Fotoğraf Sanatına İki Dakikalık Saygı Duruşu
1826 yılında, dünyanın parfüm başkenti olarak bilinen Le Gras’taki sıradan günlerden birinde bir Fransız, belki de meraklı komşularının kendisiyle için için alay ettiğini bilerek, hummalı bir çalışma içindeydi. Penceresinden görünen ruhsuz çatıların ve Provence üzerinde uzanan mavi gökyüzünün görüntüsünü sonsuza dek dondurabileceğine inanıyordu. Elindeki karakutuyu kullanarak her gün baktığı manzarayı kurşun-kalay alaşımı, bitümen denilen ışığa duyarlı bir maddeyle kaplı özel bir plakaya düşürmeye çalışıyordu. Delice fikrinin hayata geçmesi için 8 saat beklemesi gerekti. Sabır önemli bir erdem.
Vee bingo! O gün, Fransız mucit Joseph Nicéphore Niépce’nin sıkıcı manzarası, biraz bulanık olarak “Pencereden Le Gras'a Bakış” adıyla tarihteki ilk fotoğraf olarak kayda geçti.
Fotoğraf: Joseph Nicéphore Niépce – Tarihte kayda geçen ilk fotoğraf
Bu sayede 19 Ağustos tarihi, 2010 senesinden beri her yıl Dünya Fotoğrafçılık Günü olarak kutlanıyor.
Bu başarıdan yaklaşık 40 yıl sonra, 1861'de ilk renkli fotoğraf çekildi. Hayat hâlâ zor ama artık daha renkliydi.
1.Fotoğraf: Emin Özmen-Magnum fotoğraf sanatçılarından
2.Fotoğraf: Alex Webb-Magnum fotoğraf sanatçılarından
3.Fotoğraf: Chien-Chi Chang- Magnum fotoğraf sanatçılarından
Fotoğrafın kıt olduğu ve bu yüzden de çok kıymetli sayıldığı yaklaşık bir 100 yıllık süreç sonunda Fuji Film 1988'de ilk dijital fotoğraf makinesini tanıttı. Ve o günden sonra görüntüleme teknolojisindeki hızlı gelişmenin önü alınamadı.
Akıllı telefonlar yüksek mega pikselli dijital kameralarla donatıldığında ise artık fotoğrafçılık hemen herkesin refleksi haline dönüşüvermişti. Günümüzde her gün milyarlarca fotoğraf çekiliyor. Fotoğraf sanatına düşkün olsun olmasın, kendisini fotoğrafçılığa adasın ya da oralı olmasın, herkes canı istedi mi birkaç efekt ile etkili fotoğraflar yaratabiliyor.
Dijital kameralar çıkıp da -bana göre- fotoğraf sanatının büyüsü kaçana kadar, bedenimle bütünleşmiş bir Canon EOS 50 ile yaşardım. Fotoğraflamak, anı sonsuzlaştırmak, benim için yaşamı anlamlı kılan eylemlerden biriydi. Dondurduğun anın güzelliği, onu yakalamak ve filme hayal ettiğin gibi yansıtabilmek için sarf ettiğin çabayla ilişkiliydi. Çektiğini anında görememek, karanlık odaya kadar beklemek de olaya apayrı bir heyecan katıyordu. Anı seçmek, onu en doğru kadrajda en doğru ışıkla sonsuza kilitlemek ve sonra banyosu, en son baskısı… Bir dizi eylemler silsilesi… Fotoğrafçılığın zahmetli ama kademe kademe yükselen bir zevki vardı.
Sonraları dijital dünya, akıllı telefonlar derken (yapay zekâ konusuna hiç girmiyorum bile, o apayrı bir hadise) her şey çok kolaylaştı. Artık hepimiz usta (!) birer fotoğrafçıyız!
Fotoğraf: Corey Arnold-Big Pictures 2023 büyük ödül
Üstelik kimse bir karenin ortaya çıkması için rahmetli Niépce gibi 8 saat beklemiyor :) Her şey “şip-şak” ve akıl almaz çoklukta.
Öyle ki; şimdi size Photutorial sitesinde yayınlanan, Matic Broz’un bilimsel ve matematiksel yöntemlerle araştırdığı en son fotoğraf istatistiklerini yazdığımda, şaşırabilirsiniz bile.
• Her yıl dünya çapında 1,81 trilyon fotoğraf çekiliyormuş, bu da saniyede 57.000’e eşit. 2030 yılına kadar her yıl yaklaşık 2,3 trilyon fotoğraf çekilecekmiş.
• 2021'de 1,2 trilyon, 2022'de 1,72 trilyon foto çekilmiş.
• 2023 senesinde ortalama bir kullanıcının akıllı telefonunda yaklaşık 2.100 fotoğraf bulunuyormuş.
• Tarih boyunca 12,4 trilyon fotoğraf çekilmiş. 2030 yılında bu sayı 28,6 trilyona çıkacakmış.
• WhatsApp'ta günde 6,9 milyar, Facebook’ta 2,1 milyar, Instagram'da ise 1,3 milyar görsel paylaşılıyormuş.
• İnternette 750 milyar resim var ki bu, çektiğimiz fotoğrafların çoğu hiç paylaşılmadığı için çekilen toplam fotoğrafların sadece %6'sıymış.
• Fotoğrafların %92,5'i akıllı telefonlarla, sadece %7'si kameralarla çekiliyormuş.
Sergiler, özel durumlar ve nadir kişisel istekler dışında artık fotoğraf baskısının alınmadığını düşünürsek, siber dünya bile koca bir fotoğraf çöplüğüne dönmüş gibi değil mi sizce de…
Edgar Martins-2023 Yılın Fotoğrafçısı-Sony World Photography ödülü
Fotoğrafın 200 sene içinde geçirdiği evrim üzerine sayfalarca yazabilir ve nice çarpıcı bilgi verebilirdim elbet. Ancak bu kısıtlı zamanda sadece ufak bir farkındalık yaratmak istedim. Şahsen “fotoğraf”ı sanat olarak kabul ettiğimden, değerinin, ona verilen emeğin yeniden hatırlanmasını istedim. Burada gördüğünüz fotoğraflar da öyle “şip-şak” çekilmeyen; doğumları için günler, saatler, en kötü dakikalar harcanan; ortaya çıkmaları için belki yüzlerce kez deklanşöre basılan, çoğu ödül almış çalışmalar.
Fotoğraf sanatının değerini bilen herkesin günü kutlu olsun.
1.Fotoğraf: Ara Güler
2.Fotoğraf: Süha Derbent
3.Fotoğraf: Uğur Bektaş
Fotoğrafa emek veren, bizleri hiç bilmediğimiz diyarlara götüren, hayal edemeyeceğimiz hayatlarla tanıştıran, bize duymazdan geldiğimiz hikayeleri tüm çıplaklığı ile anlatan, gerektiğinde yaşamını tehlikeye atan her fotoğraf sevdalısına teşekkür ediyorum. Bu tutkulu insanların ve fotoğraf sanatının değerini bilen herkesin günü kutlu olsun 😊
Kapak Fotoğrafı: Steve McCurry-Magnum fotoğraf sanatçılarından
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Yorum Yazın