Büyük Boşluklarıyla ve Sessizliğiyle Bizi Kendine Çeken Çöller Hakkında 10 Gerçek
Çöller. Bazen büyük kum kütlelerinin oluşturduğu yakıcı derecede sıcak, bazen buzlardan meydana gelen soğuk ama kurak alanlar. Onları dayanılır kılan şey ise sahip olduğu büyük boşluk. Bu içeriğimizde, okurlarımıza çöl gerçeklerini derledik.
1. Dünya topraklarının üçte biri çöllerden oluşur.
Dünyaca ünlü çöller, Kutuplar'ın çevresinde bulunan çöller ve Kuzey Afrika'da Büyük Sahra, Güney Afrika'da Kalahari Çölü, Asya'da Gobi, Güney Amerika'da Atacama çölleridir.
2. Dünya'nın en büyük çölü sanıldığının aksine Büyük Sahra değildir.
Dünya üzerindeki en büyük çöl Antarktika'dır ve bu soğuk çölün üzerinde hiç bitki yoktur.
3. Avrupa'nın en büyük çölü Ukrayna'da!
Evet.. Avrupa’nın en büyük çölü olarak nitelendirilen Oleşkovskiy kumluğu, Herson’a 30 kilometre uzaklıktaki Tsurpinskiy ilçesi’nde bulunuyor. 200 hektarlık alana yayılan kumluğun, 19. yüzyılda rüzgar erozyonu nedeniyle oluştuğu söyleniyor.
4. Çöller "yağıştan çok buharlaşma olan yerler" diye tarif edilir.
Çöl, yıllık 250 mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir tabirdir. Bazı çöllerde 7-8 senede ancak bir defa yağış olmaktadır. Yıllık yağış miktarı, çölün durumuna göre 0.5 mm ile 25 mm arasında değişmektedir. Bazı çöllerde ise yıllık yağış miktarı 250 milimetreye kadar çıkabilmektedir. Bu tip çöller daha çok bozkır görünümündedir.
5. Şili'nin kuzeyinde bulunan Atacama Çölü dünyanın en kurak çölüdür.
El Niño'nun etkisiyle 6-10 yıl gibi aralıklarla kuvvetli yağış aldığı dönemlerin ardından çölde kısa bir süre için canlanmalar olur. Atacama Çölü'nün yaşı yaklaşık 15 milyon.
6. Vaha'nın anlamı
Çöllerin bazı bölgelerinde derinlerdeki bir su kaynağı sayesinde bitki yetişir. Bunlara 'vaha' denir. Vahalar bazen pek az insanın barınacağı kadar küçük, bazen de iki - üç milyon insanın barınacağı kadar büyük olabilir.
7. Avustralya'nın iç kesimi neredeyse tamamıyla çöl.
Çöller Avustralya'nın %35'ini kapsıyor. Kurak alanlar anakaranın daha çok batısında yer alıyor. Kıtanın en büyük çölü ise Büyük Victoria Çölü.
8. Namib çölünün denize kıyısı var
Namib Çölü, 50.000 km²'lik bir alana yayılır. Çölün, Atlas Okyanusu boyunca uzanan 1.600 km'lik kısmı Namibya sahilini oluşturur. Ayrıca 55-80 milyon yıldır kurak ve yarı-kurak iklimlerin kurbanı olan Namib çölü bu özelliğinden ötürü Dünya’nın en eski çölü olarak kabul edilir.
9. Sahra Çölü'nde kayıtlara geçen ilk kar yağışı ise 18 Şubat 1979 tarihinde gerçekleşmiştir.
Sahra ismi, Arapçadaki 'sahara' sözcüğünden geliyor ve 'büyü' anlamını taşımakta. Sahra Çölü ayrıca Dünya'daki en büyük sıcak çöl; Amerika Birleşik Devletleri'ni kapsayacak boyutta.
10. Çöl yüzeyleri mineral açısından oldukça zengin.
Yağışlar, mineralleri yıkayıp götürmediği için ve bitkiler onları tüketmemiş olduğu için, çölün zemini mineral besinler açısından çok zengindir.
Bunun için, uzun süreli kuraklığı atlatmayı beceren tohum taneleri kısa ve güçlü sağanaklar biçiminde yağan ilk yağmurlarda hemen kök salıp çiçek açar ve birkaç gün içinde olgunlaşır. Mineral bakımında zengin bu tabaka rüzgarlarla dünyanın dört bir yanına dağılarak buradaki toprakları da zenginleştirir.
Örneğin aslında toprağı mineral bakımında çok fakir olan Amazon bölgesi bu mineral takviyesi ile bitkiler için gerekli besini sağlar.
Not: Çölleri merak edenlere müthiş bir saga olan Frank Herbert'in Dune kitabını okumalarını tavsiye ederiz.
Yorum Yazın
namib çölü çok güzel be
#2 keşke Antarktika ya ait çölü koyaydın zor diildiki
Antarktika ya ait çöl yok Antarktika'nın kendisi çöl komple çöl oralar yani.