Sansüre 'Çocuk Pornosu' Kılıfı mı Hazırlanıyor?

İçişleri Bakanlığı’nın, Net Clean adlı İsveçli bir yazılım firmasıyla internette “zararlı” bulduğu içeriklerin Türkiye’den görünmesini engelleyen bir sistem kurmak için çalışmalar yürüttüğü öğrenildi. İsveç’ten satın alınması planlanan yazılım, önceden belirlenen bazı anahtar kelimelerin sisteme girilmesi ve içeriklerin buna göre engellenmesi üzerine kurulu. Yazılımın bu özelliği ise “internete sansür mü planlanıyor” endişelerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Konuyla ilgili sunumların İçişleri Bakanı Efkan Âla’ya yapıldığı ortaya çıktı.

“ÇOCUK PORNOSU AMAÇLI”

Konu, 30 Mayıs’ta Sabah gazetesinde yayımlanan bir haberle ortaya çıktı. “Twitter’da Net temizlik” başlığıyla verilen haberde; “Gezi olayları sırasında gerçek dışı görüntü ve fotoğrafların Twitter’da paylaşıldığı ve böylece internetin kara propaganda alanına dönüştüğü, 17 Aralık’tan sonra da özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiği” söylendi. Akabinde ise İçişleri Bakanlığı’nın bu sorunların çözümü için İsveç merkezli Net Clean firmasından 40 milyon euro bedelli bir yazılım satın alacağı vurgulandı. Bu haber üzerine telefonla aradığımız Net Clean yetkilisi, Türkiye hükümetiyle “çocuk pornosu” ihlali üzerine bir proje yürüttüklerini açıkladı. Yetkili, yazılımın fiyatı ve Twitter yasaklarıyla ilgili sorularımızı, yapılan gizlilik anlaşmasını gerekçe göstererek cevapsız bıraktı. “Acaba Türkiye, Net Clean’in yazılımını sosyal medyayı sansürlemek için mi kullanacak” sorusuna yanıt bulmak içinse İsveç Başkonsolosluğu’na ulaştık.

Başkonsolosluğun ticari ilişkiler yöneticisi konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: “Net Clean, Türkiye hükümeti ile direkt olarak görüşme yapmış olsaydı, size açıklama yapmak zorundaydı. Ancak firma, Türkiye’deki görüşmeleri başka bir firma üzerinden yürütüyor. Bu yüzden İsveç yasalarına göre; iki özel firma arasındaki gizlilik anlaşmasının açıklanması yönünde herhangi bir yaptırım gücümüz yok.”

TÜRKİYELİ BİR ŞİRKET

Net Clean’in Türkiye’deki görüşmelerini yürüttüğü Anka IT’nin patronu Ruşen Özkan ise Taraf’a konuyla ilgili olarak şu açıklamayı yaptı: “Avrupa’da, çocuk pornosuna erişimin yüzde 67’si Türkiye’den gerçekleşiyor. Bu yüzden ‘çocuk pornografisiyle mücadele’ konusunda uzman Net Clean ile bir proje yürütüyoruz.” Net Clean’in Türkiye’deki çözüm ortağı olan Anka IT, çalışmayı İçişleri Bakanlığı’yla yapılacak. Daha önce İstanbul Büyükşehir Belediye iştiraklerinden İSBAK ve BELBİM’de yöneticilik yapan, sonra da kendi şirketi Anka IT’yi kuran Özkan’a, yazılım fiyatının gerçekten 40 milyon euro mu olduğunu sorduk ama yanıt alamadık. Firmaya ait yazılım, internet servis sağlayıcılarına kurulduğunda; hükümetin belirleyeceği anahtar kelimeler sisteme girilecek ve internet kullanıcıları, hükümet tarafından istenmeyen içerikleri görüntüleyemeyecek.

UÇKAN: PARALAR BİRİNİN CEBİNE GİREBİLİR

Net Clean firmasının yazılımı hayata geçirme amacıyla Sabah’ın haberinde yer alan amaç arasında da farklılıklar görülüyor. Net Clean’i ve bu farklılıkları Bilgi Üniversitesi ve Alternatif Bilişim Derneği’nde çalışmalar yürüten Dr. Özgür Uçkan’a sorduk ve şu yanıtı aldık: “Net Clean’in ürünüyle ilgili verdiği bilgiyle çıkan haberler farklılık gösteriyor. Onlar, ürünlerinin çocuk pornosuyla mücadele amacına hizmet ettiğini i beyan ediyorlar, farklı konulardaki herhangi bir içeriğin ‘silinmesine’ değil. Bunu da filtre yöntemiyle yapıyorlar. Sosyal ağ şirketlerinin onayı/ izni olmadan güvenlik protokolünü aşıp, içerik silmek mümkün değil. Bu izni de üçüncü taraflara haklı olarak vermezler. Anılan yöntemlerle içerik, sadece ülke içinde gizlenebilir. Bu da kolaylıkla aşılabilir bir sansür olur. İçerik silme yönetimi, yazılımla yapılamaz. İçerikler ancak donanımsal yöntemlerle yapılabilir. Bu durumda telaffuz edilen 40 milyon euro, DPI (Deep Packet Inspection) gibi bir yöntemin hazırlığının yapıldığını akla getiriyor. Böyle bir yöntem de; ifade özgürlüğü ve mahremiyet hakkını ihlal ederek anayasaya ve imza koyduğumuz uluslararası sözleşmelere aykırı olur. Bu durumda bizi, ya tam kapsamlı bir sansür bekliyor, ya da telaffuz edilen paralar birilerinin cebine girecek.”

TUNCA ÖĞRETEN | TARAF