Babası İçin Geliştirdi, 21 Ülke ve 400 Projenin Arasından Sıyrılarak Dünya Birincisi Oldu!

İzmir Karşıyaka Anadolu Lisesi öğrencisi Elifnaz Şentürk, doktor olan babasının aşı muhafazasında yaşadığı sorunlara çözüm bulmak için bir cihaz geliştirdi. Bu cihazla 21 ülkeden 400 civarında çalışmanın yer aldığı 'Bilimsel Proje Yarışması'na katılan Elifnaz, birinci olmaya hak kazandı.

Karşıyaka Anadolu Lisesinin 11. sınıf öğrencisi Elifnaz Şentürk, Brezilya’da ekim ayının son haftasında düzenlenen ve 21 ülkeden 400 civarında çalışmanın yer aldığı Mostratec Bilimsel Proje Yarışması’nda 'materyal mühendisliği' dalında Türkiye'ye dünya birinciliği kazandırdı.

Anadolu Ajansı'na konuşan Elifnaz Şentürk, babasının mesleğiyle ilgili yaşadığı sorunlara küçük yaştan beri tanıklık ettiğini belirtiyor.

Babasından insan sağlığı için hayati önem taşıyan kan ve kan ürünleri, aşı, ilaç, serum ile nakil için alınan organların muhafaza edildiği yerlerin sıcaklığının doğru ayarlanması gerektiğini, aksi takdirde kullanılmaz hale gelebildiklerini öğrendiğini söyleyen Elifnaz, bu nedenle babasının aşıların bulunduğu dolaplardaki sıcaklık değişimi nedeniyle zaman zaman geceleri iş yerine gittiğini, bazen il dışında olmasına rağmen tatilini yarıda keserek aşıları kurtarmak için dönmek zorunda kaldığını söylüyor.

Aklındaki proje için ısıtma ve soğutma sisteminde çalışan ustalar ve bilgisayar yazılımcılarından destek aldığını söyleyen Elifnaz, şunları söylüyor:

'Hastanelerde, kan merkezlerinde, eczanelerde kullanılan buzdolaplarında sadece soğutma sistemi olduğundan sıcaklık sabit tutulamıyor. Dolayısıyla belli bir ısıdan sonra soğutma sistemi duruyor. Sistemin tekrar çalışmaya başlaması için gereken sürede ortamdaki sıcaklık düştüğünden, 10 dereceye kadar farklılık gösterebiliyor. Bu durum hassas sıcaklık gerektiren, farklı ısı değerlerinde kullanılmaz hale gelebilen başta nakil için bekletilen organlar olmak üzere, kan, kan ürünleri, aşı, ilaç ve serumları kullanılmaz hale getirebiliyor.'

Elifnaz'ın çalışması yaklaşık 10 ay sürmüş ve amacına uygun bir prototip cihazı 4 bin 116 lira maliyetle tamamlamış. 

Cihazında ısıtma ve soğutmanın aynı anda kullanılmasıyla ısının sabitlendiğini anlatan Elifnaz, şu bilgileri veriyor:

'İki amacı var cihazın. Isıtma ve soğutmayı dönüşümlü kullanarak sıcaklığı sabitlemek. Bu sayede kan ve ürünleri, organlar, aşı ve serumların korunması. Mesela 4 derecelik bir sıcaklık hedeflediğinde cihaz, sıcaklık 5 dereceye ulaşana kadar ısıtma sistemini çalıştırıyor. 5 derecede ısıtma kendini kesiyor, soğutma devreye gidiyor. 3 dereceye kadar soğutma çalışıyor. 3’e gelince tekrar ısıtma aktifleşiyor. 3 ila 5 arasında, 4 küsurlu bir değerle ısı sabitlenmiş oluyor. Oysa mevcut sistemlerde ısı farkı 10 dereceye çıkıyor.'

'İkinci amaç da aynı cihaz üzerindeki bölmelerde farklı sıcaklık değerlerini sabitleyebilmek. Bu nedenle de prototipte 3 bölme oluşturdum. Bunların her birine farklı sıcaklık veren bir sistem kurdum. Her biri için ayrı yapılan kontrol panelinde istediğiniz sıcaklık değerini belirliyorsunuz. Tek ısıtma ve soğutma sistemi, farklı yazılımları sayesinde 3 bölmeye de farklı sıcaklık verilmesini sağlıyor. 

Bu bölmelerden birini soğuturken diğerini ısıtabiliyoruz. Cihazın bir bölümünde sıfırın altında 18 derece gerektiren bir maddeyi koruyabilir, aynı anda yandaki bölümde 4, diğer bölümünde ise 24 derecelik bir ortam oluşturabilirsiniz. Geliştirdiğim cihaz, hem ortam sıcaklığını sabitliyor, hem de üzerindeki farklı bölmeleri ayrı sıcaklık değerlerinde tutabiliyor.'