Gerek Siyaset Gerekse Ekonomi Üzerindeki Güçlü Yaptırımlarıyla Bilinen Üç Asırlık Bir Dini Oluşum: Evanjelizm
Dünya üzerindeki etkisi yadsınamayacak kadar aşikâr, peki nedir bu Evanjelizm?
Bu içerikte Zondervan Academic, Huff Post ve From The Study kaynak olarak kullanılmıştır.
'Evanjelizm', Kitab-ı Mukaddes'e dönerek gösterdiği yola yönelmek anlamını taşır.
Hristiyanlıkta kanonik olarak kabul edilen dört İncil Matta, Markos, Luka ve Yuhanna 'Evanjel' olarak kabul edilir. Yunanca'da 'iyi haber, herkes tarafından kabul gören' anlamına gelen bu kelimenin kökeni 'Evangelion' kelimesidir. Bu neden ötürü bu İncillerin yazarlarına, 'Dört Evanjelist' denir.
Sanılanın aksine 'Evanjelist' ve 'Evanjelik' kelimeleri birbirinden farklı anlamlar taşır.
Evanjelist, 'Hristiyanlık bildirisini yaymakla yükümlü kişi' demektir. Evanjelik sözcüğüyse 'Protestan Kilisesi'nin muhafazakâr kesimini ifade etmek için kullanılır. Evanjelik kesim, Amerika'nın kurucusu olan ve katı bir tutum sergileyen Puritenler'in geleneklerini devam ettirir.
Evanjelizm merkezli bu hareketin mensuplarına ve bir süre sonra 'Liberal Protestanlar hariç' tüm Protestanlar'a, Evanjelik denmiştir.
Martin Luther, reformlar için kurduğu kilise faaliyetleri için bu ismi seçmiştir. Bu sebeple Avrupa'da Evanjelik, Protestan veya Lutherci kesimler için kullanılır. Evanjelizm hareketi, George Whitefield, John Wesley ve Jonathan Edwards tarafından 18. yüzyılın ilk yarısında başlatılmıştır.
Evanjelizm'in öncüsü olan bu adamlar, Amerika'nın en büyük Protestan mezhepleri olan Baptistler ve Metodistler'in kurucusu olmuşlardır.
Amerika'da 19. yüzyılın başlarında Hristiyanlık inancının bütünü için kullanılan Evanjelizm sözcüğü, 19. yüzyılın sonlarına doğru iki ayrı kol halini almıştır. Charles G. Finney ve 'Playmouth Kardeşliği' hareketinin öncüsü John Nelson Darby'nin dini radikal bir şekilde yorumlaması haline gelmiştir.
Günümüzdeki Evanjelizm anlayışı, Amerika'daki Hristiyanların tutucu ve dindar kesimi tarafından devam ettirilmektedir.
Darby'nin Muafiyetçilik akımı, Kitab-ı Mukaddes'in dünya üzerindeki tarihini yedi çağa ve Tanrı'nın insanlığı takdirini anlatan yedi bölümde anlatmaktadır. C. I. Scofield kaleme aldığı Scofield Referanslı Kitab-ı Mukaddes'iyle, 1880-1890 yılları arasında Darby'nin akımını temsil eden insanlara imtiyaz vermiştir.
İsrail Kitab-ı Mukaddes'inin barındırdığı Yahudiler'in ‘Tanrı'nın seçilmiş halkı’ olduğu, kutsal toprakların Yahudiler'in malı olduğu ve yine Yahudiler'in Mesih'in gelişiyle dünyaya hükmedeceği gibi kehanetlerin öğretisi Evanjelizm'de kabul görmektedir.
Evanjelizm, Luther'in Protestanlık anlayışı ve Püritenizm'le oluşan; Jimmy Carter, Ronald Reagan ve Baba Bush'un başkanlıkları döneminde gelişimini sürdürmüştür. 11 Eylül sonrasında Küresel Emperyalizm'in kontrol eden esas güç haline gelmiştir.
Gün geçtikçe dünya üzerindeki hakimiyeti hızla artan bir güç olmayı sürdürmektedir.
Yorum Yazın