Karşısına Aynı Anda Kedi, Köpek ve Hamile Bir Kadın Çıktığında Otonom Araç Hangisini Öldürecek?
Bu nasıl soru?
Demeyin. Otonom araçlar hayatımıza iyiden iyiye girdiğinde onların kriz anlarında nasıl davranacakları da önemli olacak. Şayet mecbur kalırsa bir hayvana çarpmayı mı yoksa bir insana çarpmayı mı seçecek?
Tramvay dilemmasını duymuş muydunuz? Durdurulamaz şekilde ilerleyen bir tramvay ve raylar üzerinde bağlı insanların kaderlerinin nasıl belirleneceğini anlatıyor.
Daha doğrusu anlatmakta zorlanıyor. Durum şöyle, şayet tramvay bulunduğu raydan ilerlerse birden fazla kişi yaşamını yitirecek fakat bir kişi yetkiyi eline alıp rayların yönünü değiştirirse sadece bir kişiyi kurban ederek bu facia önlenebilecek.
'Bir kişiyi kurban etmek daha mantıklı, bunun düşünülecek nesi var?' diyenler, hele bir soluklanın.
Çünkü birden fazla kişinin yaşamını yitirdiği faciada sadece kayıtsız kalma yükü varken rayların yönünü değiştirip bir kişinin yaşamını feda eden kişi kendini adeta o kişinin katili gibi hissedebiliyor. Bu yüzden de bu durumda kalan çoğunluk felaketi daha küçük çaplarda önleyip katil gibi hissetmektense hiçbir şey yapmayıp seyirci kalmayı yeğliyor.
MIT'de araştırmacılar bu gibi yakın vadede karşılaşacağımız sorunları etik özelinde araştırmaya koyuldu.
Ekip otonom araçların nasıl davranması gerektiğini, programlamaların hangi yolları izlemesi gerektiğini amaçlayan araştırmayı yürütürken 200 ayrı ülkeden 2 milyon kişiyle temasa geçti.
Soru basitti ama yanıt pek öyle değil. Çünkü konu bir canlı olduğunda kuralları oluşturmak çok zor.
Araştırma sonuçlarıyla otonom araçların karakteristikleri belirlenecek ve bu araştırma bazı temel ayrımları ortaya çıkardı. Örneğin insanlar başka seçenek yoksa birden fazla kişidense bir kişi, insan yerine hayvan, genç biri yerine yaşlı birini kurban etmesi gerektiğinde mutabık.
İnsanlar arasındaki ayrımı gerçekleştirirken nicelikten yola çıktık diyelim, peki niteliksel bir ayrım yapmak mümkün mü?
Aynı yaşlarda iki insan varsa kriminal geçmişi olan kişinin mi araç tarafından hedeflenmesi gerekir? Ya da daha anlaşılır bir yola sapalım, kaldırımdan yürüyen kişiler mi yoksa yolda yürüyenler mi daha önemli görülmeli?
Mevzu tartışmalı olunca ortaya çıkan sonuçlar da buna paralel oldu.
Katılımcıların büyük çoğunluğu hemfikir, otonom bir araç hiçbir seçenekte bir bebeği ya da puseti hedeflememeli.
Dikkat edilmesi gerekenler listesinde bebeklerin ardından gelenler kız çocukları, erkek çocukları ve hamileler. Bu dördü hemen herkes tarafından öncelikli olarak korunmalı şeklinde işaretlenmiş.
Buradan sonra insanların tercihleri ilginçleşmeye başlıyor çünkü mesleki tercihler soruluyor.
Katılımcıların yarısına yakını doktorların da hayatlarını korumamız gerektiğini belirtiyor, kurtaracakları diğer hayatları hesaba katarak. Doktorların ardından gelenlerse sporcular. Diğer seçeneklere nazaran düşük oranda da olsa birçok katılımcı sporcuların da bu tip bir seçimde yaşamlarını önemsiyor.
Ve skalanın tam ortasında, yani yaşamları önemsenmeyle feda edilme arasında kalanlar kilolu insanlar oluyor.
Garip, değil mi?
Mesela bir evsiz, kilolu insanlar yerine feda edilebilir olmalı, katılımcılara göre. Hatta feda etme sırasına göre yaşlılar evsizlerin de önünde.
Ve listenin en alt 3 sırası, yani olası bir durumda herkesin feda edilmesini düşündükleri...
En yüksek oranda kediler, onlardan biraz daha az olarak suçlular ve yaşamı suçlulardan biraz daha önemsenmesi savlanan köpekler.
Suçuna bakılmaksızın listenin en altlarına rahatça iteklenen suçluların durumunu incelediğimizde bu kararları insanların almasının ne kadar zor olduğunu görüyoruz.
İyisi mi bu listedeki kimsenin tehlikede olmadığı bir geleceğe erişelim, aksi halde orta yolu bulmakta zorlanacağız gibi görünüyor.
Yorum Yazın
bir hayvanı öldüreceğime herhangi bir insanı feda ederim hayvanların iyisi kötüsü olmaz insanlarınsa çoğu kötü ve yaşamayı hak etmiyor..
Her ne olursa olsun hayvanlar benim için her zaman önceliklidir.
bir hayvani bebege tercih eden zihniyetini sikem
o suçlular sizi gebertse de kurtulsak keşke suçlu nasıl kedicikten değerli olabilir amk siz nasıl bir gerizekalısınız