Hayat Ağacı Figürü Olarak Aşinalık Kazandığımız ve Binbir Kısmet Kapısını Araladığına İnanılmakta Olan 'Tûbâ Ağacı'
Ne mutlu bu ağacın gölgesini görebilene...
Bu içerikte İslâm Ansiklopedisi ve Medium kaynak olarak kullanıldı.
İslâmi kaynaklarda 'Tûbâ' kelimesi, birçok farklı anlamda yer alır.
Arapça'da 'ṭyb' kökünden türeyen kelime 'güzellik, hoşluk, iyilik, göz aydınlığı” gibi anlamlar taşırken cennetteki bir ağaç olarak da tasvir edilir. Kur’an’da da birkaç kez geçer. Cennette olduğu düşünülen bu ağacın, altında yürümenin yüzyıllarca sürebileceği kadar büyük olduğu da bir başka rivayettir.
Cennetteki varlıkların kıyafetleri, bu ağacın tomurcuklarındandır.
Dünyadaki çoğu ağaca benzemediği, meyvelerinin de eşsiz lezzetlere sahip olduğu bir başka inançtır. Ceviz ağacını andırdığı da söylenir. Tek bir gövde üzerinde bittiği, sonsuza kadar yukarı uzandığı bilinir. Ağacın etrafını dolanmak imkansız gibidir. Yüzyıllarca yürünse dahi etrafını dönmek mümkün değildir.
Diğer bir rivayete göreyse bir süvariye güçlü ve hızlı bir at verilse onun gölgesinde yüz yıl ilerleyeceğidir.
Yaprağının ve henüz olgunlaşmamış yemişinin yeşil ve serinletici, çiçeğinin sarı, ince ve hafif, dallarının kadife, reçinesinin zencefil ve bal gibi olduğu düşünülür. Aynı zamanda cennetteki tüm evlerin onun dallarından yapıldığı, dallarının evlerin üzerine sarktığı ve koruyucu olduğu da bir diğer inançtır.
Cennetteki varlıkların, meyvelerinden yemek istemesi üzerine ağaç dallarını eğmektedir.
Herkesin dilediği kadar yemesine izin verdiği dile getirilir. Yine başka bir rivayette, 'Cennette bir ağaç vardır; eğitilmiş süratli bir ata binen süvari yüz yıl gider de onun gölgesini bitiremez' denilmiştir. Ağacın gölgesinde herkesin muradına erdiği ve ne isterse var olduğu inancı vardır.
Diğer dinlerde de çeşitli cennet ağaçlarından söz edilir.
Yahudilikte yeryüzü cennetinde binbir ağacın varlığından söz edilir. Bu ağaçlardan birisi ölümsüzlük bahşeden 'Hayat Ağacı'dır. İbrânî öğretilerinde 'Hayat Ağacı' Kökleri göğe dalları yere uzanan bir ağaçtır. Talmud’da da 'Hayat Ağacı' o denli büyüktür ki çevresini dolanmak beş asırdan uzun sürer.
Hint geleneğinde kökü yukarıda, dalları aşağıya doğru inen bir ağaç biçiminde tasvir edilir.
İslâm kaynaklarındaki rivayetlerde 'Tûbâ Ağacı' olarak bilinir. Meyvesinden yenilen, çiçeğinden elbise yapılan, gölgesinde istirahat edilen, cennetliklerin pek çok ihtiyacının karşılandığı ağaç şeklinde nitelendirilir. 'Tûbâ Ağacı' için cennette girenleri rahat ettiren, onları hoşnut kılan, bünyesinde çeşitli nimetleri barındıran bir esenlik ve mutluluk ağacı olduğu söylenir.
'Tûbâ Ağacı'nın aynı zamanda cennettekilerin mutluluk ve huzur kaynağını meydana getirdiğine inanılır.
' Tûbâ Ağacı', Müslümanların kültür, sanat ve edebiyatın da dallarının tüm cenneti sardığı tasavvur edilen ağaçtır. Tasavvuf edebiyatında 'Nahl-i Tûbâ' 'Tûbâ-yı Cinân' gibi isimlerle anılır. Türkçe’de 'başı göğe ermek' deyiminin bir diğer türevi de 'başı Tûbâya ermek' şeklindedir.
Bu ağaç barındırdığına inanılan özellikleriyle Tasavvufî eserlere esin kaynağı olmuştur.
Türkçe’de kız adı olarak kullanıldığı görüldüğü gibi figür olarak da popülerlik kazanmıştır. Öyle ki takılarda, aksesuarlarda 'Tûbâ Ağacı'na rastlamak şaşırtıcı değildir.
Yorum Yazın