Farkında Olmadan Günlük Hayatımızda En Çok Kullandığımız İcat Olan Tuvaletlerin Kısa Tarihi
Farkında olmasanız da günlük hayatınızda en çok ihtiyaç duyduğunuz ve sürekli kullandığınız önemli bir icat var; tuvaletler! Bizler için o kadar sıradan ki bir zamanlar insanların klozet kullanmadığını aklımıza bile getirmiyoruz. Bu yüzden bu alafranga tuvaletleri kim icat etti, günümüzdeki halini nasıl aldı pek bir fikrimiz yok. İşte tüm bu soruların cevabını bulabileceğiniz tuvaletin kısa tarihini sizler için derledik. Buyurun okumaya! 👇
Tuvalet bizler için çok sıradan bir icat olsa da düşündüğümüzde iyi ki bulmuşlar diyoruz.
Nasıl icat edildiklerine ve kimlerin katkısı olduğuna dair ise pek bir fikrimiz yok. Gelin tuvaletin tarihine detaylıca bir göz atalım!
İnsanların akan suya dışkılarını yapmalarının tarihi 5 bin yıl öncesine dayanıyor. Bunun izlerine neolitik dönemde de Antik Roma'da da rastlıyoruz.
Roma'daki umumi tuvaletler sadece ihtiyaç için değil aynı zamanda sosyalleşmek için de kullanılıyordu. Temizlenmek için ise çubuğa takılmış yıkanabilir süngerler mevcuttu ve bunlar da ortaktı. Üstelik bu tuvaletlere aşağı tabakadan insanların erişimi yoktu; onlar genelde atılabilir çanaklar kullanıyorlardı.
Kraliçe Elizabeth döneminde Avrupalılar da akan sulara tuvalet yapmayı öğrendiler.
Soylu ve zengin aileler doğal yollarla oluşmuş ya da kendi kazdıkları su yollarının üstüne tuvalet inşa etmeye başladılar. Bu tuvaletler bazen evlerinin içinde bazen de yakınında bulunuyordu. Ancak Thames Nehri'nde biriken pislikler hastalıklara ve enfeksiyon salgınlarına yol açıyordu.
Bu sırada Arap dünyasında matematikçi, mühendis ve tasarımcı olan Cezeri, sifonun atası olan bir icada imza atmıştı...
El yıkamak için kullanılmak üzere tasarladığı alet, suyun akması için bir kolu çekmek suretiyle çalışıyordu; sifonların çalışma biçimine oldukça benzer öyle değil mi? Bu bakımdan Cezeri bazı kaynaklarda sifonlu tuvaletlerin atası olarak görülüyor.
Cezeri'den yıllar sonra tuvaletin hikayesi İngiltere'de yeni bir dönüm noktası yaşadı.
Kraliçe I. Elizabeth'in vaftiz oğlu olan Sör John Harrington, 1596 yılında insan atığını suyla temizleyip suyu otomatik olarak yenileyecek bir sistem geliştirdi. Bu tuvalet, litrelerce su dolu olan bir hazne ve onun altına yerleştirilmiş oval ve derin bir çanaktan oluşuyordu.
Çeşitli malzemelerle su geçirmez hale getirilmiş olan bu çanak, su haznesine bir boruyla bağlanmıştı. Ayrıca çanağın derinliği, sifonu çekmeden önce tuvaleti birkaç kişinin kullanabilmesine uygun ayarlanmıştı.
Sör Harrington'dan sonra tuvalet konusunda başka bir gelişme yaşanmadı. Ta ki Alexander Cumming gelene kadar.
İskoç tasarımcı Alexander Cumming modern su sarnıcının patentine sahip olması ve saatler ile bazı aletleri yapmasıyla ünlü bir adamdı. 'S' şeklindeki sifonlu tuvaleti icat ederek su kapasitesini artırdı ve israfı engelledi.
Ayrıca Harrington'ın tasarımını da geliştirmişti. Kolun çekildiğinde daha çok basınç uygulamasını sağladığı gibi başka eklemelerle de depo kapasitesini ve suyun hızını artırmıştı. Bu bakımdan sifonlu tuvaletin mucidi olarak anılmayı hak ettiğini söyleyebiliriz ki zaten patentine de sahip.
Sifonlu tuvaletin icadından önce insan ve hayvan atıklarının birikmesi birçok hastalığın ortaya çıkmasına neden oluyordu.
Bunların içme suyuna karışması da tabii ki hastalıkların yayılmasıyla sonuçlanıyordu. Cezeri ve Sör Harrington'ın icatları tuvalet konusunda insanlığı bir adım öne taşısa da Alexander Cumming'in getirdiği geliştirmelerle tuvaletler en işlevsel halini aldı. Şimdilerde çok daha ileri teknolojileri kullansak da asıl fikir sahiplerine hak ettikleri minneti göstermek gerek.
Tuvaletlerin bu kısa tarihi hakkında siz neler düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım! 👇
Yorum Yazın
allah razı olsun bulandan ne diyelim.
Horoza sormuşlar: - Yumurta mı tavuktan çıkar, tavuk mu yumurtadan? - Polemiğe girmem miker geçerim demiş Bende işimi görür çıkarım hiçte merak etmedim