Rusya ile Türkiye Arasında Gözlem Uçuşu Krizi: 'Rota Üzerinde Mutabakat Sağlanamadı'

Rusya ile Türkiye arasında uluslararası açık hava anlaşması kapsamında Rus gözlem uçağının Türkiye üzerinde uçuş yapmasına izin verilmemesi tartışma yarattı. Rus Savunma Bakanlığı, Türkiye'nin açık hava sahası anlaşmasını ihlal etmesine tepkisiz kalmayacağız dedi. Konuyla ilgili Dışişleri Bakanlığı'ndan açıklama geldi. Açıklamada 'Rusya Federasyonu'nun 2-5 Şubat 2016 tarihleri için talep ettiği gözlem uçuşunun rotası üzerinde mutabakat sağlanamadığı için uçuş gerçekleşmemiştir' denildi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç Açık Semalar Antlaşması (ASA) çerçevesinde Rusya Federasyonu'nun Türkiye'de gerçekleştiremediği Gözlem Uçuşu ile ilgili soruya cevap verdi. 

Dışişleri Sözcüsü, 'Antlaşma kapsamında talep edilen uçuşlar, gözlem uçuşunun yapılacağı ülke ve uçuşu gerçekleştirecek ülke arasında, rota üzerinde mutabakata varılması halinde icra edilebilmektedir. Bu bağlamda, Rusya Federasyonu'nun 2-5 Şubat 2016 tarihleri için talep ettiği gözlem uçuşunun rotası üzerinde mutabakat sağlanamamış ve uçuş gerçekleşmemiştir' dedi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü'nün konu ile ilgili olarak sorulan soruya verdiği cevap şöyle:

'Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı coğrafyasında bir güven ve güvenlik arttırıcı önlem olarak öngörülen ve 1992 yılında imzaya açılan Açık Semalar Antlaşması'na (ASA) ülkemizle birlikte 34 ülke taraftır. Antlaşma çerçevesinde Taraf Devletler, belirlenen kotalar çerçevesinde birbirlerinin toprakları üzerinde rutin gözlem uçuşları gerçekleştirmektedirler. Antlaşma kapsamında talep edilen uçuşlar, gözlem uçuşunun yapılacağı ülke ve uçuşu gerçekleştirecek ülke arasında, rota üzerinde mutabakata varılması halinde icra edilebilmektedir. Bu bağlamda, Rusya Federasyonu'nun 2-5 Şubat 2016 tarihleri için talep ettiği gözlem uçuşunun rotası üzerinde mutabakat sağlanamamış ve uçuş gerçekleşmemiştir. Esasen Rusya Federasyonu'nun kendi toprakları üzerindeki gözlem uçuşlarına çeşitli sınırlamalar getirdiği tüm ASA taraf devletlerince bilinen bir husustur. Öte yandan, Rusya Federasyonu, 2015 Aralık ayında ülkemizde yaptığı gözlem uçuşunu, ülkemizce önerilen rota değişikliğine uygun olarak gerçekleştirmiştir.'

Rusya Savunma Bakanlığı'nın anlaşmaları kontrolden sorumlu Yönetim Başkanı Sergey Rızhkov, Rusya'nın Türkiye'nin açık hava sahası anlaşmasını ihlal etmesine dikkatsiz ve tepkisiz kalmayacağını belirtti.

Rızhkov konuyla ilgili yaptığı açıklamada, 'Türkiye Cumhuriyeti'nin Açık Hava Sahası anlaşmasını ihlal etmesine tepkisiz kalmayı düşünmüyoruz' ifadesini kullandı.

Rus haber ajansı Ria Novosti’de yer alan habere göre Rus gözlemci grubunun 1-5 Şubat 2016 tarihleri arasında Açık Hava Sahası Anlaşması çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti üzerinde uçuş yapması planlanıyordu. Türk yetkililer Türkiye Dışişleri Bakanlığı'nın talimatına dayanarak Türkiye'ye gelen ve planladıkları güzergahı ilan eden Rus gözlemci grubunun uçuşu yapmasına izin vermediğini öne sürdü.

Rızhkov, daha önce yaptığı açıklamada Uluslararası Açık Hava Anlaşması çerçevesinde Rus uçağı An-30B’nin Türkiye üzerinde gözlem uçuşu gerçekleşeceğini ve uçağın Eskişehir havalimanından kalkacağını belirtmişti. Kabin içinde bulunan Türk uzmanların da uçağın belirlenen rota üzerinde uçuş yapmasını sağlayacağını belirten Rızhkov, Türk yetkililerin uçuş sırasında hangi tür cihazların kullanıldığını ve anlaşmaya uyulup uyulmadığını denetleyeceklerini söylemişti.

Gözlem uçuşu anlaşmaya dahil olan üye ülkeleri askeri faaliyetlerde daha açık ve şeffaf olmaya teşvik etmek amacıyla gerçekleştiriliyor. Bu Rusya’nın 2016’da gerçekleştireceği ilk uçuş olacaktı.

Açık Hava Sahası Anlaşması, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na üye 27 ülke tarafından 1992 yılında Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de imzalandı. Bu anlaşmanın amacı ülkeler arasındaki karşılıklı anlayışı ve güveni sağlamlaştırmak. Açık Hava Sahası Anlaşması'na katılan devletler bir birlerinin hava sahasında gözlem uçuşları yapılmasına olanak sağlıyor. Anlaşmada 34 ülke yer alırken, Rusya bu anlaşmaya 26 Mayıs 2001’de dahil oldu.

Rızhkov, uçuşun Uluslararası Açık Hava Anlaşması çerçevesinde gerçekleşeceğini ve uçağın Eskişehir havalimanından kalkacağını belirtti. Kabin içinde bulunan Türk uzmanların da uçağın belirlenen rota üzerinde uçuş yapmasını sağlayacağını belirten Rızhkov, Türk yetkililerin uçuş sırasında hangi tür cihazların kullanıldığını ve anlaşmaya uyulup uyulmadığını denetleyeceklerini söyledi.

DHA