Yaz Geliyor Ormanları Unutmayalım! Hafızamıza Kazıyıp Tekrarlanmaması İçin Tüm Çabayı Sarfetmemiz Gereken 12 Küresel Yangın Felaketi
2019 yılında başta Avusturalya olmak üzere dünyanın pek çok yerinde büyük orman yangınları çıktı. Küresel ısınma orman yangınların artışındaki sebeplerden biri ama unutmayalım ki ülkemizde orman yangınlarının yüzde 88'i insan kaynaklı. Bu yangınlar için küresel ısınmaya suçu atmadan önce iklim değişikliğinin sebebinin de insanlar olduğunu aklımızdan çıkarmamalıyız.
Aşağıda son 40 senede dünyada ve ülkemizde meydana gelen insan kaynaklı en yıkıcı yangınlarını listeledik.
1. Heilongjiang Yangını 1987, Çin
Tarihin en büyük yangınlarından biri olan Heilongjiang Yangını, bir orman işçisinin çalı kesicisinden akan benzinin tutuşması ile körükleniyor.
3 milyon akre yani 1 milyon 700 bin futbol sahası büyüklüğünde ormanın kül olmasına sebep olan yangında 34.000 asker yanının söndürülmesi için çalışmış, 33.000 insan evsiz kalmıştı. Ormanda yaşayan canlıları siz düşünün!
2. Wallow Yangını, Amerika Birleşik Devletleri, 2011
Arizona'nın tarihinin en büyük orman yangını olan Wallow, Bear Wallow Wilderness isimli vahşi doğa alanında kamp yapan iki adamın kamp ateşini kontrol edememesi üzerine çıkıyor.
Yangında 20.000 dönüm yani neredeyse 285 bin futbol sahası büyüklüğünde alan kül oldu.
3. Saddleworth Moor Yangını, İngiltere, 2018
Bir bisiklet grubu yüzünden çıktığı iddia edilen yangın, ilk gün itfaiye ekipleri ile söndürülmüş olsa da yüzeyin altında bulunan kömür yanmaya devam etti.
Ertesi gün yüzeye yayılan ve kontrolden çıkan yangını askerler 5 gün sonra söndürebildi.
4. Sibirya Tayga yangını, Rusya, 2003
47 milyon dönüm, yani 6 milyon futbol sahası büyüklüğünde orman bu yangında kül oldu. Yüzbinlerce tür hayvan ve endemik bitki etkilendi.
Ülke tarihinin hatıralara kazınan bir dramı olarak bilinir.
5. 2014 Kuzeybatı Toprakları yangınları, Kanada
Birden fazla alanda başlayan yangınlar, ilk başta 3.5 milyon dönüm araziyi etkisi altına aldı.
Daha sonra yangının 8.4 milyon dönüm araziyi etkilediği açıklandı. Yangınlar o kadar büyüktü ki Kanada'nın güneyindeki eyaletlerde, ABD'deki bazı eyaletlerde ve birkaç Batı Avrupa ülkesinde hava kalitesinin ciddi oranda etkileneceği uyarıları yapıldı.
6. Avustralya Yangınları, 2019-2020
Avustralya da 6 ay boyunca kontrol altına alınamayan orman yangınlarının bir kısmı yıldırım gibi doğa sebeplerle başlamış olsa da bir çoğu da insanlar eliyle başlatılmıştır.
Bu konuda Yeni Güney Galler polisi 183 kişiye karşı yasal işlem başlatmış ve 24 kişi bu yangın mevsiminde kasıtlı olarak ateş yakmakla suçlanmış. 10 milyon hektara yakın alan – 14 milyon futbol sahası büyüklüğü- bu yangınlarda kül oldu.
Maalesef bu yangınlarda -en çok etkilenen onlar olsa da-ne kadar hayvanın ve bitkinin zarar gördüğünü tespit etmek oldukça zor. Sadece geçen sene Avustralya’da 1 milyardan fazla hayvan yangınlar sırasında öldü.
7. Taşağıl Yangını, Antalya, 2008
Antalya'nın Manavgat ve Serik ilçelerinin köylerinde etkili olan orman yangınında, 16 bin hektarın üzerinde ormanlık alan yani 22.400 futbol sahası kadar alan yitirilidi.
8. İzmir Karabağlar yangını, 2019
Geçen sene çıkan sayısız orman yangınlarında sadece İzmir’de Karabağlar’da 500 hektarlık alan etkilendi. (700 futbol sahası). Bir önceki ay da Muğla da çıkan yangında 400 hektar alan yanmıştı. İzmir’de önceki sene de sadece bir yangında 600 hektar orman kül olmuştu.
İstatistiklere göre ise ülkemizde her yıl meydana gelen 4 bin yangında, 10 bin hektar orman yangınlarda zarar görüyor.
9. Yunanistan Orman Yangınları, 2008
2007 yılında Yunanistan'da Haziran ve Eylül ayları arasında süren orman yangınları, 335.000 hektarlık alanda dehşet saçtı ve 84 kişi hayatını kaybetti.
10. Yunanistan Attika Yangınları, 2018
Birçoğumuzun haberlere kilitlenip izlediği yangının üzerinden iki yıl geçti. Ormanlık alanda çıkan yangın, tepelerden aşağı doğru indiğinde Attika sakinleri deniz ile yangın arasında kapana kısılmışlardı.
96 kişi hayatını kaybetti, 174 kişi de yaralandı. Bu yangın, 84 kişinin öldüğü 2007 Yunanistan orman yangınlarından bu yana ülkenin en ölümcül doğal afeti olarak anılıyor
11. Kara Cumartesi Yangınları, Avustralya, 2009
Cumartesi günü ve sonrasında Avustralya'nın Victoria eyaletinde ateşlenen veya zaten yanan bir dizi orman yangınıydı ve Avustralya'nın tüm zamanların en kötü orman yangını felaketleri arasındaydı. Wikipedia (İngilizce)
12. Endonezya Orman Yangınları, 1997
Ekim 1997 ve Kasım 1997 arasında süren yangının dumanı Avustralya, Sri Lanka ve Filipinler'e kadar uzandı ve güneş ışığını kesecek kadar yoğundu.
Bölgede adeta sis ve pustan bir gökyüzü vardı. Milyonlarca dönüm orman bu yangında yok oldu ve ülke ekonomisi adeta çöktü.
Yüz binlerce insan hastaneye kaldırıldı çünkü hava kirlilik endeksi seviyeleri 800'e kadar çıktı. 70 milyondan fazla insan sadece kirliliğe değil, yangınların diğer sonuçlarından da etkilendi.
Dünya Yaban Hayatı Fonu, yangınları 'global bir felaket' olarak nitelendirdi, çünkü bu yangın dünyadaki en biyolojik olarak çeşitliliğe sahip ormanları yok etmekle kalmadı, aynı zamanda Güneş ışınlarını engelledi, bakteri ve virüslerin yayılmasını teşvik etti. Böcek popülasyonları düştü ve diğer vahşi yaşam üzerinde birçok etkiye sebep oldu.
Bu denli orman kayıpları erozyon ve yüzyıllar sürecek sonuçlar anlamına gelmektedir.
TEMA Vakfı ise yangınlar hakkında şunları söylüyor;
Türkiye’de ormanların %60’ı yangın riski altında
Türkiye’de 1997-2017 yılları arasında çıkan yaklaşık 46 bin 200 adet orman yangını ile 185.665 hektar (166 bin hektarlık Tuz Gölü büyüklüğünün de üzerinde) orman yandı. Çıkan orman yangınlarının yaklaşık %90’ının insan kaynaklı olduğu görülüyor. Bu yangınların:
%49'u ihmal ve dikkatsizlik olarak nitelenen anız yakma, çöplük yangını, avcı ve çoban ateşi, sigara, piknik ateşi, enerji nakil hattı, trafik kazaları gibi sebeplerden kaynaklandı. Yalova ilinin 1,5 katı büyüklüğünde (yaklaşık 123.000 hektar) orman ihmal ve kusurlar nedeniyle yandı.
%10'u terör, kundaklama, orman açma ve diğer nedenlerle kasıtlı olarak çıkarıldı.
%31'inin nedeni saptanamadı. Uzmanlar bilinmeyen nedenlerin hemen hemen hepsinin insan kaynaklı olduğunu kabul ediyor.
Doğal nedenlerle çıkan orman yangınları, yanan ormanların yaklaşık %3’ünü oluşturuyor.
Yorum Yazın
insanlar evde kalırlarsa ormanları düşünmemize gerek kalmaz.
Bizdekiler kendini çok değil 1ay sonra yeniliyor, hemen yerine otel dikiliyor..