Mozart'ı Öldürdü mü? Müzisyen Salieri'nin Mozart'a Karşı Beslediği Kıskançlığın Sebebi: Salieri Kompleksi
Amadeus Mozart'ın müzik dehası olduğu günümüzde hala başyapıt sayılan eserleriyle kendini kanıtlıyor. Fakat her başarılı insan gibi onun da bu başarısını çekemeyen ve ölümü dahi düşünen birileri vardı. Antonio Salieri, Mozart'ı öylesine kıskanıyordu ki bilim dünyasına Salieri kompleksi isimli bir rahatsızlık bile eklendi! İşte Salieri kompleksinin bilinmeyenleri...
Wolfgang Amadeus Mozart, hiç şüphesiz şu an bile dünyanın en büyük müzik dehalarından biri olarak kabul ediliyor.
Her başarılı kişinin kıskanılması gibi Mozart'ta aynı dönemde yaşadığı müzisyen Antonio Salieri tarafından delice kıskanılıyordu, fakat bu kıskançlık ve çekememezlik durumu bir süre sonra çok daha tehlikeli bir boyuta ilerledi.
Antonio Salier'in kıskançlığı öyle bir boyuta geliyor ki Mozart'ı öldürdüğü bile düşünülüyor.
Peki, nedir bu Salieri kompleksi ve tam olarak nasıl ortaya çıktı?
Salieri Kompleksi veya salieri sendromu, sıradan insanların yetenekli olanlara karşı aşırı kıskançlığını ifade eder.
Salieri kompleksi, çağdaş bestecisi Amadeus Mozart'ı çok kıskandığı iddia edilen İtalyan müzisyen Antonio Salieri'ye kadar uzanır. Yani tamamen gerçek bir olaydan meydana geliyor.
İmparator II. Joseph'in saray bestecisi olan Antonio Salieri, 1788-1790 yılları arasında saray orkestrasını yönetti. Ayrıca sarayın koro şefliğine de atandı.
Schubert'i eğiten ve Beethoven'a vokal tekniği öğreten Salieri, her açıdan döneminin en iyi müzisyenlerinden biriydi. Salieri kariyeri boyunca besteci olarak kırk kadar opera, oratoryo ve yarattı. Yani epey üretkendi!
Her açıdan başarılı bir müzisyen olmasına rağmen dönemin tartışmasız en ünlü ismi Mozart ile aynı dönemde yıldızı daha sönük olan Salieri, rivayete göre Mozart'ı delice kıskanıyordu.
Hatta bu kıskançlık öyle bir boyuta ulaştı ki Mozart'ın ani ölümünden Salieri sorumlu tutuldu.
Mozart'ın ölümüne dair yıllar boyunca rivayetler dolaşsa da 1984 yapımı Amadeus filmi bu konudaki en net iddiaları sunuyor.
Filmde Salieri'nin sık sık Mozart'ın başarısını kıskanması ve kendini tanrıya adamasından dolayı neden tüm yeteneğin Mozart'ta olduğunu sorgulaması gösterilirken, filmde geçen bir replik, Salieri kompleksini en iyi şekilde yansıtıyor:
“Tanrım; madem bana Mozart’ın yeteneğini vermedin; bari onu anlayacak zekâyı da vermeseydin.”
Ve hatta filmde Mozart'ın ölüm sahnesinde geçen replik, Salieri'nin bu cinayeti işlediğine dair en net bulguyu veriyor.
“Mozart, katilini affet, itiraf ediyorum seni öldürdüm. Evet, seni öldürdüm. Beni affet!”
Amadeus filmine konu olan bu olay, elbette Mozart'ın öldüğü 1791 yılında da epey ses getirmişti.
Çoğu insan Salieri'nin Mozart'ı zehirlediğini dile getirse de Salieri bu iddialarının tamamını reddetti ve hatta Mozart'ın çocuğuna müzik eğitimi verdi.
Bu konuyla alakalı gerçeğin ne olduğunu tam olarak bilmesek de Antonio Salieri'nin ölmeden önceki son sözleri aslında bazı şeyleri açıklıyor.
Salieri'nin öğrencisi Ignaz Moscheles, Salieri'nin son sözlerini şu şekilde açıkladı:
'Onurlu bir adam olarak bu saçma raporda yer alan hiçbir şeyin gerçek olmadığını size temin ederim. Biliyorsun... Mozart, onu zehirlendiğim söyleniyor; hayır asla, bu kötülük, saf kötülük... Sevgili Moscheles, lütfen, Ölüm döşeğinde olan yaşlı Salieri'nin sana söylediklerini tüm dünyaya anlat...'
Salieri'nin Mozart'a beslediği duygular ve Mozart'ın ölümüne dair şu an yalnızca söylentiler var ve bize kalan hangisine inanacağımızı seçmek!
Bu olayın ardından sıradan insanların yetenekli olanlara karşı aşırı kıskançlığı Salieri kompleksi olarak belirtilmeye başlandı.
Yani bu iddia doğru olsun ya da olmasın Salieri, ismini bilimsel bir sendroma vermiş oldu.
Yorum Yazın