İnsana Durmadan Alışveriş Yapma Hissi Veren Hastalık: Oniomania
Her gün alışveriş merkezleri doluyor, taşıyor. Hatta teknolojinin bizi getirdiği boyut ile önümüzdeki bilgisayarlar ve elimizdeki telefonlar ile durmadan alışveriş yaparken buluyoruz kendimizi... Satın alınan, etiketi bile sökülmemiş giysiler, bir oda dolusu makyaj malzemeleri ve güzellik ürünleri, yüzlerce tabak, çanak gibi mutfak eşyaları veya her renk ve desende havlular, çarşaflar gibi ev tekstil ürünleri ve tüm bunlara rağmen bitmeyen bir alma isteği… Bu his neden oluşur ya da onu tetikleyen bir durum var mı? Cevaplarını sizin için araştırdık ve Metro News'ten derledik.
Bu hisse yol açan rahatsızlık, Kompulsif Alıştırma Bozukluğu (CBD) kısaca Oniomania.
İnsanlarda para harcamak ve bir şeyleri satın almak için doyumsuz bir dürtü oluşturan bu rahatsızlık, tipik olarak olumsuz sonuçlara yol açan bir davranış bozukluğudur.
Bu bağımlılığın altında yatan şey boşluk duygusudur.
Araştırmacılara göre, Oniomania olarak tanımladığımız rahatsızlık, kişilerin yaşadığı gerilim duygularını azaltmak ya da yaşadıkları doyumsuzluk duygusunu bir şeyleri satın alarak bastırmak için hissettikleri karşı konulamaz bir alışveriş yapma dürtüsüdür.
Her ne kadar ön yargılara göre kadınlar ön plana çıkmış gibi görünse de, erkeklerde de alışveriş bağımlılığı yine oldukça yüksek bir oranda!
Aynı renk ve desene sahip onlarca gömlek, kravat ya da ayakkabıya sahip, ayrıca çocuklarına aldıkları yüzlerce oyuncağın sonunu getiremeyen erkekler de bu alışveriş bağımlılığı davranışına sahiptirler.
Araştırmacı Sally Baker, bozukluğun en çok kadınlarda görüldüğünü ve bunun giderek büyüyen bir sorun olduğunu, ancak insanların yaşadıkları problemleri kabul etmekte isteksiz oldukları için doğru rakamlar elde etmekte zorlandıklarını açıkladı.
"Oniomania, alışverişe çıkıp alım yapmak için kontrol edilemeyen bir istek."
Çoğu psikiyatrik bozuklukta olduğu gibi Oniomania'nın da altında yatan gelişimsel, kültürel, genetik ve nörobiyolojik etmenler vardır.
Araştırmacılar, duruma psikodinamik açıdan baktıkları zaman kişilik gelişiminde varlığını geliştiremeyen bireylerin çocukluktan gelen değersizlik ve sevilmeme duygularını bastırabilmek için bu yola başvurduklarını söylüyor.
Bu bireyler özellikle depresyon dönemlerinde sadece alışveriş yaparak rahatlarlar.
Alışveriş esnasında satıcılar ile kurdukları olumlu etkileşim bireylerin özgüvenlerini arttırır. Aldıkları eşyaların beğenilmesi ve iltifat edilmesi imajları ile ilgili karamsar düşüncelerinin azalmasına yardımcı olur.
Öte yandan bu davranışlar başlarda eğlendirici ve rahatlatıcı olsa da, sonradan bireylerde gerilimin çözülmesi ile olumlu duygular suçluluğa, sinirliliğe, mutsuzluğa ya da hiçbir şey değişmemiş gibi bir hissizliğe dönüşebilir.
Oniomania'ya sahip bireyler genellikle kredi kartı kullanırlar.
Almanın hazzını yaşamaya anında olanak sağlaması ve ödeme güçlüğünün yaşatacağı acı ve sıkıntıyı azaltması ile ödeme sırasında başvurulan yöntem genellikle kredi kartıdır.
Araştırmacılar ise nedenini şu şekilde açıklıyor: 'Kişi kredi kartını kullandığı zaman alışverişin gerçek sonuçları ile o an yüzleşmemiş olur ve o an yaşadığı acı duygusu ile geçici de olsa baş etmiş olur.'
Kredi kartları alışveriş yaparken ne verdiğimize değil, ne aldığımıza odaklanmamıza sebep olmaktadır.
Bu nedenle de kredi kartı kullanımı bireyleri sıkıntı duyma-alışveriş yapma-üzüntü ve pişmanık döngüsü içine iter.
Oniomania rahatsızlığı bulunan 26 yaşındaki PR'nin yaşadıklarını sizin için özetledik.
Çocukluğundan beri içinde karşı koyamadığı bir alışveriş yapma isteği olduğunu anlatan PR, Şubat ayında kademeli olarak kötüleştiğini anlatıyor. PR haftada 25 saat çevirim içi sitelerde alışveriş yapıyor ve çevresindekilere karşı utanç ve stres duygularını hissetmemek için bazı önlemler alıyor. 'Kendimi bir anda alışveriş sitelerinde gezerken buluyorum, genellikle iki günde bir sipariş veriyorum ve kargoların gelişini şüphe çekmeyecek şekilde ayarlamaya çalışıyorum.'
Uzmanlar çoğumuzun çevresinde bu rahatsızlığa sahip birilerinin olabileceğini söylüyor.
PR, bir süre sonra erkek arkadaşının durumu fark ettiğini ve sorunlar yaşamasına rağmen bu duygunun önüne geçemediğini itiraf ediyor. 'Bugüne kadar, ne kadar para harcadığımı tahmin edemiyorum.' diye ekliyor.
Rahatsızlığın giderilmesinde bir takım ilaçlara ve psikoterapi tekniklerine başvurulmaktadır.
Ancak tedavi mümkün ve konuşma yöntemli terapiler en çok tavsiye edilenler. Oniomania'sı olan kişiler için alışveriş yapma zorunluluğu, anksiyete ve depresyonla başa çıkabilmek için öğrenilmiş bir stratejidir, bu nedenle terapilerde bu zorunluluğu ortaya çıkaran tetikleyicileri çözmek önemlidir.
Aynı zamanda kişi, alışveriş yerine kendi kendine rahatlamak için onu mutlu eden olayları veya anıları keşfederek de bunun üstesinden gelmek için çabalayabilir.
Yorum Yazın