üretilen ürünlerin çoğunda bu maddeye rastlanılıyor. Bazı üreticiler buna alternatif olarak bitkisel kaynaklı renklendiriciler de kullanabiliyor. Et ürünlerinde ise; pastırma çemeni ve hindi etinden üretilmiş salam ya da sosislerde karmine rastlanılıyor.

YÖNETMELİKTE YERİ VAR

30 Haziran 2013 tarihinde Resmi Gazete’de “Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği” yayınlandı. Bu yönetmeliğe göre, geleneksel ürünler arasında olan pastırmanın, yenilebilir dış kaplama hariç, üretiminde renklendirici kullanılması yasaktır. Ancak çemen için böyle bir uyarı yok ve çemen için karmin dışında kurkumin ve riboflavinlerin de kullanılabileceği yazılmaktadır. Bu durum salam ve sosis gibi ürünlerde de geçerlidir.

BOLU MARKETLERİNDE DURUM NASIL?

9 – 10 Aralık 2014 tarihinde yapılan küçük bir pazar araştırması sonuçlarına; 69 süper ve hipermarketlerde satılan ambalajlı, dilimlenmiş ve çemenli pastırmanın %40’ı karminli olduğu tespit edildi. Yine bu araştırmaya göre 6 markanın yarısında da karmin olduğu tespit edilmiş.

TÜKETİCİ NE YAPMALI?

Üretilen ürünleri almadan önce tüketicilerin ambalajlı ürünlerin içindekiler kısmını kontrol etmesi gerekiyor ve bu tür maddeleri gördüğü zaman alıp alması tüketicinin inisiyatifine kalıyor. Üretici firmaların içindekiler kısmında olmamasına rağmen ürünlere başka içerik koyması yasalar ve yönetmeliklere göre yasak ve tespit edilmesi halinde cezalar uygulanmaktadır. Tüketiciler bu tür durumlara düştüğünde yapması gereken en basit ve etkili yol ise ALO GIDA 174’ü aramak olacaktır.