Kral Conan “Zeynep”le Evlenmiş!

Acaba Türkiye’de bir dönem çizgi roman okuyup da Conan’la tanışmamış olan var mıdır çok merak ediyorum. Sonra “Hiç kendini Conan yerine koyarak hayal kurmamış okur olmuş mudur?”, “Maceralarının birçoğunu ezberlememiş olan var mıdır?” ve “Aşklarını yakından takip ederek imrenmeden okumayı sürdürebilmiş olanlar olmuş mudur?” soruları takip ediyor ilk soruyu. Tabii detaya girersek “Kraliçe Zenobia’yı (Zeynep’i) bilmeyen var mıdır acaba?” sorusu da bunlar arasına katılır.

Yakında King Conan'ın filmi de gelecek. Şimdiden arayı kapatmak isteyenlere ek bilgi olsun bu yazı.

...

Ümit Kireççi umitlia@gmail.com 

...

Zeynep deyip duruyorum ve bazılarınızın “Nasıl yani?” dediğini duyar gibi oluyorum ama o konuya girmeden önce az biraz daha kenarında dolaşmam gerekiyor beni bağışlayın lütfen.

Tarihler 1932’yi gösterdiğinde genç yazar Robert E. Howard Conan’ın öykülerini yazmaya başlamış, hayali bir zaman diliminin yenilmez güçlü barbarını okurlarının beğenisine sunmuştu. Dört sene süren birliktelikleri yazarın intiharıyla son bulmuş olsa da Conan çeşitli dergilerde farklı yazarlarca yaşatılmaya devam etmiştir. Özellikle Frank Frazetta’nın kapak çizimleriyle unutulmaz bir görsellik kazanan seri 1970 yılında Stan Lee’yle Roy Thomas’ın kararıyla çizgi romana uyarlanmıştır. Barry Windsor Smith’in çizgileriyle bir başka anlatım biçiminde okura sunulan Conan comics alemindeki “Sword and Sorcery” akımının da öncüsü olacak, çeşitli yayınevlerinin benzer kahramanlar ortaya çıkarmasına vesile olacaktır.

Conan, Cimmerya adlı bir kuzey ülkesinin ferdi olarak dünyaya gelmiş, kendi memleketindeki savaşların dışına taşarak dünyayı gezmeye çıkmış ve hırsız, korsan, paralı asker, general, komutan, nihayetinde de kral olmuştur. Ve bu süreç içerisinde de Valeria gibi kısa süreli sevgilisi olmuş, Red Sonya’yla dalaşmaları sevgililerin flörtleşmesini andırmış, ölümüne kadar ve hatta ölümünden sonra ölümsüzleşen Belit’le muhteşem bir aşk yaşamıştır. Tabii yine okurların yakından bildikleri üzere hemen her hikayesinde de kaçamakları ve gönül eğlenceleri olmuştur birkaç on tane.

Ama elbette her ilkbahardan sonra yaz, peşinden de sonbahar gelir. Conan, Akilonya’da paralı askerlik yaparken yaşı 40’a dayanmış, bedenen ve zihnen belli bir olgunluğa ulaşmışlığın yanı sıra belli bir dinginliğin de özlemini duyar olmuştur. Kral’ın onu öldürmeye kalkışması ve zindandan kaçışının ardından geri dönerek tahtı ele geçirmesi de bu dönemiyle birlikte kaçınılmaz olmuştur. Belki daha genç olsa atını sürer o krallıktan uzaklaşır, serüven peşinde koşardı. Hem belki de kral olmayarak daha sonra onu kurtaracak olan genç kadına geri dönmez, onu güzel bir anı olarak zihninde saklardı.

İşte bu yaş, krallık seçimi ve kendisini kurtaran kadına geri dönüş seçimi onu Kral olmaya, onu kurtaran kadını Kraliçesi yapmaya, beni de artık Zeynep’i yazma noktasına getirecektir.

ZEBOBİA

Hatırlanacağı üzere Conan Pict diyarında geçirdiği zor ve mücadele dolu yılların ardından halk tarafından sevilmeye başlamıştır. Bu durum kralın gözünü korkutmuş ve ona tuzak kurmasına sebep olmuş, Conan taraftarlarıyla kendi ordusu arasında gerçekleşecek çekişmeli bir savaşa yol açmıştır. Savaşın galibi Conan olmuş ve tahta çıkmıştır. Elbette taht yatma yeri değildir ve küçük bir taçla birçok sorumluluk da akın edecektir. Dostlarının yardımıyla Akilonya’yı yaşanabilir bir ülke haline getiren Conan dış ilişkilerde bulunarak başka ülkeleri ziyarete gider.

Bu ziyaretlerden biri Nemedia’ya gerçekleşir ve Conan tuzağa düşürülerek zindana atılır. Onu oradan daha sonra kraliçesi yapacağı Zenobia adlı genç ve el değmemiş bir cariye kurtarır. Conan’ı ziyafette görmüş ve uzaktan aşık olan genç kadın ölümü göze alarak tehlikeye atılır ve onu özgürlüğüne kavuşturur.

Bu olaylar artık durulmaya ve çoluk çocuğa karışmaya hazır Conan için yeterli gelir, geri döner Zenobia’yı kurtarır ve kraliçesi yapar. Bu şekilde adları Conan’la birlikte anılan ve her biri efsaneleşen kadınlardan sonra Zenobia hepsinin yerini alacak kişi olacaktır.

Bu evlilikten biri kız ikisi erkek üç çocukları olur. Bir oğulları kaçırılır, yerine başka bir bebek konur, sonra oğullarına kavuşurlar ama kavuştukları gün de ölümüyle yıkılırlar. (Ne yalan söyleyeyim, Conan’ı hep çok sevmişimdir ama fantastik ve macera dolu arka planına rağmen Conan’ın en insansı dönemlerini başarıyla işlediği için ben krallık dönemini ayrıca severim.) 

Ama güzel olan şey bu çiftin birlikte yaşlanıyor olmaları, birbirlerine destek olmaları, acıyı birlikte göğüsleyerek sevinci birlikte yaşamış olmalarıdır (Okuyacakların keyfini kaçırmamak için daha detay yazamıyorum).

Zenobia, sıradan bir cariye gibi okurla tanışmış olsa da zor durumlarda tam bir Kraliçe gibi davranarak tahtı hak ettiğini defalarca göstermiştir. Zaten ismin geldiği kaynak da işte bunu gerektiriyordur.

Zenobia of Palmira

Bilindiği üzere Robert E. Howard, Conan’ın yaşamını üzerine kurguladığı zaman diliminde onlarca ülke, şehir, coğrafi şekil, tanrılar sistemi ve insan isimleri kullanmıştır. Bu kullanılan adların; en azından çizgi roman uyarlamasındakilerin, çoğunluğu tarihin tozlu sayfalarından alınarak kullanılmıştır. Haliyle ismin geldiği kültürel köken baz alınarak bir yaşam tarzı ortaya konmuş, çizerler o kültüre özgü desenleri kullanarak son derece keyifli bir ortam yaratabilmişlerdir.

Zenobia adının geldiği kaynak aslında bize pek de uzak olmayan bir yerdir. Hatta Conan’ın Cimmerlerinin Türk olduğu iddiasını da göz önüne alırsak daha da önem kazanacak niteliktedir. Zenobia isminin kaynağı bugünkü Suriye’dir. Ve belki de benim akrabamdır (sonuçta İskenderun’luyum ve uzak akrabalarım hala orada yaşıyor... veya ölüyor).

Tarihi şahsiyetlerin isimlerinin Conan’da yer alması gereğinden yola devam edersek Zenobia adının Suriye’de bir dönem varlık göstermiş Palmira İmparatorluğunun kraliçesinden geldiğini iddia etmem yanış olmaz sanırım.

Palmira İmparatorluğu, M.Ö. 260-273 yılları arasında varlık göstermiş bir devlettir. Roma valisinin Roma’dan koparak merkezi Palmira’da olan bir devlet kurmasıyla ortaya çıkmış, Valinin ölümün ardından yönetimi ele alan kraliçe Zenobia ve oğlu tarafından büyütülmüş, bugünkü Suriye’nin büyük bölümüyle Anadolu’nun Antakya’dan başlayarak doğu ve güneydoğusunu ele geçirilmesiyle büyütülmüştür. Ancak Roma’nın kaybedilen toprakları geri almaya karar vermesiyle birlikte bu devletin varlığı sona ermiş, Palmira şehri yıkılmış ve bir daha tarihte önemli bir yer alamamıştır.

Kraliçe Zenobia, Roma İmparatoru Aurelian tarafından tahttan indirilerek esir edilmiş, İtalya’nın Tibur (Tivoli) şehrinde sürgünle/esirlik arasında bir cezaya mahkum edilmiştir.

İşte ben diyorum ki Conan’ın eşi, Kraliçe Zenobia’nın isim ve varlık kökeni bu Kraliçe Zenobia’dır.

Zeynep 

“Peki Conan neden Zeynep’le evli olsun ki? Kadının adı Zenobia’ymış?” demeyin, bu kadar okuduysanız az sabredin.

Aşağıdaki bölümü olduğu gibi Vikipedi’den aktarıyorum:

“Zenobia, Iulia (veya Julia) Aurelia Zenobia ismiyle 240 yılında doğdu. Arapça; Zenübya Bat Zaddai ya da (الزباء بنت عمرو بن الظرب بن حسان ابن أذينة بن السميدع); Antik Yunanca; η Ζηνοβία, Türkçe'de ise Zennube veya Zeynep olarak bilinir. Ayrıca Zeynubiye, Zenobiya, Zabuniye, Zaynubiye, Zeyneb, Zeyno gibi isimlerle de bilinir. Aramicesi (İbrani Alfabesiyle) ספטמיא בת זבי נהירתא וזדקתא מלכתא 'dir.”

Bazı kaynaklarda Xenobia veya Septimia Zenobia şeklinde geçmektedir. (Evlendikten sonra kocası Septimius Odaenathus'dan Septimia ekini almıştır.) Resmi dökümanlarda Zenobia, Bat-Zabbai (Al-Zabba'nın kızı) olarak adlandırılmıştır, Zenobia ve annesi Al-Zabba ismiyle anılmıştır, bunun anlamı 'güzel, uzun saçlı biricik'dir. Zeynep ismi ise Arapça 'Zeyn-u Eb' den birleştirilmiş bir kelime olup, 'Babasının süsü' ya da 'Babasının güzelliği' anlamına gelmektedir.”

***

Conan Türk, Kraliçesi Suriye’li... Adı da Zeynep... Ve bugünlerde yaşanan kardeş katlindeki rollerimiz... Politik gönderme yapmak niyetinde değildim, hatta bir anlamda Conan’ın Türklüğü üzerinen kurgulanmaya çalışılan komplo teorisini ön plana çıkarmaya da çalışmayacaktım ama yazını akışı duyarlılığımı harekete geçirdi bağışlayın. 

Uzun bir yazı oldu, umarım keyif almışsınızdır. Ben yazım için bir şey diyemiyorum kararı siz verin ama bu bilgiyi edinmiş olmamın bana verdiği hazzı anlatamam.

Çizgi romansız kalmayın.