Yemek mi Yiyorsun Duygularını mı? Duygusal Yeme Bozukluğu Nedir?

Hayatının bir yerinde mutlaka duygusal yeme problemi yaşadın, belki de şu anda kilo vermek istiyorsun ama yo-yo diyetlere başlayıp ertesi gün sinirle daha çok yiyorsun, bu kör kuyudan çıkmak için debelenip duruyorsun. Her üzüldüğünde, sevindiğinde, sinirlendiğinde, yoğun yaşadığın herhangi bir duygu sonunda yemek mi yiyorsun? Telaşa gerek yok, insansın. Hepimizin yaşadığı bir ikilem.

Ancak bu duygusal yeme ataklarının sonunda, daimi ve tekrarlanan bir üzüntü duygusu kaplıyorsa içini, o zaman sorun var demektir. Artık duygularına ve bu sorun haline gelmeye başlayan yemek işine bir göz atmak, bunu daha sağlıklı yeme alışkanlıkları ile nasıl değiştireceğini düşünme zamanı gelmiş demektir.

Konuya acil müdahale etmezsen, duyguların ile yeme alışkanlığın, büyüyerek sinir krizleri, katlanarak büyüyen bir stres ve sebebini bilmediğin derin bir üzüntü, sürekli bir suçluluk duygusu, olarak sana geri dönebilir.

Bu alışkanlık yiyecek ile sağlıksız bir ilişki kurmana, fiziksel ve zihinsel sağlık sorunlarına sebep olacaktır.

O kadar da telaşlanma, kontrolü halen ele geçirebilirsin. Eğer böyle bir sorunun varsa, bunu neden yaptığın ve nasıl üstesinden gelebileceğin ile ilgili birkaç ipucu paylaşmak istiyorum.

Duygusal yeme, bir huydur, alışkanlıktır.

Farkında olmadan yiyecekleri kendini rahatlatmak veya bazı duygularınla başa çıkmak için birkaç kere kullandın, daha sonra her sinirlendiğinde yediğin gofret sorunun çözümü gibi gelmeye başladı. 

Duygusal yemeğe yön verebilmen için duygularını tanımlamalı, duygusal nedenlerle yemeğe başladığında bunun farkına varmalısın, bununla başa çıkabilmek için kabullenmen şart. Bazı bahanelerini duyar gibiyim;

- Her zaman böyle değilim.

- Regl oldum, ondan

- Çok sinirliyim.

- Yarın diyete başlıyorum, ya da *azartesi :)

Bununla en kolay başa çıkma yolu “mindful eating” yani ne yediğinin farkında olarak yediğin yemeğe anlam yükleyerek, gerçekten acıkınca “dikkatli yemek”tir.

Açlık, vücudunun, enerji ve yiyecek ihtiyacını sana gösterme yoludur. Ghrelin adı verilen bir hormon tarafından tetiklenen fiziksel bir histir. Ghrelin, iştahı artırma ve yiyecek arama zamanı geldiğinde beynine haber verir. Duygular, ne zaman ve nasıl yemen gerektiğini dikte etmeye başladığında, bu açlık işaretlerini görmezden gelmek ve istediğin zaman yemek yeme kararını vermek o kadar da zor değildir. Sadece işaretleri iyi takip etmen, farkında olman gereklidir.

Vücudunla yeniden bağlantı kurmak ve gerçek açlık işaretlerini takip etmek için biraz zaman ayırman gerekiyor. Ne zaman açlık hissediyorsun? Bir yemekten sonra tekrar acıkman genellikle ne kadar sürer?

Açlık işaretlerini, vücudunun tepkilerini ne kadar iyi anlarsan, onları görmezden gelmek ve kendini kontrol etmek daha kolay olacaktır.

Yemek günlüğü tutmayı dene.

Bu günlüğü hem duygularını hem de ne yediğini yazmak için kullanırsan, hangi duyguya tepki olarak ne yediğini bulmak çok kolay olabilir. Mesela, işte stresli bir gündü, bir paket tuzlu fıstık yedim :)

Fıstık yemek yerine, işte neden stresli olduğunu ve bunu nasıl çözeceğini düşünsen; mesela olanlar senin kontrolünde mi? Kontrolün dışındaysa, belki de kendine biraz huzur vermelisin.  

Günlüğü duygularını keşfetmek ve bunlarla çalışmak için bir araç olarak kullanabilirsin.

Enerjini başka şeylere harcasan, nasıl olur?

Alışkanlıkları kırmak zordur, emin ol bu hepimiz için geçerli.

Bununla birlikte, eski alışkanlıkları yeni alışkanlıklarla değiştirmek, davranış değişikliği arasındaki boşluğu doldurmak için denenmiş ve gerçek bir yöntemdir. Bazen duygusal yeme, sen farkında olmadan olur. Bir bakarsın yemeye başlamışsın. Belki uzun ve yorucu ve iş günü sonrası her akşam oturup tüm gün seni strese sokan şeyleri düşünüp, seni en rahatlatacak şey olduğunu düşündüğün yemeğe yönelirsin.

Bu dürtüyü hissettiğin anda, enerjini yeni bir şeye yönlendirerek, mevcut alışkanlığını kırmaya ve onu yenisiyle değiştirmeye başlayabilirsin. Belki yeni tutmaya başladığın günlüğünü çıkarırsın, bir kitap okursun, hemen spor ayakkabılarını giyip kendini dışarı atarsın ya da kedine bir fincan sıcak çay yaparsın. Her ne ise, bunun gerçekten zevk aldığın bir şey olduğundan ve yapman gereken ya da mecburiyetten yapmadığın bir şey olmadığından emin ol. Bu tabi ki, yap-bozun sadece bir parçası. Enerjini yönlendirmek, sorunu tamamen çözmeyecektir, ancak yukarıda anlattığım diğer taktiklerle birleştirdiğin zaman bence şansın bayağı yüksek. 

Harekete geçelim mi?

Başlamak her zaman en zor kısımdır. Bazen ihtiyacın olan tek şey biraz destektir!

Sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kolay ve eğlenceli bir şekilde nasıl oluşturulacağına dair yardım istemekten çekinme.

Esra AKSOY

Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio