Mentol Tükettiğimizde Neden Ağzımızda Ferahlık ve Serinlik Hissediyoruz?
Mentol pek çok üründe karşımıza çıkan bir organik kimyasal haline geldi. Şekerden tutun da çay, dondurma hatta çikolata da bile mentol görmek artık mümkün. Bu kadar sık görmemizin nedeni aslında verdiği o ferahlık ve serinlik hissini sevmemiz. Peki nasıl oluyor da bu bitki ağzımıza soğukluk hissi veriyor? 👇
Mentollü bir şey tükettiğinizde ardından gelen o serinlik hissini mutlaka fark etmişsinizdir.
Mentollü bir sakız çiğnediğinizde veya şampuan kullandığınızda anında bir serinlik hissedersiniz. Bu nasıl oluyor gelin bir bakalım.
Sinirler, elektrik akımları şeklinde bilgi taşıyan beynin kablolarıdır.
Sinir sistemimizde cildimizden beyne uzanan bir dizi sinir ise sıcaklıktaki değişiklikleri algılama işlevini görür. Sıcaklık değişimini algılayan reseptör proteini TRPM8 olarak adlandırılır ve soğuğu algılayan tüm sinir hücrelerinde bulunur.
TRPM8 adlı protein sıcaklıktaki değişimi algılayarak kalsiyum iyonlarının girişine izin verir.
TRPM8'nin bunu nasıl yaptığı tam olarak bilinmiyor. Vücut sıcaklığında bir düşüş olduğunda, TRPM8 şekil değiştiriyor ve açılıyor, böylece kalsiyum iyonlarının sinir hücresine girmesine izin veriyor. Vücutta gerçekleşen bu akım, beyni ısı düşüşü konusunda uyarıyor.
TRPM8'i harekete geçiren tek şey sadece sıcaklık düşmesi değil tabii ki.
Nane ve diğer nane yağlarında bulunan mentol adı verilen organik kimyasal da bir şekilde TRPM8'i harekete geçiriyor. Yani mentollü ürünler tükettiğimizde bu sinirler uyarılıyor ve biz de soğukluk hissetmiş oluyoruz.
Örneğin nane şekeri, soğuk algılayan sinirlerde bahsettiğimiz TRPM8'i harekete geçirir ve ağzınızı anında bir serinlik hissi gelir.
Şeker bittikten sonra bile bir miktar mentol ağzınızda kalır ve sinirleri aktif tutar. Naneli şekerden sonra su içtiğimizde de o serinlik geri geri gelir. Bunun nedeni bir yudum suyun bile sinirleri harekete geçirmesidir.
Sonuç olarak, mentol aslında beynimizi kandırıyor da diyebiliriz.
Vücudumuzda soğuğu algılayan proteini harekete geçirerek aslında soğuk hissetmediğiniz halde soğuk hissettiğimiz sinyalini beynimize yollamış oluyor.
Acı biberin verdiği ısı hissi de mentolün verdiği soğuklukla hemen hemen aynı şekilde gerçekleşir.
Acı veya baharatlı yiyeceklerin çoğu, kapsaisin adı verilen bir kimyasal içerir. Bu kimyasal, TPVR1 (soğuk veya sıcağı algılayan bir başka protein) adı verilen bir proteini aktive ederek sıcak basmasını ve terlememizi sağlar. Yani bunların yaşanması biberin özelliğinden değil, derideki sinirleri sıcakta harekete geçiren proteinin kapsaisin maddesine karşı duyarlı olmasındandır.
Aslında nanenin verdiği bu serinliğin veya biberlerin verdiği acılığın bitkilerin kendilerini korumak için buldukları bir yöntem olduğunu biliyor muydunuz?
Bitkiler muhtemelen bir savunma mekanizması olarak kullanmak için bazı bileşikler geliştirdiler. Yani başlarda bu kadar acı olmayan bitkiler, insanları ve hatta hayvanları kendilerinden uzak tutmak için farklı bileşikler üretmeye başladılar çünkü tahmin edeceğiniz üzere nane veya biber gibi acılık üreten bitkilerin yenme olasılığı daha düşüktü. Daha sonrasında tohumlarını yayarak genlerini sonraki nesillere aktardılar ve şuanda tükettiğimiz hâllerine gelmiş oldular.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Neden En İyi Fikirler Hep Duşta Aklımıza Gelir?
Eğer Bir Kara Deliğe Düşseydik Başımıza Neler Gelirdi?
Yorum Yazın