Kime ve Neden Verileceği Konusunda Gerilimli Tartışmalara Konu Olan Ülkeden Ülkeye Değişen Bahşiş Raconu
Hizmet sektöründe servisten duyduğunuz memnuniyeti ifade eden bahşiş meselesi günümüzde oldukça hassas bir konu haline geldi. Birçok kişi aldığı hizmetin karşılığının bahşiş olduğunu düşünmüyor, hizmet verenlerin aynı standartta olması ve bahşişin ne zaman verilmesi gerektiği üzerine süren tartışmalar yaşanıyor.
Sahiden ne zaman bahşiş verilir ve ne kadar verilmesi gerekir, hiç düşündünüz mü? Gelin, bu konuya bir açıklık getirelim...
Öncelikle bu bahşiş meselesini kim çıkardı, bir bakalım...
Kökeni Farsça olan bu kelimenin hikayesi New York Tribune’da yayınlanan bir rapora göre İngiltere'ye dayanıyor. 17'inci yüzyıl civarlarında meyhane kültürünün yayılmaya başlaması ile birlikte ilk kez müşterilerin aldıkları hizmet için teşekkür ettikleri anlamına gelen bir eylem ortaya çıkıyor.
Aldıkları hizmet için meyhaneden ayrılırken kapıdaki kutuya para bırakıyorlardı.
Türk kültürüne çok da yabancı olmayan bu adet, dünyanın farklı ülkelerinde farklı biçimlerde ortaya çıkmaya başlıyor. İşte bu dönemden kalan bahşiş kültürü, adı üstüne bahşetmek, yani gönüllü olarak verilen şeydir.
Dilimize “karşılıksız ve gönülden verilen ve hizmet vereni onurlandıran bir meblağ’’ şeklinde girmiştir.
Bizim kültürümüzde farklı şekillerde yer alan bahşiş kültürü, Almanlarda ya da Amerikalılarda da farklı anlamlar taşıyor. Örneğin İngiltere kültüründe zamanında gelen yemekler için verilen bahşişlere “To insure promptitude” notu eklenirmiş. 'Dakikliği garantilemek', şeklinde dilimize çevrilen bu kalıbın baş harflerinden 'tip' ifadesi ortaya çıkmış.
İngiltere'de aristokratların evlerinde ağırladıkları misafirler çalışanlara bahşiş bıraktıkça hizmetkarlar daha fazla kazanır olmuş ve sorunlar yaşanmış.
Diğer yandan Almanlarda ise ‘’Trinck-geld’’ adı altında uygulanan bahşiş kültüründe insanlar hizmet aldıkları kişiler alkol alabilsin, sağlıkla yaşasın diye bu geleneği atlamazmış.
İyi de, birine yaptığı iş için neden bahşiş verelim ki?
Akılları karıştıran bir soru da, 'Neden birisine maaşını aldığı ve yapmakla yükümlü olduğu iş için hizmet alan kişi para versin' sorusu ancak bu sorunun cevabı sorudan daha da karışık olabilir.
Bahşiş vermek Türkiye'de gönüllük esasına dayalı olsa da yabancı ülkelerin birçoğunda ödenen ücretin yüzde 10'u ile zorunlu hale getirilmiştir.
Amerika başta olmak üzere bazı kültürlerde yemek yediğiniz bir restorandan ayrılırken ödediğiniz ücretin yüzde 10'u kadar bir bahşiş bırakmak zorunludur. Yani, bu ülkelerde bahşiş vermek bir gelenek olmaktan çıkmış ve bir kural haline gelmiştir.
Hal böyle olunca bu ülkelerde yıllık verilen bahşiş miktarları da almış başını gidiyor...
Örneğin, ABD'de restoranlarda verilen yıllık toplam bahşiş miktarı NASA'nın bütçesinin tam iki katı olarak hesaplanmış. Bu rakam aşağı yukarı 40 milyar dolara tekamül ediyor. Oldukça kabarık bir ücret gibi görünse de herkes sorumluluklarını yerine getiriyor, denebilir.
Günümüzde halen tartışmalara konu olan bahşiş geleneği aslında biraz da vicdan meselesi haline gelmiş.
Eski zamanlarda özellikle el işçilerine ve hamam bahşişi olarak tellaklara verilen bu ücret uygulanmadığında kişiye kendisini kötü hissettiriyor olabilir. Çoğunluğun uyguladığı bir alışkanlık olan bahşiş kültürünü yerine getirmediğinizde siz de kendinizi baskı altında hissediyor olabilirsiniz.
Ülkemizde zorunlu olmasa da bahşiş kimlere verilmeli, diye soracak olursanız...
Öncelikle şunu unutmadan belirtelim, bahşiş işletmeciye değil çalışana verilir. Eğer kuaförde ya da berberde dükkan sahibinden hizmet aldıysanız o topa hiç girmeyin, deriz. Bu bahşiş kültürünün adabındandır.
Diğer yandan iyi hizmet aldığınızı düşündüğünüz her yerde bu ücret geçerlidir. Siz de diğer ülkelerde belirlenen yüzde 10 kuralını uygulayabilirsiniz.
Restoran ve kafelerde bunun için mutlaka bir tip kutusu vardır. Kutuya bahşiş bırakabilirsiniz.
Diğer yandan balıkçıda, oto yıkamacıda, hamamda ve otelde bahşiş verilebilir. Düğüne gelen müzisyene ya da darbukacıya ülkemizde bahşiş vermek bir gelenektir. Hatta günümüzde market ve yemek siparişlerinizi getiren kuryelere online olarak bahşiş vermeniz de şık olur.
Ülkemizde bahşiş meselesine nasıl bakılıyor, diye sorarsanız bunun önemli bir kültür olduğunu düşünenler var.
Diğer yandan iyi kazananlar versin, zor geçiniyoruz diye yorumlayanlar da var...
Hukuken bahşişlerin patron tarafından toplanıp çalışanlara eşit dağıtılması gerekiyor ama şüpheli durumlar da var.
Siz bahşiş meselesi hakkında neler düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım...
Yorum Yazın
içeriği okumaya gerek duymadım. Cevap belli: canım isterse, canımın istediği kadar veririm ya da çoğunlukla hiç vermem.
Geçim sıkıntısı çeken, emeğinin karşılığını alamayan kuryeler demişsiniz. Valla memleketin yarısından fazlası onlar kadar maaş almıyor. Benden çok gelirleri ... Devamını Gör
Kuryelerin istediği bahşiş değil güleryüz. Afiyet olsun iyi günler dediğin müşteri anasını sikmişsin gibi yüzüne bakıyor biraz medeniyet amk para ikinci plan... Devamını Gör