Trafik Kazalarında Sorumluluklar ve Tazminat
Günümüzde maalesef çok sayıda trafik kazası haberi alıyoruz. Sadece ülkemizde değil, dünya genelinde bir sorun olan trafik kazaları, dünya nüfusunun ve buna paralel olarak araç sayısının da artış göstermesi nedeniyle sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ülkeler bazında bu problemle ilgili pek bir ilerleme kaydedilemese de trafik kazalarının bilançosunu azaltacak çözümler üzerine araştırmalar yapılmaktadır.
Fakat yapılan araştırmalar neticesinde trafik kazalarının sürücü hatası, yolcu ve yayalar sebebi ile meydana geldiği görülmektedir. Bu noktada her bir bireyin üzerine düşen görevleri yerine getirmesi gerekmektedir. Hız limitlerine uymak, araba kullanırken telefon ile ilgilenmemek, daha dikkatli olmak, alkollü araç kullanmamak, trafik kurallarına uymak gibi yapılması gerekenlerin yanında olası trafik kazalarına karşı sigorta yaptırmak da her araç sahibinin görevleri arasında yer almaktadır.
Günümüzde gerçekleşen birçok trafik kazası ölüm ya da yaralanmalar ile sonuçlanabilmektedir. Kimse trafik kazası geçirmek istemez; ancak kimi zaman dikkatsizlikler nedeni ile bu kazalar meydana gelebilmektedir. Bu nedenle gerekli önlemleri almak ve önce can güvenliğinizi sağlamak adına gerekli adımları atmak son derece önemlidir. Hiç istenilmeyen bir kaza gerçekleştiğinde ne gibi önlemler alınmış olmalı ve kimlerle iletişime geçilmelidir? Yaralamalı trafik kazaların sorumlulukları kimlere aittir ve tazminat hakkı var mıdır?
Trafik sigortası yaptırmakta asla tereddüt etmeyin.
Sadece trafik değil, tüm güvence konusu diğer alanlarda da sigorta yaptırmak maalesef iş işten geçtikten sonra akıllara gelmektedir. Bu nedenle olası ihtimallere karşı önceden önlem almak bir görev olarak algılanmalıdır.
Trafik sigortası sunan sigorta şirketleri, poliçelerinde tanımlanan motorlu aracın kullanımı sırasında 3. şahısların ölümüne ya da yaralamasına ya da bir şeyin zarar görmesi durumunda Karayolları Trafik Kanununca sigortalıya düşen hukuki sorumluluk dâhilinde içeriği belirli tazminatlara ilişkin talepler, kaza tarihi itibariyle geçerli sigorta limitleri dâhilinde, karşılamak zorundadır.
Sigortanın kapsamı ise 3. şahısların sorumluluk riskleri kapsamında sigortalıdan talep edilebilecek tazminat talepleriyle sınırlıdır. Meydana gelen bir trafik kazasında ortaya çıkan zararın önlenmesi ya da azaltılması amacıyla, sigorta yaptıranın ödediği zorunlu masraflar teminat limitleri kapsamında sigorta şirketi tarafından karşılanmaktadır.
Kapsama giren teminat türleri nelerdir?
Trafik sigortalarında kapsama giren teminat türleri aşağıda yer almaktadır:
• Sağlık giderleri teminatı
• Maddi zararlar teminatı
• Sürekli sakatlık teminatı
• Destekten yoksun kalma (ölüm) teminatı
Maddi zararlar teminatı, olası bir trafik kazasında araçta meydana gelen zararları karşılamaktadır. Sağlık giderleri teminatı ise 3. kişinin kaza nedeni ile bedenen eski haline dönmesi adına yapılan gerekli tüm tedavi masraflarını içermektedir.
Kaza sonucu mağdurun tedavi edildiği andan sürekli sakatlık raporu aldığı ana kadar, tedavi sırasında yapılan bakıcı masrafları, tedaviyle ilgili diğer masraflar ve trafik kazası nedeniyle iş gücünün bir kısmının veya tamamının azalmasına bağlı giderler teminat kapsamında yer almaktadır. Sürekli sakatlık nedeniyle üçüncü bir kişinin maruz kalacağı gelecekteki mali kayıplara karşı bir garantidir. Mağdurun bir kaza tedavisi gördükten sonra, yetkili bir hastane tarafından sürekli sakatlık oranını belirlemek için düzenlenen sağlık kurulu raporundan sonra yapılan tıbbi açıdan gerekli bakıcı masrafları, bu teminat kapsamı ile sınırlı olmak kaydıyla sürekli sakatlık sigortası kapsamındadır. Mağdurun bir kaza nedeniyle sürekli iş göremezlik durumu da teminat kapsamındadır. Tazminat miktarının belirlenmesinde sakat kalan kişi esastır.
Sağlık kurulu raporları, sürekli sakatlık tazminatı için maluliyet oranı belirlenirken dikkate alınmaktadır. Tazminat ödemesinde, ilgili sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından düzenlenen trafik kazası ile ilgili belgelerde nedensellik tespiti varsa, sigorta şirketi tespitin aksini ispat etmek zorundadır. Sigorta şirketi, ilgili kanun ve yönetmeliklere göre itiraz prosedürüne başvurduğunda, mağdurun itirazdan doğan yazılı masraflarını bu sigorta kapsamında karşılamakla yükümlüdür.
Üçüncü kişinin ölümü nedeniyle vefat eden tarafından desteğinden yoksun bırakılanların zarar kaybının tazmini genel hükümlerde yer alan esaslara göre belirlenmektedir. Tazminat miktarı tespiti ise ölen kişi bazında belirlenmektedir.
Trafik sigortası teminatı dışında kalan durumlar nelerdir?
Sigorta teminatı dışında kalan durumlara bakacak olursak:
• Hak sahibinin kendi kusurundan doğan tazminat talepleri
• Sigortalının sorumluluk kapsamında olmayan tazminat talepleri
• Manevi tazminat talepleri
• İşletilme halinde olmayan araçların neden olduğu zararlar
• Sigorta sahibinin eşinin, birlikte yaşadığı kardeşlerinin, evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların mallarına gelen zararlar nedeni ile öne sürülebilecek talepler
• Motorlu bisikletlerin kullanımı sonucu oluşan zararlar
• Sigortalının sorumluluk rizikosuna dâhil olmayan tasarrufunu kaybetmiş hak sahiplerine yönelik destek talepleri
• Yaralananın taşıdığı bagaj ve benzeri eşyalar hariç olmak üzere, araç tarafından çekilen bir römork/yarı römork ile taşınan yük veya sigortalı araçtan kaynaklanan zararlardan dolayı sigortalıya karşı talepler
• Sigortalının aracına veya araçlar tarafından çekilen römork ve yarı römorklara verilen zararlardan doğan tazminat talepleri
• Karayolları Trafik Kanununa göre sigortalının sorumlu olmadığı çalıntı veya zimmete geçirilmiş bir aracın neden olduğu zararlardan, aracın çalındığını veya gasp edildiğini bilen kişilerin zarara uğraması nedeniyle öne sürülebilecek talepler ve gasp eden kişinin talepleri
• Sigortalının sorumlu olmadığı, terör faaliyetlerinde kullanılan bir aracın sebep olduğu hasarlar ve sabotaj, aracın terör faaliyeti için kullanıldığını veya kullanılacağını bilenlerin zarara uğramaları ve aracı terör faaliyetlerinde kullananların ileri sürdükleri talepleri
• Toprağı, yeraltı sularını, denizleri ve havayı kirleten motorlu taşıt kazalarının çevreye verdiği zararlar, toplanan atıkların taşınması ve maliyetleri ile biyolojik çeşitliliğin ve doğal yaşamın tahribi ile bozulan çevrenin yeniden yaratılmasından kaynaklanan çevresel zarar ihtiyacından doğan talepler
• Gelir kaybı, kâr kaybı, işin durması, kiradan mahrum bırakılması gibi olaylardan kaynaklanan tazminat talepleri
• Cezai kovuşturma ile idari ve adli para cezalarından kaynaklanan tüm giderler teminat kapsamı dışındadır.
Trafik kazası sonrası sigorta şirketine başvuru nasıl yapılır?
Trafik kazasında zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında yer alan sınırlar içerisinde dava yoluna gidilmeden önce belirtilen tazminat ödemeleri için yazılı başvuru yapılması gerekmektedir. Talep edilen tüm belgeler başvuru esnasında verilmelidir. Bu belgeler arasında:
• Kaza tespit tutanağı
• Kaza bilirkişi raporu
• Kazaya ilişkin hasar fotoğrafları
• Hastane raporu
• Tedavi masraf faturaları
• Hak sahibi kişisel bilgileri
• Hak sahibi tüzel kişi ise yetkilinin kişisel bilgileri ve imza sirküleri
• Kazaya karışan diğer araçların ruhsat, trafik poliçe örnekleri
• Banka bilgileri yer almaktadır.
Sigorta şirketinin başvuru yapıldıktan sonraki 15 gün içerisinde yapılan başvuruyu yazılı olarak cevaplandırmaması ya da kısmen, tamamen karşılamadığı durumlarda veya tazminat tutarında anlaşma sağlanamadığı hallerde sigorta şirketi, şube ya da acentenin bulunduğu yer mahkemelerinde dava açılabilmektedir. Aynı zamanda uyuşmazlığın çözümü için de Sigorta Tahkim Komisyonuna da başvurulabilmektedir.
Sigorta şirketine bir başvuru yapılmadan ya da 15 gün beklenilmeden tazminat davası açılması önerilmemektedir. Dava şartı yokluğu nedeni ile usulden tazminat davası reddedilecektir.
Kusurun karşı tarafta olmaması, zararın karşılanacağı ekonomik durum yetersizliği, karşı tarafın vefat etmesi, mirasçı olmaması gibi durumlarda sigorta şirketine başvurulmalıdır. Sigorta şirketinin reddi olursa tazminat sigorta tahkimi ya da mahkemeden talep edilebilmektedir. Ölüm veya yaralanma, uzuv kaybı yaşanan trafik kazalarında tazminat miktarı yüksek olabilmektedir. Karşı taraf, bu tazminat bedelini karşılamada zorlanabilir. Bu nedenle sigorta şirketine dava açılması en isabetli sonuçların doğmasını sağlayacaktır.
Karayolları Trafik Kanunu Madde 97’de belirtildiği üzere “Zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde doğrudan doğruya sigortacıya karşı talepte bulunabileceği gibi dava da açabilir.” hükmü yer almaktadır.
Trafik kazalarında maddi ve manevi tazminat kapsamı
Trafik kazalarında ölüm olayı gerçekleştiyse, mirasçıları, ölen kişinin desteğinden yoksun kalacakları için destekten yoksun kalma tazminatı, cenaze ve defin masrafları talep edilebilmektedir. Aynı zamanda ölen kişinin kaybı nedeni ile duyulan acı ve üzüntü sebebiyle manevi tazminat da talep edilebilmektedir.
Kazada yaralanma meydana geldiyse, iş kaybı nedeni ile işten yoksun kalınan gün boyunca çalışamadığı ve kazanç kaybı ile tedavi masrafları talep edilebilmektedir. Ek olarak manevi tazminat talebinde de bulunulabilmektedir. Sakatlık oluşması durumunda da iş gücü kaybı zararı, tedavi masrafları ile manevi tazminat hakkı bulunmaktadır. Araç ve eşya zararlarının da karşılanması istenebilmektedir.
Tazminat hesaplamalarında davacının ekonomik durumu ve bunun yanında uğranılan zararların tam tespiti son derece önemlidir. Hasarların delilleri ile tespit edilmesi gerekmektedir. Tespit edilemez ise asgari ücret üzerinden bir hesaplama yapılmaktadır. Özellikle de manevi tazminat söz konusu ise kazazedenin zararlarının çok net bir şekilde delilleri ile ortaya konulması gerekmektedir. Bu konuda da profesyonel avukatlardan destek alınması, özellikle tazminat miktarının doğru bir şekilde hesaplanması ve tatmin edici olması yönünden son derece önemlidir.
Trafik kazalarında zamanaşımı
KTK m. 109’a göre; “Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılı ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar.” denilse de bu süre istisnai durumlar harici araç maddi hasarları kapsamındadır.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında, trafik kazasının neden olduğu şikâyet üzerine maddi ve manevi tazminat talepleri hakkında “Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.” uzatılan zamanaşımı süresinden bahsedilmektedir. Bu nedenle, trafik kazası can kaybına neden oluyorsa, soruşturma davası açılsın veya açılmasın, trafik kazası sonrası maddi ve manevi tazminat tahsil edilirken mağdurun şikâyet hakkının bulunup bulunmadığının yanı sıra “ceza dava zamanaşımı süreleri” dikkate alınmaktadır.
Yorum Yazın