Hipotermi Nedir, Hangi Durumlarda Meydana Gelir? Hipotermiye Karşı Neler Yapılabilir?
Kahramanmaraş'ta meydana gelen ve 10 ilin etkisi altında kaldığı depremin ardından depremzedelerin savaşması gereken bir diğer durum da olumsuz hava koşulları oldu. Fırtına uyarılarının yapıldığı ve sıcaklıkların bir hayli düştüğü haftada yaşanan yıkımın ardından sokakta kalan pek çok vatandaş için hipotermi araştırmaları sürüyor. Peki hipotermi nedir? Hipotermi nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir? Hipotermiye karşı ne yapılır? İşte detaylar...
Not: Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Öneri niteliği taşımamaktadır. Doktor kontrolü olmadan tıbbi müdahale yapmamanız gerekmektedir!
Hipotermi Nedir?
İnsanlarda merkezi vücut sıcaklığının 35 derecenin altına üşmesiyle meydana gelen rahatsızlıktır. Hipotermi bir hastalık değildir. Yağmur, rüzgar, kar ya da soğuk suya maruz kalınan durumlarda tetiklenir. Belirtileri sıcağa bağlıdır.
İnsan vücudunun faaliyet göstermesi için gerekli ısıyı ürettiği süreden daha hızlı kaybetmesi durumunda hipotermi meydana gelir. Acil bir tıbbi durum olarak sınıflandırılır. Vücut ısısı düşen bireyin kalbi, sinir sistemi ve organları normal faaliyetlerini sürdüremez. Zamanında tedavi edilemeyen hipotermi kalp, dolaşım ve solunum sistemlerinde bozulmalara ve sonucunda ölüme yol açabilir.
Hipotermi Neden Olur?
Vücut ısısının üretildiği süreden daha hızlı kaybedilmesi durumunda hipotermi meydana gelir. Hava koşulları hipoterminin en büyük etkilerinden biridir. Vücudun yeterli korunmayan yüzeyleri ısı kaybedebilir.
Fiziksel yorgunluk gibi durumlar bireylerin soğuğa karşı toleransını düşürür. Aynı zamanda alkol bireylerin kendilerini sıcak hissetmesine fakat kan damarlarının genişleyerek cildin daha hızlı ısı kaybı yaşamasına yol açabilir. Bu durumlarda hipotermi ortaya çıkabilir. Aynı zamanda yaşlıların ve çocukların hipotermi geçirme olasılığı dirençleri dolayısıyla daha yüksektir. Yani en büyük risk grubu yaşlılar, hastalar, evsizler ve dağcılardır.
Hipotermi riskini artıran durumlar:
Alkol
Yoksulluk
Islanma
Soğuk hava
Dehidrasyon
Yetersiz beslenme
Hipotermi Belirtileri Nelerdir?
Hafif: 35-32°C arasındaki merkezî vücut sıcaklığı aralığında şiddetli titreme, yüksek kan basıncı, hızlı nefes alıp verme ve hızlı kalp atışı görülür. Damarlar, kanı merkeze çekebilmek adına daralır. Vücut enerji üretimi için depoladığı glukozu yakmaya başlar ve zihinsel karışıklık başlar.
Orta: Merkezi vücut sıcaklığı 32-29 derece aralığına düştüğünde titreme durur, amnezi yaşanır ve refleksler yavaşlar. Hipotermi geçiren bireyde garip hareketler ve mantıksız konuşmalar görülür. Motor becerilerinde kayıp yaşanır.
Şiddetli: Merkezi vücut sıcaklığı 28 derecenin altına düştüğünde tüm fizyolojik sistemler yavaşlar. Kalp ve nefes hızı düşmeye başlar ve kan basıncı azalır. Hipotermi geçiren kişi halüsinasyon görmeye başlar ve donmakta olsa da soyunur. Refleksleri tamamen kaybolur, göz bebekleri büyür ve bilin kaybı yaşanır.
*Sıcaklık daha fazla düştüğü takdirde kişiler ısıtılana kadar ölmüş izlenimi yaratılabilir. Vücut sıcaklığı 32 dereceye kadar çıktığında kişi hala canlılık belirtisi göstermiyorsa ölmüş olarak kabul edilir.
Paradoksal soyunma: Orta ve şiddetli hipotermi vakalarının yaklaşık %20-50 aralığında soyunma görülür. Hipotermi geçiren bireyin kafası karışmış olduğundan ısındıklarını hissederler ve bunun sonucunda ya kısmen ya da tamamen soyunmak isterler.
Hipoterminin Patofizyolojik Açıklaması
Vikipedi'de yer alan tanıma göre patofizyolojik olarak:
Isı kalp de dahil olmak üzere kas dokusu ve karaciğerde üretilir. Deri (%90) ve akciğerler (%10) ile kaybedilir. Isı üretimi, kas kasılmaları yoluyla kişiden kişiye değişse de iki ile dört kat arasında artırılabilir. Isı kaybı oranı, diğer nesnelerdeki gibi konveksiyon, iletim ve ışıma ile belirlenmektedir.
Hipotermi Nasıl Teşhis Edilir?
Hipotermiyi teşhis etmek için genel olarak bireyin fiziksel belirtileri izlenir. Teşhis konulması ve şiddetinin belirlenmesi için kan testi gerekebilir. Kafa karışıklığı, koordinasyon eksikliği, konuşma problemleri ve diğer hafif semptomlar her zaman kesinlik sağlayamayabilir.
Hipotermi Nasıl Önlenir?
Hava şartlarına uygun ısıyı sağlayacak, özellikle pamuğa göre ısı yalıtımını daha iyi sağlayan sentetik-yünlü kumaşlar tercih edilmelidir. Bol giysiler kan dolaşımını rahatlatır ve ısıyı sürdürür. Başın da örtülmesi gerekir. Isı kaybı gösterecek her türlü durumdan kaçınılmalıdır. Aşırı efor sarf edecek her durumdan kaçınılması gerekir. Fazla efor terlemeye ve ısı kaybına yol açar.
Hipotermiye Karşı Ne Yapılır?
Hipotermi başlangıcı sezdiyseniz tıbbi yardım gelene kadar mağdur kişi sıcak tutulmaya çalışılmalıdır. İmkan varsa ıslak giysileri çıkartılmalı, özellikle baş-boyun-göğüs ve kasık bölgeleri battaniye ile sarılmalıdır. Hipotermi geçiren kimselere sıcak içecek verilmemelidir. Sıcak banyo yaptırılmamalı ya da alkollü içecek verilmemelidir.
Soğuk ısırığı durumu sebebiyle ciltte renk değiştiren ve doku farklılığına yol açan bölgelerin kontrol edilmesi gereklidir. Bu durumda olan kişilerin hemen sıcak bir ortama alınması gerekir. Bu bölgelere masaj yapılmaz ya da ovalanmaz.
Yorum Yazın