Yaşam Kalitesini Bozan ve İş Yaşamında Çok Sık Rastlanan Gizemli Hastalık: Fibromiyalji
Özellikle de çok yoğun çalışan kişilerde hayli sık görülen, çoğu kişinin 'dayak yemiş gibi hissediyorum' deyip ötesini anlamlandıramadığı bir hastalığı sizlerle paylaşalım: Fibromiyalji. Uzmanlara göre, 'çağın hastalığı'.
Hayatımızın her alanına nüfuz ederek yaşam kalitemizi oldukça olumsuz etkileyen, çok yaygın olmasına rağmen kendi gizemlerini koruyan bu hastalığa beraber bakalım.
(Not: Bu galeri kendi kendinize teşhis koymanız için yeterli değildir; bir uzman görüşüne başvurunuz.)
Fibromiyalji, yaygın vücut ağrıları ve halsizlik ile kendini gösteren bir kronik ağrı sendromu.
Yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, yorgunluk, bitkinlik, halsizlik, uyku düzensizlikleri ve bazen de spastik kolit dediğimiz tuvalete çıkma problemlerinin eşlik ettiği kronik bir hastalık. Fibromiyalji sendromu kısaca FMS olarak geçer.
Kişide şu belirtiler ortaya çıktığında kendini belli etmeye başlıyor:
Kişi kendini, eskiden olduğu kişi gibi hissetmemeye başlar
Yapmak istediklerine bedeni yetmiyordur
Kendisine dokunulmasından eskisi kadar hoşlanmıyordur
Çevresindekilere kendisini anlatmakta zorlanıyordur
Yine de tüm bunlara rağmen aslında dış görünüş olarak iyi durumdadır.
Teşhisinde ilk veri, kişinin ağrının bir yerden başlayıp bütün vücuduna yayıldığını ifade etmesi oluyor.
Bu ağrı; genellikle yanıcı, sızlayıcı olarak tarif ediliyor. Uyku bozukluğu; çok uyuma, bazen uykusuzluk: Sonuç olarak dinlendirmeyen uykularla birlikte kişinin duygu durumu bozulmaya başlıyor. Yanıcı ağrılara bazen, yukarıdaki semptomların yanında dengesizlik hissi de eşlik edebiliyor.
Depresyon ve anksiyete de teşhiste kullanılan belirtiler arasında bulunuyor.
Fibromiyalji depresyona ve sosyal izolasyona neden olabiliyor. Bu etki, FMS ile gelen büyük fiziksel ve psikolojik zorlanmadan kaynaklanıyor. Bu zorlanmalar çalışma saatlerimizi azaltarak, gelir ve hatta iş kaybımıza kadar yol açabiliyor.
Fibromiyalji, yaygınlığına rağmen nedeni halen tam olarak bilinemeyen nadir hastalıklardan.
Yine de daha çok hassas yapılı ve her şeyden çabuk etkilenen kişilik yapısındaki insanlarda görüldüğü rapor ediliyor.
Üstelik, günümüzde çoğunlukla teşhisi yanlış konuyor ve yanlış anlaşılıyor.
Fibromiyalji, başka rahatsızlıklarla en sık karıştırılan hastalıklardan biri; çünkü pek çok başka hastalıkla çok benzer semptomlar gösteriyor. Ayrıca hastalığın teşhisinde belirli bir laboratuvar testi bulunmuyor. Bu noktada, kişinin şikayetleri üzerine yapılacak tetkiklerin isabetliliği kritik.
Aslında fibromiyalji sendromu, bir çeşit semptomlar topluluğu.
(Zaten bu yüzden sıklıkla başka hastalıklarla karıştırılıyor). Bu semptomlar bir arada oluştuğunda, hastalığın veya hastalığın gelişme ihtimalinin çok yüksek olduğunun habercisi oluyor.
Kişiye fibromiyalji teşhisi koymak için; üç ay şikayetlerin ve belirtilerin devam etmesi gerekiyor.
En az 12 noktada (ensede baş-boyun bölgesi, göğüs kısmı, omuz başları, dirsek dış yüzü, kürek kemiğinin iç yüzleri, bel kalça geçiş noktası, kalçada dış yan dış, diz iç kısımları vb.) ağrıya hassas olunması temel şart.
Kişi bu şikayetlerden bahsettiğinde, işte bu noktada yapılan tetkikler büyük önem taşıyor.
En çok, kadınlarda ve genç erişkin grupta görülüyor.
Kadınlarda değişen hormonal sistemlerin (adet dönemleri, menopoz) ortaya çıkardığı stres ve kaygı, baş edilmesi güç durumlara neden oluyor. Bu durum, hastalığın tekrarlamasında ve yerleşmesinde uygun zemin hazırlıyor. Kadınlarda menopoz ve stresin hastalık üzerindeki etkinliğini vurgulayan kortizol hormonu çalışmaları da bunu destekleme.
Kadınların adet dönemleri, menopoz ve hormonal dengelerdeki değişiklikler gibi fizyolojik etkenlere ek olarak; spor alışkanlığının olmayışı, evde vücutlarına fazla yüklenmeleri, aşırı temizlik yapmaları ya da sık sık ev eşyalarının yerlerini değiştirmeleri gibi etkenler fibromiyaljiye zemin hazırlıyor. Ayrıca soğuk-sıcak farkına maruz kalmak gibi çevresel etkenler de fibromiyaljinin nedenleri arasında sayılabiliyor.
Fibromiyalji pek çok meslek grubunu etkiliyor.
Mükemmeliyetçiler, işkolikler ve pek uygun olmayan çevresel faktörlerin olduğu ortamlarda çalışanlar (mimarlar, diş hekimleri, hatta ofiste masa başı işi yapanlar, borsacılar, gazeteciler…) bu grubun içinde değerlendirilebilir.
Kişilerde iş kalitesini düşürüyor; dikkat ve algılama becerilerini azaltıyor.
Kişinin yaşam keyfini etkilediği için, motivasyonu ve verimliliği düşürüyor. Amerika'da yapılan istatistiklerde fibromiyalji, iş gücü kaybına yol açtığı için, maliyeti en yüksek hastalıklar sıralamasında kalp hastalıklarının ardından ikinci sırada yer almış.
Yani ekonomiyi, iş hayatını ve gündelik yaşamı olumsuz etkileyen fibromiyalji için 'çağın hastalığı' da diyebiliriz.
Peki kendimizde bu tarz belirtiler görüyorsak kime başvurmalıyız?
Öncelikle, fibromiyalji teşhisi için başvurmamız gereken doğru adres romatoloji. Ancak komplike bir hastalık olduğu için, doktorunuz başka uzmanların da görüşlerini isteyebilir.
Ya tedavisi?
Fibromiyalji tedavisinin tek bir uzmanı yok; yani multidisipliner. Tedavisinde birçok branştan destek almak gerekebiliyor. Fizik tedavi ve rehabilitasyon başta olmak üzere, psikolog, iş-uğraşı terapisti ve fizyoterapistten yardım alınması gerekebiliyor. Gerekli olduğunda diğer branş hekimlerinden de konsültasyon desteği alınıyor.
Tüm semptomların da bir arada yok edilebilmesi çok olası değil.
Fibromiyaljinin tek bir standart tedavi yolu bulunmuyor. Kişinin bilgilendirilmesi, diyetinden egzersizine, psikolojik desteğinden ilaç tedavisine ortada bir çok aşama bulunuyor.
Son olarak, fibromiyaljik olmamak için biz kendimiz ne gibi önlemler alabiliriz?
Onları da şöyle sıralayabiliriz;
Hava koşullarına uygun giyinmek
Havasız ortamlardan kaçınmak
(Stresten kaçınmak çok olası olmadığı için), stresle mücadele yollarını öğrenmek
Kendimizle barışık yaşayabilmek için gerekirse psikolog desteği almak
İyi beslenmek
İş ve dinlenme saatlerini ayarlayabilmek
Çalışma ortamını düzenlemek: Ergonomik koltuk, uygun yükseklikte bir masa, göz hizasında bilgisayar monitörü, dirseğin-kolun düşmesini engelleyen klavye gibi.
Kendimize uygun bir spor yapmak
Bir de yoga, yüzme, thai-chi ve tai-bo gibi, ruh ve vücut bütünlüğü getiren aktivitelerde bulunmak oldukça yardımcı olabilir.
BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER!
Yorum Yazın
çok zor bir hastalık..benim hayatımı alt üst etti 1 sene oldu hala alışamadım..antrenörlük yapıyordum mesleğimden etti.. ağrılar,aşırı dikkat dağınıklığı ve ... Devamını Gör
Benzer bir durumla daha çok ense ağrısından dolayı nöroloji doktoruna gittim anti-depresan ilacı verdi ve psikiyatri desteğide iyi olacaktır dedi. psikayatri... Devamını Gör
12 nokta değil 11 nokta olacak editör. Risk testi denir buna. 18 kas birleşme noktasından 11'inde ağrı bulunması şartı vardır fibromiyalji tanısı konulabilme... Devamını Gör
halsizlik yorgunluk ağrıdan daha kötü etkiliyor beni.. ağrı için yine yapıcak azda olsa bişey varda bu bitkinlik ?