Medine Topraklarında Hz. Muhammed'in Devesi Kasva'nın Çöktüğü İlk Yere Yapılan İbadethane: Mescid-i Nebevî
Yıllar içerinde büyük değişimler yaşayan mescit, günümüzde kocaman bir cami haline gelmiş durumda.
Bu içerikte İslâm Ansiklopedisi ve Orange Smile kaynak olarak kullanılmıştır.
24 Eylül 622'de Mekke’den Medine’ye hicretin ardından bu mescit inşa edildi.
Hz. Muhammed tarafından yaptırılan mescit, uzun yıllar Müslümanların Medine’deki bütün faaliyetlerinin merkezi oldu. Sonraki dönemlerde inşa edilen camiler, Mescid-i Nebevî'nin mimarisi göze alınarak ortaya çıkarıldı.
Mescid-i Nebevî’nin inşa edilmeye başladığı yer, hicret yolculuğunun sonunda, Medine'ye gelinmesinin ardından Hz. Muhammed’in devesi Kasva'nın çöktüğü yer olarak belirlendi. Mescidin inşasına 622 yılında başlandı ve aradan geçen bir yılın ardından tamamlandı.
Yapının ilk hali taş temel üzerine tek sıra kerpiç, bir adam boyu kadar yükseklikteki çevre duvarı, üzeri açık durumda olan yaklaşık 1022 metrekare bir alandan ibaretti. Mescidin kıblesi o zamanlar Kudüs'e dönüktü ve 3 kapısı vardı.
Kıble, Hicret'ten 17 ay sonra Mekke'deki Kâbe'ye çevrildi.
Güney kısmındaki yeni kıble tarafına denk düşen eski kapı kapatılarak kuzey duvarına yeni bir kapı açıldı. Mescit, yapımı sırasında Müslümanların bir ibadethanede neye ihtiyacı olabilecekse ona uygun özelliklerde inşa edildi. Yapıldığı günden itibaren de Medine’nin ilim ve kültür noktası haline geldi.
Hz. Muhammed'in başlattığı eğitim ve öğretim faaliyetleri her geçen gün arttı.
Bir süre sonra mescit, bütün İslâm aleminde dini ilimler ve kültürel çalışmalarda en önemli yer halini aldı.Hac döneminde İslâm aleminin dört bir yanından gelen alimler harimî, avlu ve revaklarda bulunan çalışma yerlerinde derslere katkıda bulundular. Müslüman nüfusun artmasıyla giderek çoğalan ihtiyaçları karşılayamaz hale gelince 628'de yeni ilavelerle genişletildi.
2.433 metrekarelik alana kadar genişleyen mescidin alanı kare halini aldı.
Hz. Muhammed'in namaz kıldırdığı yer, yağmur ve güneşten korunsun diye 6 hurma kütüğü ve bir sundurma ile kapatıldı. Hz. Muhammed, vefatından sonra bu sınırlar içerisindeki kabrine defnedildi. Hz. Ömer zamanında ise tavan yükseltildi. Kapı sayısı 6'ya çıkartılırken, alan da ihtiyaçlar doğrultusunda 4.088 metrekareye kadar genişletildi.
Aynı zamanda Hz. Fatıma, Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer’in de gömüldüğü yer bu sınırlar içerisinde.
Eski mescidin büyük bir kısmı, Hz. Muhammed'in ölümünden yüzlerce yıl sonra bir yangında yok oldu. Bunun üzerine bir kez daha yenileme çalışmaları yapıldı. Hz. Muhammed'in odasına 650 yıl sonra kubbe inşa edildi. İlk kubbe, 1279'da Memlûk sultanının emriyle yapılmıştı. Şimdilerde yeşil olan kubbe, Hz. Muhammed’in odasına ait.
Hz. Muhammed, Hz. Ebû Bekir ve Hz. Ömer’in isminin yazılı olduğu daha küçük bir iç kubbe daha yapılmıştı.
Kubbe şu anki halini almadan 150 yıl kadar önce sayısız tadilat ve renk değişikliği yaşadı. Uzun yıllar Hicaz-Araplarının düşkün olduğu mor-mavi renkteydi. Kısa bir süre beyaz olduktan sonra yeşil olarak kaldı. Mescidin toplamda biri büyük biri küçük olmak üzere iki ana kubbesi bulunmakta.
Hz. Muhammed'in eşyalarının bir kısmı kendi odasında bir kısmı da Hz. Fatıma'nın odasındaydı.
Hz. Fatıma'nın odası genişletilerek Hz. Muhammed'in odasıyla birleştirildi. Hz. Osman, Emeviler ve Memlûk Devleti döneminde yenileme amacıyla restore çalışmaları yapıldı. Bu dönemde İslâm'daki sadelik anlayışına rağmen oldukça süslü ve gösterişli yenilikler ilave edildi. Günümüzde değerli taşlar ve mermer dokusuyla daha da gösterişli hale getirildi.
Osmanlı Devleti, Arap Yarımadası'na elektriği getirdiğinde kullanılan ilk yer, Mescid-i Nebevî oldu.
Suudiler dönemindeyse 1949-1955 yılları arasında 16.326 metrekareye çıkan alan, 1984-1994 arasındaki en büyük yenileme çalışmalarında 98.326 metrekareye ulaştı. 650.000 kişinin ibadet edebileceği mescidin minare sayısı 10'a çıkarıldı. Günümüzdeki hali, ilk halinden 100 kat daha büyük. Eski Medine sınırlarının neredeyse tamamını kaplayacak boyuta ulaştı.
Yorum Yazın