Obama 1915 Olayları İçin 'Meds Yeghern' İfadesini Kullandı

ABD Başkanı Obama, 1915 yılı olaylarıyla ilgili Ermenice 'Büyük Felaket' anlamına gelen 'Meds Yeghern' ifadesini kullandı. Obama, 1915'e ilişkin görüşlerini düzenli olarak ifade ettiğini ve görüşlerinin değişmediğini belirterek; 'Gerçeklerin tam, samimi ve adil kabulü hepimizin çıkarına. İnsanlar ve uluslar, geçmişlerin acılı unsurlarıyla hesaplaşarak ve kabul ederek, daha fazla güçlenir ve daha adil ve hoşgörülü gelecek inşa eder' ifadelerini kullandı. Türk Dışişleri de, 'Bu, 1. Dünya Savaşı koşullarında yaşanan acıların tek yanlı bir tarih anlatısı temelinde değerlendirilmesinin yeni bir örneğidir' açıklaması yaptı.

İngiltere ziyaretini sürdüren ABD Başkanı Barack Obama'nın 1915 olaylarının 101'inci yıldönümü olan 24 Nisan öncesi açıklaması yayımlandı. Obama daha önce olduğu gibi Ermenice 'Büyük Felaket' anlamına gelen 'Meds Yeghern' ifadesini kullandı.

ABD Başkanı geçtiğimiz senelerde de 1915 olaylarını anarken, 'Meds Yeghern' demişti.

Beklenenin aksine açıklamasını iki gün önceden yapan ABD Başkanı, 'Bu yıl, 20’nci yüzyılın ilk toplu mezalimi olan Meds Yeghern'in 100’üncü yılını anıyoruz” dedi.

Obama şu ifadeleri kullandı:

'1915'ten başlayarak Osmanlı İmparatorluğu’nun Ermeni halkı sürgün edildi, katledildi ve ölüme yürütüldü. Tarihi anayurtlarındaki kültür ve mirasları silindi. Tüm tarafları acılara maruz bırakan korkunç şiddet sırasında 1,5 milyon Ermeni can verdi. 1915 yılının dehşetleri gözler önüne serildiğinde, ABD Büyükelçisi Henry Morgenthau ABD hükümeti içinde alarm zilini çaldı ve Osmanlı liderlerine karşı durdu. Onunki gibi çabalar sayesinde Meds Yeghern (Büyük Felaket) gerçeği ortaya çıktı ve ilk BM İnsan Hakları Sözleşmesi'nin oluşturulmasına katkı sağlayan Raphael Lemkin gibi insan hakları savunucularının sonraki çalışmalarına etkide bulundu.'

Bu 101’inci yıl dönümünün “önemli bir an” olduğunu belirten Obama, bugünün, “tarihsel anmanın ve geçmişle hesaplaşmaya dönük zor ama gerekli çalışmaların önemi üzerinde derinlemesine düşünmeye yönelttiğini” vurguladı.

Obama, yaptığı açıklamada Suriye'de yaşanan iç savaştan dolayı Ermenistan'ın 17 bin Suriyeli mülteciyi ağırladığına dikkat çekerek, teşekkür etti.

'İnsanlar ve uluslar geçmişin acı olaylarıyla hesaplaşarak daha da güçlenir'

Obama, 1915 Olayları'na dair görüşlerini düzenli olarak ifade ettiğini ve görüşlerinin değişmediğini anlatarak, şöyle konuştu:

“Gerçeklerin tam, samimi ve adil kabulü hepimizin çıkarına. İnsanlar ve uluslar, geçmişlerin acılı unsurlarıyla hesaplaşarak ve kabul ederek, daha fazla güçlenir ve daha adil ve hoşgörülü gelecek inşa eder. Tarihin bu karanlık sayfasına ışık tutmaya çalışan Papa Francis, Türk ve Ermeni tarihçiler ile diğer birçokları tarafından görüşlerin ifade edilmesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

'Bu önemli 101’inci yıldönümde, kaybedilenleri anmak için Ermeni halkıyla birlikte durduklarını” belirten Obama, “Acı çekenlerin unutulmayacağı sözünü veriyoruz ve kendimizi bu acılı mirastan ders almaya adıyoruz. Böylece gelecek nesiller onu tekrarlamayabilir” ifadesini kullandı.

Obama'nın açıklamasına tepki gösteren Türk Dışişleri Bakanlığı, 'ABD Başkanı Obama'nın, 1915 olayları hakkında 22 Nisan 2016 tarihinde yaptığı açıklama, 1. Dünya Savaşı koşullarında yaşanan acıların tek yanlı bir tarih anlatısı temelinde değerlendirilmesinin yeni bir örneğidir' açıklaması yaptı.

Bakanlık açıklamasında her yıl belli tarihlerde üçüncü ülkelerin alacakları siyasi pozisyonlardan menfaat çıkarmaya çalıştığı belirtilen çevrelerin o dönemde yaşanan ortak acılara saygısızlık ettiği de savunuldu.

Dışişleri'nin açıklaması şöyle:

'ABD Başkanı Obama’nın, 1915 Olayları hakkında 22 Nisan 2016 tarihinde yaptığıaçıklama, I. Dünya Savaşı koşullarında yaşanan acıların tek yanlı bir tarih anlatısı temelinde değerlendirilmesinin yeni bir örneğidir. Türkiye, Türk ve Ermeni halkları arasında yüzlerce yıllık birlikte yaşama deneyimi temelinde, barış içinde ortak bir gelecek inşa etme arzusunu samimiyetle ortaya koymaktadır.

Dost ve müttefik ülkelerin, bu çağrıya destek vermek yerine, çatışmayı derinleştirmeyi savunan çevreleri cesaretlendirmesi üzücüdür. Bugüne kadar tarihte yaşanan acıları siyasete alet etmeye yönelik çabaların kimseye fayda getirmediği bir gerçektir. Hal böyleyken, her yıl belli tarihlerde üçüncü ülkelerin alacakları siyasi pozisyonlardan menfaat çıkarmaya çalışan çevreler, dostluk ve barış umudunu zedelemekle kalmayıp, o dönemde yaşanan ortak acılara da bir nevi saygısızlık etmektedir.

Bu çerçevede, ABD yönetimini tarihi gerçekleri adil bir hafıza temelinde değerlendirerek, tüm tarafların acılarını dikkate alan, tarafsız, sağduyulu ve yapıcı bir yaklaşım benimsemeye davet ediyoruz.'

Obama, 2008’de ilk kez Başkan seçilmeden önceki seçim propagandası sırasında Ermeni Tehciri’ni ‘soykırım’ olarak gördüğünü dile getirmiş ve Başkan olunca da ‘Ermeni soykırımı’nı tanıyacağını söylemişti.

İki dönem üst üste başkan kalan ve ‘Ermeni soykırımı’ ifadesini kullanmaktan sürekli kaçınan Obama, başkanlığının son aylarında da ‘soykırım’ ifadesini kullanmayarak başkanlığı öncesi verdiği söze sadık kalmamış oldu. 

AA, Reuters ve Dışişleri Bakanlığı