Yere Atılan Bir Çöp Doğada Ne Kadar Sürede Yok Olur?
Sokaklarda gördüğümüz rastgele atılan ya da attığınız o çöp parçasına ne olduğunu hiç merak ettiniz mi? Yere atılan çöplerin ne kadar süre varlığını koruduğunu öğrenmek için hızlıca içeriğimize geçelim...
Çöpün ne kadar uzun ömürlü olduğunu anlamak için organik ve inorganik atıklar arasındaki farkı kavramak bizim için önemlidir.
Organik atıklar, bitkilerden veya hayvanlardan gelen ve biyolojik olarak parçalanabilen her şeyi kapsar. Gıda artıkları, kağıt, odun ve bahçe atıkları yaygın örneklerdir.
İnorganik atıklar ise kolayca ayrışmayan maddeleri içerir. Bu kategori plastik, metal ve cam atıklarla doludur.
Yere atılan çöpler çevrede ne kadar süre dayanır?
Farklı çöp türleri, büyük ölçüde bileşimlerine bağlı olarak, çevrede değişen sürelerde kalabilir. Ayrışma süreci birkaç haftadan milyonlarca yıla kadar değişebilir.
Plastik, dayanıklılığı ile ünlüdür ve bu da atık söz konusu olduğunda bir soruna dönüşür.
Ortalama olarak, plastik şişelerin çevrede ayrışması yaklaşık 450 yıl sürmektedir. Ancak bu sadece bir ortalamadır. Bazı plastik maddelerin tamamen ayrışması 1.000 yıl veya daha fazla sürebilir. En kötü kısmı mı ise bazı plastik türleri hiçbir zaman tam olarak ayrışmayabilir.
Bunun yerine, gittikçe daha küçük parçalara ayrılarak sonunda "mikroplastik" haline gelirler.
Boyları beş milimetreden daha kısa olan bu küçük parçacıkların temizlenmesi neredeyse imkansızdır ve sonuçta yaban hayatına ve ekosistemlere önemli zararlar verebilirler. Çeşitli organizmalar tarafından yutulabilir, fiziksel zarara ve zararlı kimyasalların besin zincirine girmesine yol açabilirler.
Ayrıca, plastik üretimi fosil yakıtların kullanımını gerektirerek sera gazı emisyonlarına ve iklim değişikliğine katkıda bulunur.
Plastik atıklar uygunsuz şekilde bertaraf edildiğinde okyanuslarımıza karışarak Büyük Pasifik Çöp Yaması gibi devasa çöp yığınlarının oluşmasına neden olabilir. Tüm bu faktörler bir araya gelerek plastik atıkları kirliliğin en sinsi biçimlerinden biri haline getiriyor.
Cam atıklar uzun ömürlüdür. Esas olarak kum, soda külü ve kireçtaşından oluşan cam, ayrışmaya direnç gösteren son derece dayanıklı bir malzemedir. Çevrede ayrışması, 1 milyon yıldan fazla sürebilir.
Cam, diğer bazı atık türleri gibi ayrışırken toksin sızdırmaz veya çevreye zarar vermez, ancak yine de sorun yaratabilir. Cam eşyalar hem yaban hayatı hem de insanlar için kesme tehlikesi gibi fiziksel riskler oluşturabilir. Çevreye atılan camlar, parlak malzemeyi yiyecek sanabilecek deniz ve kara hayvanlarının yaralanmasına veya ölümüne de neden olabilir.
Ancak cam atıkların olumlu bir yönü geri dönüştürülebilir olmasıdır. Cam, kalitesinde veya saflığında herhangi bir bozulma olmadan sonsuza kadar geri dönüştürülebilir.
Geri dönüştürülen her bir ton cam için bir tondan fazla doğal kaynak tasarruf edilmektedir. Ancak, tüm camlar geri dönüştürülmemektedir. Birçok yerde, geri dönüşüm maliyeti ve geri dönüşüm altyapısının eksikliği gibi sorunlar nedeniyle cam geri dönüşüm oranları düşük kalmaktadır.
Sonuç olarak, önemli miktarda cam atığı hala çöplüklerde ve çevrede kalmaya devam etmektedir. Bu nedenle, cam atıklar plastik atıklar kadar zarar verici olmasa da, yine de önemli bir sorundur.
Metaller, dayanıklılıkları ve önemli kalite kaybı olmadan sürekli geri dönüşüm potansiyelleri nedeniyle atık akışında benzersizdir. Bununla birlikte, uygunsuz şekilde atıldıklarında çevresel zorluklar da yaratırlar.
Örneğin alüminyum kutuları ele alalım. Bir alüminyum kutunun çevrede ayrışması 200 ila 500 yıl sürebilir. Bu süre diğer bazı malzemelerden çok daha az olsa da, yine de bir ürünün çevrede kalıcı olması için önemli bir süredir. Buna ek olarak, hammaddelerden yeni alüminyum kutular üretmek enerji yoğun bir iştir ve önemli miktarda sera gazı açığa çıkarır.
Ancak alüminyumun geri dönüşümü, yeni alüminyum üretmek için gereken enerjinin sadece %5'ini kullanır.
Bu da onu çok daha çevre dostu bir seçim haline getirir. Zaten asıl sorunumuz, bu kutular uygun şekilde imha edilmediğinde ve geri dönüştürülmediğinde ortaya çıkmaktadır.
Çeliğin dayanıklılığı hem bir nimet hem de bir lanettir. Ürünlerin uzun ömürlülüğüne ve güvenliğine katkıda bulunur, ancak uygun olmayan şekilde bertaraf edildiğinde çevrede çok uzun süre kalabilir.
Çelik demir içeren bir metaldir ve doğal olarak nem ve hava gibi çevresel faktörlerle reaksiyona girerek pas oluşturur. Bu süreç yavaş ama istikrarlıdır ve zaman içinde çelik paslanma yoluyla tamamen parçalanabilir. Bununla birlikte, tamamen ayrışma için zaman çerçevesi oldukça önemlidir. Bir çelik kutunun çevrede tamamen paslanması 50 ila 100 yıl sürebilir.
Organik atık, bitki veya hayvan kaynaklarından gelen ve zaman içinde diğer organizmalar tarafından parçalanabilen her türlü atığı ifade eder. Bu atık kategorisine gıda artıkları, bahçe atıkları, odun ve kağıt gibi şeyler dahildir.
Öte yandan organik atıklar nispeten hızlı bir şekilde ayrışır. Meyve ve sebze gibi gıda atıkları ideal koşullarda bir hafta gibi kısa bir sürede ayrışabilir, ancak oksijenin sınırlı olduğu bir depolama alanında bu süre altı aya kadar uzayabilir. Kağıt ürünleri, kağıdın türüne ve çevre koşullarına bağlı olarak genellikle bir ay ila birkaç yıl içinde parçalanır.
Genel olarak, çöpün çevrede ayrışması için gereken süre büyük ölçüde atığın türüne ve koşullara bağlıdır. Organik atıklar nispeten hızlı bir şekilde parçalanırken, plastik, cam ve metaller gibi inorganik atıklar yüzlerce ila milyonlarca yıl varlığını sürdürebilir ve çevreye uzun süreli zarar verebilir.
Sonuç olarak bir çöp parçasının çevrede ne kadar süre hayatta kalacağı öncelikle yapıldığı malzemeye bağlıdır.
Gıda ve kağıt gibi organik atıklar nispeten hızlı bir şekilde, genellikle birkaç hafta ila birkaç ay veya yıl içinde ayrışır. Öte yandan, plastik, cam ve metal gibi inorganik atıkların tamamen ayrışması birkaç on yıldan bir milyon yıl veya daha fazla sürebilir.
Bu malzemelerin çevrede kalıcı olması, kirlilik, yaban hayatına zarar ve iklim değişikliğine sebep olmak üzere çok sayıda çevre sorununa yol açabilir. Bu nedenle, bu etkileri azaltmak için yerlere rastgele çöp atmamalı, yeniden kullanımı için geri dönüşümü mümkün atık alanlarını çoğaltmalıyız.
Yorum Yazın