İzmir'in Tarih Kokan Sayfası: Efes Antik Kenti
İzmir'in Selçuk ilçesinde yer alan Efes Antik Kenti, her yıl binlerce yerli ve yabancı turiste ev sahipliği yapıyor. Efes Antik Kenti ilgi çekici tarihi ve tapınakları sayesinde birçok kişi tarafından merak ile ziyaret ediliyor. Bizler de Efes Antik Kenti'nin tarihini sizler için araştırdık. Detaylar için sizi aşağı alalım...
Efes , Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir'in Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi.
Efes, Antik Dönemin en önemli merkezlerinden bir tanesidir. Bu merkez tarih öncesi dönemlerde dahil olmak üzere Helenistik dönem, Roma ve doğu Roma dönemi, Beylikler ve Osmanlı dönemi boyunca ortalama 9000 yıllık bir süre boyunca yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Aynı zamanda Efes, tarihin her bir zamanında önemli liman kenti, ticaret merkezi olarak konumlanmıştır.
Efes, Doğu ile Batı arasında bir kapı görevi görmesinin yanı sıra oldukça önemli bir liman kenti olarak da biliniyordu.
Efes'in sahip olduğu bu önemli konum çağın en dikkat çeken ticaret merkezlerinden bir tanesi haline gelmesini ve Roma Dönemi'nde Asia eyaletinin başkenti olmasını sağladı.
Efes, Anadolu'nun tanrıça geleneğine bağlı Artemis kültürünün tapınağına da ev sahipliği yapar. Artemis Tapınağı dünyanın yedi harikasından bir tanesi olması nedeni ile büyük bir öneme sahiptir.
Efes, Klasik Yunan döneminde İyonya'nın on iki şehrinden bir tanesiydi. Kuruluşu M.Ö 6000 yıllarına cilalı taş devrine kadar uzanan bu antik kentte Tunç çağları ve Hititlere ait bazı yerleşim kalıntılarına rastlanır. Hititler Döneminde Efes'in ismi Apasas olarak bilinir.
Efes Antik Kenti, Helenistik ve Roma dönemlerinde en görkemli zamanlarını yaşamış ve en büyük liman kenti haline gelmiştir.
En büyük liman kenti olarak bilinen Efes o günlerde yaklaşık 200.000 kişilik bir nüfusa sahipken Bizans döneminde birçok kez yer değiştirmiştir. Sık sık yer değiştiren Efes en sonunda ilk kurulduğu yer olan Ayasuluk Tepesi'ne geri dönmüştür. Ayasuluk, 1330 tarihinde Türkler tarafından alınmıştır. 16. yüzyılda git gide küçülen bu yerleşim alanı 1923 tarihinde yani cumhuriyetin kuruluşundan sonra Selçuk ismini almıştır.
Efes Antik Kenti, Roma İmparatorluğu'nun ilk imparatoru olarak bilinen Augustus döneminde çok önemli bir ticaret merkezine dönüştü.
Aynı zamanda Efes, Ege'de bulunan ikinci felsefe okuluna ev sahipliği yapıyordu. Bu sayede de önemli politik ve entelektüel merkezlerden bir tanesi haline geldi.
Efes hakkındaki yazılı kaynaklar incelendiğinde Aziz Paul'un üç yıl boyunca kentte bulunduğu ve ünlü vaazlarını Efes'te verdiği görülür.
Efes uzun tarihi boyunca birçok farklı topluluğa ev sahipliği yapmış ve bu toplulukların ihtiyaçlarına göre de bazı değişimlere uğramıştır. Buna rağmen Efes, çağdaş dönemde üzerine yapı inşa edilmeyen antik dünyanın tek mega kenti olmayı başarmıştır.
Yaklaşık olarak 1600 hektarlık bir alana sahip olan Efes Antik Kenti; Helenistik, Roma, Bizans, Selçuk, Osmanlı, Arkaik ve çağdaş dönemlere ait olan önemli verileri sergiler.
Efes Antik Kenti 1994 tarihinde UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne 2015 tarihinde ise Dünya Mirası Listesi'ne ismini yazdırdı.
Efes Antik Kenti'ne ün kazandıran yapılardan bir tanesi Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri olan Artemis Tapınağı'dır.
Ancak Efes Antik Kenti'nin ev sahipliği yaptığı tek yapı Artemis Tapınağı değildir. Efes Antik Kenti, Celsus Kütüphanesi, antik tiyatro, Yuhanna Kalesi, Traianus Çeşmesi, Meryem Kilisesi ve Meryem Ana Evi gibi birçok tarihsel yapıya da ev sahipliği yapar.
Eğer bir gün Efes Antik Kenti'ni ziyaret ederseniz mutlaka görmeniz gereken yapılar arasında ise şunlar yer alır;
Magnesia Kapısı
Doğu Gymnasionu ve Devlet Agorası Hamamları
Yukarı Agora (Devlet Agorası) ve Bazilika
Odeon
Prytaneion - Prytaneion (Belediye Sarayı)
Domitianus Tapınağı
Pollio Çeşmesi
Memmius Anıtı
Herakles Kapısı
Kuretler Caddesi
Skolastika Hamamları
Latrina
Traian Çeşmesi
Yamaç Evler
Varius Hamamları
Hadrianus Tapınağı (Hadrian Tapınağı)
Umumi Tuvalet (Latrina)
Aşk Evi
Alytarkhus Stoası
Oktagon
Heroon
Mermer Cadde
Celcus Kütüphanesi
Mazeus
Mithridates Kapısı
Tetragonos Agora (Ticaret Agorası)
Mermer Cadde
Büyük Tiyatro
Liman Caddesi (Arcadiane)(Arkadiane Caddesi)
Tiyatro Gymnasionu
Liman Hamamı (Liman Gymnasiumu ve Hamamları)
Meryem Kilisesi
Çifte Kiliseleri (Konsül Kilisesi)
Saray Yapısı
Stadyum Caddesi (Stadyum ve Gymnasium)
Artemis Tapınağı
Vedius Gymnasiumu
Yedi Uyuyanlar
ST.Jean Kilisesi
İsa Bey Camii
Ayasuluk Kalesi
Daha önce hiç Efes Antik Kenti'ni ziyaret ettiniz mi? Yorumlarınızı bizlerle paylaşmayı unutmayın...
Yorum Yazın