Karadeniz'in Kalbine Saplanan Hançer: Yeşil Yol Projesi ve Tüm Bilinmeyenleri
Karadeniz Bölgesi, son 10 yılda gözde bir turizm merkezi haline geldi. Ancak bölge ne yazık ki insanların denizle bağlantısını kesen sahil yolu, taşocakları, çarpık yapılaşma ve neredeyse her vadiye yapılan HES’lerle (hidroelektrik santralı) yeterince yıpranmışken, şimdi de “Yeşil Yol” denilen bir projeyle karşı karşıya. İsmine “yeşil” demek Karadeniz’in yükseklerini tıraşlayan bu yollar için oldukça ironik ama yaptıranlara sorarsanız bu yol turizm potansiyelini arttıracak.
Yeşil Yol Projesi nedir?
Proje Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca Doğu Karadeniz Turizm Mastır Planı çerçevesinde hazırlandı. Yetkililere göre Yeşil Yol’la yaylalar birbirine bağlanacak, ziyaretçiler yöredeki bütün yaylaları daha rahat gezme ve konaklama imkânı bulacak, turizm gelişecek ve bölgeye ekonomik katkı sağlanacak.
Ancak görünen pek de beklenilen gibi değil
Mevcut uygulamalar kazın ayağının pek de öyle olmadığını gösteriyor. Şu anda Karadeniz Bölgesi’nde yolu açılan yaylaların büyük bir kısmının betona teslim olduğunu, kalabalığı kaldıracak bir altyapının bulunmadığını (Uzungöl, Ayder gibi örneklerde olduğu gibi) görmemek için hayata tozpembe bakıyor olmak gerekiyor. Ne yazık ki kitle turizmiyle bölgeye daha fazla ziyaretçi çekmeye çalışmak, otantik yayla dokusunun daha da bozulması anlamına geliyor ki, yaylalardaki kirlilik bunun en bariz kanıtı.
Beklenen kötü tablo ise şu yönde:
Vadileri HES’lerle kurutmak yetmiyormuş gibi, derelerin ana kaynaklarının bulunduğu göller seviyesine yol çıkarmak, onları birbirine bağlayarak denetimsiz, kontrolsüz geçişlere zemin hazırlamak turizmi öldürecek. Çünkü bölgeye gelen insanların tamamının arabalarıyla gezmek istediğini düşünmek oldukça yanlış. Bu yeni yolların hemen hepsinin tarihi taş döşeli patika ve orman yollarının tam üzerinden geçirilmesi ise ayrı bir handikap.
Turizmi arttırmak için başka yöntemler düşünülmeli
Keşfetmek için alternatif yollar önerilmeli, rehberlik müessesi geliştirilmeli ve yöre sakinleriyle misafirlerin teması sağlanmalı, bu hakiki anlamda bir turizm olur.
Projeye karşı protestolar başladı
Yukarı Kavrun Yaylası kısa bir süre önce Yeşil Yol karşıtlarının protestosuna sahne oldu. Bu yayladan daha yüksekte olan Samistal Yaylası’na yol açmak için gelen iş makinaları protestolar nedeniyle ilerleyemedi.
İrfan Bozan'ın yöre halkıyla yaptığı röportajlarda protestocu Nuray Çakmak'ın söylediklerine kulak kesilelim:
'Biz dağımıza taşımıza dozerin değmesini istemiyoruz. Yaylamız bozulur. Güzelliğimiz gider. Yaylayı yaylaya bağlayacaklar. Buralara oteller yapacaklar. Biz kalabalık yabancı insan istemiyoruz. Kalmak isteyen olursa küçük ev pansiyonlarında kalsın. Onu da bizden yerli biri yapsın. Yol genişlesin itirazım yok ama beni başka yaylalara bağlamasınlar. Ben tek yolla Çamlıhemşin’e gidip geleyim yeter. Genişleyen yol da toprak kalsın, beton falan olmasın.' Nuray Çakmak iş makinaları yine gelirse yine önüne çıkacağını söylüyor.
Mehmet Kardemir de Yeşil Yol’a itiraz edenlerden:
'Buraya aşağıdan gelen yolu genişlettiler, ona itirazımız yok ama asfalt olmasın, parke taş olsun. Yanlara istinat duvarları yapılmasın, yapılırsa hayvanlarımız geçemez. Başka yaylaya da bağlanmak istemiyoruz. Buradan başka yaylalara yol olunca hayvanlarımızı çalsalar alıp götürseler nasıl bulacağız? Şu anda buranın tek girişi tek çıkışı var, hayvanlarımızı rahatça salıyoruz. Başka yaylaya yol olursa, hayvanlarımız çalınırsa nasıl bulacağız? Nereye götürüldüğünü nasıl bileceğiz?'
Havva Bekar Komando birlikleri eşliğinde getirilen iş makinelerinin önünde protesto gerçekleştirdi:
''Yaylaların yolu birleşmeyecek. Kesinlikle istemiyoruz. Vali bize çapulcu diyor. Biz çocukluğumuzdan beri burada yaşıyoruz. Vali, Kaymakam kimdir? Ben halkım ve buradayım. Yaylaları birbirine birleştireceksiniz ama amacınız nedir? Her yaylanın yolu var. Herkes birbirine gelip, gider. İş makinelerini alıp gidin buradan'
Havva Bekar: "Devlet bizim sayemizde devlettir [...] Ben halkım!"
Samistal'de horonlu protesto
Komando'nun da eşlik ettiği çalışmanın, durdurulması üzerine alkışlarla tempo tutan grup hep bir ağızdan 'Denizi aldınız, dereyi çaldınız, yaylaya gelmeyi kolay sandınız, Rize size yalan, Yeşil Yol katliam, yaylaya dozeri sokturmayız, bas geri bas geri, al da git askeri’ dizeleri ile türküler söyledi.
"Biz Muğlema yiyen bir neslin torunlarıyız. İki dozer bir kamyonu ekmeksuz yeruz!"
Çamlıhemşin'in Kavrun Yaylası'nda toplanan yöre sakinleri, projenin, yaylaların doğal güzelliğini bozacağı gerekçesiyle yol çalışmasına karşı çıkan pankartlar açarak, tulum eşliğinde yürüyüş yaptı.
Samistal'de jandarma halka saldırdı
Yeşil Yol’a karşı Samistal Yaylası’na nöbete çıkan yurttaşlara Jandarma saldırdı.