Öğrenmeyen Kalmasın! Yakın Gelecekte Bilmeyenin Bin Pişman Olacağı Blok Zincirinin Detaylarını Anlatıyoruz
Bakalım neymiş bu Blockchain?
Not: Bu içerik bilgilendirme ve eğlence amaçlı üretilmiştir. Herhangi bir Yatırım Tavsiyesi içermemektedir.
"Blok zinciri" kelimesini geçtiğimiz yılda duymuş olma ihtimaliniz oldukça yüksek.
Hepimizin Türkçeye blok zinciri olarak geçen 'blockchain' in ne olduğuyla ilgili belli belirsiz bir fikri olsa da gerçek şu ki çoğumuz neden bütün yenilik ve teknoloji fuarlarında herkesin bu konuda konuştuğunu açıklayamayız. Bu içerikte Blok zincirinin ne olduğunu ve konuyla ilgili en önemli konseptleri sizin için özetledik. Haydi gelin hep birlikte öğrenelim!
Blok zinciri ne değildir?
Blok zincirini tanımlamaya başlamadan önce bu terimin ne olmadığını açıklamak gerekiyor. Birçok insan terimleri ve konseptleri yanlış anlayabiliyor ve bu da tipik hatalara yol açıyor. Bu yanlış anlaşılmalardan birkaçını düzeltelim öyleyse. Blok zinciri bir kripto para birimi değildir. Blok zinciri program dili değildir. Blok zinciri bir kriptografik kodlama da değildir. Bir yapay zeka ya da öğrenme teknolojisi de değildir. Python kütüphanesi ya da yapısı da değildir. Eğer bunlardan birinin doğru olduğunu düşündüyseniz endişelenmeyin. Blok zincirinin ne olduğunu birazdan anlayacaksınız.
Peki blok zinciri nedir?
Marc Kenigsberg'ün konuyla ilgili 'Blok zinciri teknolojidir. Bitcoin bunun potansiyelinin sadece ilk ana akım görünümüydü.“ sözleri blok zincirinin ne olduğuyla ilgili bize bir ipucu veriyor. Blok zinciri tamamen yeni bir teknolojinin ismi. Adından da anlaşılacağı gibi birbirine zincirlenmiş ve kullanıcılar arasında dağıtımı yapılan art arda gelen grup ya da blok şeklindeki işlemlerdir.
Don ve Alex Tapscott "Blok zinciri, sadece finansal kayıtları değil sanal değeri olan her şeyi kaydetmeye programlanmış ekonomik işlemlerin bozulmaz bir dijital hesap defteridir." diyorlar.
Sonunda blok zinciri verilerin gerçekliğini ve bütünlüğünü doğrulamak için dış bir otoriteye ihtiyaç duymayan işlemlerin bozulmaz bir kaydı olarak çalışıyor. İşlemler genel olarak ekonomik nitelikte olur ama blokların içinde istediğiniz türden veriyi saklayabilirsiniz.
Bunun yeni bir teknoloji olduğunu söylesek de kökenleri 1991 yılında Scott ve Stornetta'nın 'Journal of Cryptography'de yayınladığı “How to Time-Stamp a Digital Document” makalesine dayanıyor.
Fakat popülerliği Bitcoin ve diğer kripto paraların başarısıyla kazandı. “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” yazısı Satoshi Nakamoto tarafından 2009 yılında yayınlandı ve 17 Aralık 2017 tarihinde bu para biriminin değeri 19.783.21 dolara yükselerek tarihteki en yüksek değerine ulaştı. O zamandan blok zinciri herkesin hayatına girdi.
Blok zinciri nasıl çalışır?
Blok zinciri teknolojisinin değeri sistemin güvenliğinin çok iyi paylaştırılmış olmasından geliyor. Bu nedenle blok zincirini kullanırken ya da geliştirirken bilinmesi gereken birkaç önemli özelliği vardır. SuperDataScience'ın blok zinciriyle ilgili verdiği kursa dayanarak teknolojinin 5 anahtar konsepti: Şifreleme fonksiyonu, Değiştirilemez ana hesap defteri, P2P (uçtan uca) ağı, Konsensüs protokolü ve blok doğrulama ya da blok madenciliği şeklinde sıralanabilir.
Şifreleme Fonksiyonu
Şifreleme bütün girdi bilgilerini sabit bir dizi numaraya dönüştüren kriptonik bir fonksiyondur. Şifreleme fonksiyonun her bir girdisi farklı bir çıktı oluşturacaktır ve sonuç belirleyici olacaktır. Eğer aynı girdiyi kullanırsanız çıktı değeri her zaman için aynı olacaktır. Şifre fonksiyonlarının en önemli özelliklerinden biri dönüşümün tek yönlü olmasıdır. Fonksiyonu orijinal girdiyi yaratmak için ters yönde kullanamazsınız.
Farklı şifreleme fonksiyonları yaratmak için birçok algoritma bulunmaktadır.
SHA256 şifreleme fonksiyonun nasıl çalıştığını inceleyelim. Bütün girdiler için bu algoritma tamamen farklı çıktılar yaratır ve girdi değişikliklerinin sonucu nasıl değiştireceğini tahmin etmek mümkün değildir. Blok zinciri düğümleri bütün işlem blokları için benzersiz belirteçler oluşturmak için şifre fonksiyonlarını kullanırlar. Her blok bir önceki bloğun şifreleme değerlerini taşır.
Değiştirilemez Ana Hesap Defteri
Bu özellik bir öncekiyle yakından ilgilidir. Her blok bir öncekinin şifreleme değerlerini taşıdığı için bütün zinciri değiştirmeden herhangi bir bloğu değiştirmek mümkün değildir. Bu yüzden zincir değiştirilemez bir hesap defteri olarak çalışır. Bütün blokların şifreli olduğu ve bir önceki zincirin şifresini taşıdığı bir zincir düşünelim. Eğer bilinmeyen bir saldırgan ilk düğümdeki herhangi bir işleme ekleme, çıkarma ya da değişikli yaparsa ilk şifreleme değişir. İkinci düğüm bu düğümünde içeriklerine sahip olduğundan o da değişir. Bir saldırı olduğunda hata tüm düğümlere yayılacaktır. Böylece kullanıcı zincirin geçersiz olduğunu görecektir.
P2P Ağı
Blok zinciri hiçbir dış ya da iç otoriteye ihtiyaç duymaz. Bunun mümkün olmasının nedeni blok zincirinin verilerinin bütün kullanıcılar arasında dağıtılmış olmasıdır. Bütün kullanıcılar kendi işlem ve şifreli blok kopyalarına sahiptir ve onlar yeni işlemlerin bilgisini tüm ağa yayarlar.
Bu şekilde zincir herhangi bir bireysel varlık tarafından değil tüm düğüm kullanıcıları ağı tarafından kullanıldığından bilgilerin kimse tarafından değiştirilmesi mümkün olmaz.
İşlemler bir kez onaylandıktan sonra zincire eklenir ve tüm kullanıcılar kendi lokal bilgilerini günceller. Bir saldırgan lokal zincirinizi değiştirse bile ağ değiştirilmiş zincirden hiçbir bloğu kabul etmez.
Konsensüs Protokolü
Peki gerçek blok zinciri nedir? Kullanıcılar yeni bir blok eklemeden önce zincirin geçerliliğini onaylamak için anlaşmak zorundadır. Bir düğüm yeni bir blok eklediği her seferde bütün kullanıcılar genel bir protokol ile bu bloğu onaylamalıdır. Genelde düğümler emek ispatı ya da hisse ispatı metotlarıyla bir konsensüse varacaklardır. Düğümler her yeni bloğun blok içindeki tüm işlemlerin geçerliliği dahil olmak üzere kendi kanıt metotlarının gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığını kontrol eder.
Eğer blok geçerliyse kullanıcılar bunu blok zincirinin bir parçası olarak kabul eder ve yeni bloklar eklemeye devam ederler.
Eğer farklı kullanıcılar görünürde geçerli olan farklı zincirlere sahiplerse kısa olanı atıp uzun alanı blok zinciri olarak seçeceklerdir. Her Bizans Hata toleransı sisteminde olduğu gibi kullanıcılar düğümlerinin en az ikide üçü kötücül olmayan zinciri doğru zincir olarak kabul edeceklerdir.
Blok Doğrulama/ Blok Madenciliği
Bu özellik CREDITS platformunda örneklerini görebildiğimiz gibi aslında özellikle blok zinciri için gerekli değildir. Bununla birlikte Bitcoin zinciri sayesinde blok zincirinin en çok bilinen özelliklerinden biridir. 'Madencilik' terimi Türkçeye emek ispatı olarak çevrilen 'Proof of Work' teriminin bekleyen işlemleri olan yeni bir bloğu blok zincirine eklemek için ihtiyaç duyulan gerekliliklerini ima eder. Birçok farklı madencilik metodu vardır çünkü her biri zincir için özel tanımlanır.
Emek ispatı metodu genelde kullanıcının şifreleme kodunda kısıtlamalar olan bir blok yaratmasını gerektirir.
Şifreleme kodu tahmin edilemez olduğundan 'madenciler' gereklilikleri karşılamadan önce mümkün olan her kombinasyonu denemek zorundadırlar. Bu kısıtlamalar ağın zorluğunu belirler. 'Madenci' düğümü bir kez emek ispatı problemine çözüm bulduğunda zincire bloğu ekler ve diğer tüm düğümler bunun geçerliliğini kendi konsensüs protokolleri ile kontrol ederler. Eğer blok geçerli ise kendi lokal blok zincirlerine bunu ekleyeceklerdir.
Sizce daha nasıl teknolojik gelişmeler ile karşılaşacağız? Yorumlarda buluşalım.
Kripto para konusundaki tüm işlemlerinizi Dünyanın Lider Kripto Borsası OKX ile gerçekleştirebilirsiniz!
OKX, her seviyeden traderlar için tamamen özelleştirilebilir bir kripto borsası sunar!
OKX ile Bitcoin ve diğer alt coinlerin alım satımını yapmak için tıklayın!
Yorum Yazın