Evinde Sebze Yetiştirmeyi Sevenlere Özel Organik ve Sağlıklı Bir Rehber: Hangi Kış Sebzesi Nasıl Yetiştirilir?
Mutfağınızın baş tacı sebzeleri kış aylarında evinizde yetiştirmek istiyorsanız buyrun sizi böyle alalım. Bu yazıda size evinizin balkonunda ve saksıda yetiştirebileceğiniz sebzeleri listeledim. Bonus olarak da organik tadın ve doğallığın keyfini çıkarabileceğiniz formülü yazdım.
Var mısınız bu kış kendi yiyeceklerinizi hazırlamaya? 😋
1. Havuç
Kış salatalarının renkli malzemesi olan havucu evinizde de rahatlıkla yetiştirebilirsiniz. Üstelik bunu yapmak için öyle çok zahmetli yöntemlere de gerek yok. Nasıl ekiliyormuş buyrun görelim.
Malzemeler:
Bir tabak ya da kase (tercihen cam)
En az 30 santimetre derinliğinde saksı (Genişliğini yetiştirmek istediğiniz havuç sayısına göre ayarlamalısınız)
Keskin bir bıçak
Kompost ile zenginleştirilmiş toprak (Çiçekçilere ya da yapı marketlerin bitki reyonlarında çalışan uzman kişilere havuç yetiştireceğinizi söyleyerek en doğru toprak türünü temin edebilirsiniz.)
Çakıl taşları
Havuç (Miktarını kendiniz belirleyebilirsiniz)
Nasıl Yetiştirilir?
1. Öncelikle kullanacağınız kadar havucu alın. Üst kısmında yapraklar varsa bu yaprakları havucun üstüne asla kesmeden temizleyin. Ardından bu üst kısmı, birkaç parmak kalınlığında olacak şekilde keskin bir bıçakla tek seferde kesin. Havucun arda kalan uzun kısmını yemeklerde ya da salatalarda kullanabilirsiniz.
2. Havucun kesip kenara ayırdığınız küçük kısımlarını, kestiğiniz taraf altta kalacak şekilde bir tabak ya da kaseye yerleştirin. Ardından tabağa havuç parçalarının yarısına gelecek kadar temiz su koyun ve bu şekilde beklemeye koyulun. Havuçları ışık alan ama güneş ışığına doğrudan maruz kalmayan bir yere yerleştirin.
3.Havuçlara koyduğunuz suyu her gün değiştirin. Havuç parçalarının üst kısımlarının yeşermesini, alt kısımlarında da saçaklar oluşmasını sağlayın. Yaklaşık bir hafta içinde farkı göreceksiniz.
4.Seçtiğiniz saksının en alt kısmına küçük çakıl taşları yerleştirin. Ardından toprağı saksının 3/4'üne dek doldurup üzerine saçaklanan ve üstleri yeşeren havuçları dikkatli bir şekilde yerleştirip üzerine yine bir miktar toprak ekleyin. Bu ekim işlemi sırasında yeşeren kısımların toprağın altında kalmamasına dikkat edin.
5. Haftada 1 ya da 2 kez sulayarak havuçlarınızın büyümelerini bekleyin.
2. Maydanoz
Malzemeler:
Dikdörtgen ya da geniş çukur saksı
Maydanoz tohumu
Mineral bakımından zengin toprak
Sprey şişe
Su
Nasıl Ekilir?
1. Evde maydanoz yetiştirmek için ilk olarak kullanacağınız saksının yarısını toprakla doldurun. Herhangi bir araçla toprağı sıkıştırmayın, toprağın gevşek kalmasına özen gösterin.
2. Her bir maydanoz tohumunu birbirinden 5 cm uzakta olacak şekilde toprağa dizin. Eğer saksınız dikdörtgen ise tohumları yan yana dizebilirsiniz.
3. Ardından ekilen tohumların üzerini 10 cm geçecek kadar toprakla örtün. Saksının tüm yüzeyini toprakla kapatmayı unutmayın.
4. Maydanozun saksısını sabah güneşi gören bir yerde muhafaza edin. Toprağının asla kurumamasına dikkat edin. Toprağı çürütmemek için sprey şişe kullanın. Haftada 2 ya da 3 kez püskürtme yöntemiyle sulayın.
3. Kekik
Kekik baharatı et yemeklerinin, salataların, çorbaların vazgeçilmezi olan bir baharattır. Sağlığa birçok faydası olan kekik çayı da en çok tercih edilen bitki çayı çeşitleri arasındadır. Evde yetiştirilmesi de oldukça kolaydır. Hem tohumdan hem de fideden ekebilirsiniz.
Evde kekik yetiştiriciliği yaparken fazla derin olmayan, yayvan, dikdörtgen veya kare saksılar tercih etmelisiniz. Saksılar plastik veya seramik de olabilir ama kekik toprak saksıda daha iyi gelişir.
Kekik yetiştireceğiniz saksının altı mutlaka delik olmalıdır. Çünkü kekik fazla su sevmez, saksıda biriken su bitkinizi çürütebilir.
Kekik toprak seçmez, ama özellikle killi, gübreli ve kumlu karışımlı bir toprakta iyi gelişme gösterir.
Kekik fideleri kullanacaksanız, bitkilerinin uzun ömürlü olması için aralarında yeterli mesafe bırakmalısınız. Fideleri saksınızın büyüklüğüne göre ara mesafeleri belirleyerek dikebilirsiniz. Ekimden hemen sonra da fidelere su vermeyi unutmayın.
Kekik tohumu ekecekseniz tohumları saksıdaki toprakta açtığınız 2-3 cm’lik çukurlara gömün ve çabuk çimlenmeleri için üstlerine kapak toprağı serpin. Çimlenene kadar da toprağını nemli tutmayı da atlamayın.
Kekik bitkilerinize her zaman önce toprak kuruluğunu kontrol ederek, düzenli aralıklarla azar azar su vermelisiniz.
Kekik güneş sever. Bu sebeple saksılarını mutlaka güneş gören bir yere yerleştirmelisiniz.
Kekik bitkilerinize yılda iki defa azot ağırlıklı gübre vermelisiniz. Bu gübre kekik bitkisinin gelişimini kuvvetlendirir.
4. Sarımsak
Hem doğal antibiyotik olarak bilinen hem de yemeklere ekstra lezzet katan sarımsak mutfakların demirbaşı olmuş durumda. Peki onu evinizin içinde saksıda kolayca yetiştirebileceğinizi biliyor musunuz? Oldukça kolay bu yöntemleri uygulayarak kolayca evinizde sarımsak yetiştirebilirsiniz.
Malzemeler:
1 bütün sarımsak (Büyük dişli olmasına dikkat edin)
Killi toprak
20 santim derinliğinde bir saksı
Nasıl Ekilir?
1. Sarımsağın dişlerini tek tek ayırın. Ancak kabuklarını soymayın.
2. Saksıya toprağı doldurun, ardından saksının ortasında 10 santimlik bir çukur açın.
3. Sarımsakların kök uçları alta, filizlenecek yerleri üste gelecek şekilde bu çukura gömün. Bu işlemi yaparken çok dip dibe olmamalarına dikkat edin.
4. Ardından saksınızı evin en güneş alan yerine yerleştirin ve sarımsaklarınızın filizlenmesini beklemeye başlayın. Sarımsak güneşi sevdiği için onu evin güneş alan bir yerinde konumlandırmanız çok önemli.
5. Fazla su sarımsakları çürütebileceğinden haftada 1 ya da 2 kez sulamanız yeterli.
5. Ispanak
Ispanak, soğuğa dayanıklı bir bitki olduğu için doğru şartlar altında kışın da yetiştirilebilen ve toprak bakımından çok seçici olmadığı için birçok sebzeye göre çok daha kolay bir şekilde büyüyüp gelişebilen harika bir sebzedir. Birkaç püf noktayla evde yetiştirilmesi oldukça kolaydır.
Yaklaşık 20 santimetre derinliğinde ve 35 santimetre genişliğinde bir saksı ve ıspanak tohumları temin ederek işe başlayın. Saksı alırken drenajı sağlamak adına saksının alt kısmında fazla suyun akmasını sağlayacak delikler bulunduğundan emin olun.
Ispanağı her türlü toprakta yetiştirebilirsiniz. Daha verimli bir şekilde yetiştirmek isterseniz organik maddeler bakımından zengin toprakları tercih edebilirsiniz. Gelelim ekimine!
Saksının içini bir miktar toprak ile güzelce doldurun. Doldururken toprağın üzerine çok bastırmayın, gevşek bırakın ki toprak hava alabilsin. Ardından ıspanak tohumlarını toprağın üzerine koyun. Üzerine ise yeniden 1,5-2 santimetre kalınlığı geçmeyecek kadar toprak ilave edin. Ekim işlemini tamamladıktan sonra su vermeyi unutmayın.
Ispanağınızı sularken 'az ama sık' mantığını benimseyin. Ispanaklar nemli toprakları sever.
6. Nane
Nane herkesin balkonunda sıklıkla görebileceğiniz ve evlerde kolayca yetiştirilen harika sağlıklı bir bitkidir. Birkaç adımda mis gibi nane ekmek ve yetiştirmek oldukça basittir.
Nane, biraz kumlu ama humuslu toprakları sever. Bu nedenle çiçekçilerden ya da yapı marketlerinden bahçe toprağı ya da saksı çiçeklerine özel olarak hazırlanmış humuslu toprakları temin edebilirsiniz.
Saksı çok büyük ve çok küçük olmamalı. Orta-küçük boy arası diyebileceğimiz, 30 - 40 santimetre çapında ve 20 - 25 santimetre derinliğinde saksıları tercih edebilirsiniz. Saksının alt kısmında mutlaka fazla suyun akabileceği ve köklerin hava alabileceği drenaj delikleri bulunduğundan da emin olmalı ve fazla suyun akabileceği bir saksı altı tablası temin etmelisiniz.
Bulabildiğiniz en taze nane demetlerinden 1 demet alın ve her bir ana dalı, birbirlerinden ayrıldıkları yerlerden yaklaşık 1 santimetre yukarıda olacak şekilde dikkatlice kesin. Kesme işlemi için makas kullanmanız iyi olacaktır.
Ayırdığınız bu dalların her birinin gövde kısmını nane yapraklarından ve yan dallardan temizleyin ama üst kısmında mutlaka nane yaprakları kalsın. Bu şekilde hazırladığınız birkaç ana dalın her birini ayrı bir su bardağına yerleştirin. Güneş gören bir yerde her bir nane dalını bekletin. Bir süre sonra köklenmeye başladıklarını göreceksiniz. Bu süre içinde bardaktaki su miktarı azaldıkça üzerini doldurmayı da ihmal etmeyin. Köklenmeler oluşmaya başladığında ekime hazır demektir.
Saksının en alt kısmına birkaç parça taş yerleştirerek delikleri hafifçe kapanmasını sağlayın. Üzerine saksının yaklaşık 3/4'ünü dolduracak şekilde toprağı ilave edin. Yerleştirirken toprağı çok bastırmamaya, sıkıştırmamaya özen gösterin. Ardından toprağın içinde çok derin olmayacak şekilde, yaklaşık 5-7 santimetrelik oyuklar açın ve bu oyuklara köklenmiş nane dallarınızı yerleştirin. Üzerini yine çok bastırmadan biraz toprakla örtün.
Sulama işleminin süresini toprağın nemlilik derecesine göre belirleyin. İşaret parmağınızla toprağı her gün yoklayabilir, toprağın kurumaya başladığını fark ettiğinizde dikkatli bir şekilde, nane yapraklarına su değdirmeden, sadece toprağı sulayabilirsiniz. Toprak hiçbir zaman kurumamalı, her zaman nemli kalmalıdır.
7. Marul
Marulu ister tohumdan isterseniz de fideden yetiştirebilirsiniz. Eğer daha hızlı ve kesin sonuç almak istiyorsanız doğrudan fide kullanmanız işlerinizi kolaylaştıracaktır.
Marul, besin değeri yüksek ve torf bakımından zengin topraklarda çok daha verimli ve sağlıklı bir şekilde yetişir. Bu yüzden humus bakımından zengin bahçe topraklarını tercih edebilirsiniz.
Evde marul yetiştirmek için saksının çok derin olmaması gerekiyor. Birden fazla marul ekecekseniz marulların büyüdükçe yapraklanıp birbirinin üstünü kapatmaması için uzun saksıları seçmelisiniz.
Marul, sulamayı seven bir bitki. Ancak aşırı sulama da marulun hızla çürümesine sebep olabilir. Bu nedenle toprağını parmağınızla kontrol ederek sulama sıklığını kolayca ayarlayabilirsiniz.
8. Roka
Roka, organik maddeler bakımından zengin topraklarda çok daha verimli bir şekilde yetişir. Bu sebeple roka yetiştirmek için torflu toprakları seçmeniz tavsiye edilir.
Saksı seçiminde ise toprağın nem dengesini sağlayabilecek şekilde altında delikler bulunmalıdır. Ekeceğiniz tohumlar arasında bırakmanız gereken mesafeyi de hesaba katarak hareket etmeniz de önemli olduğundan roka yetiştirmek için uzun dikdörtgen saksıları tercih etmeniz iyi bir seçenektir.
Roka tohumlarını ekimden 1 gün önce nemli bir bezin içinde bekleterek çimlenme hızını artırın. 1 gün sonra dikkatlice nemli bezden ayırdığınız tohumları, içini toprakla doldurduğunuz saksının üzerine en az 2'şer santimetre ara bırakacak toprağa yerleştirin. Üzerine çok olmayacak şekilde toprak serpiştirin, toprağı bastırmamaya özen gösterin. Daha sonra sulayın.
Roka, nemli topraklarda yetişen ve suyu seven bir bitki olduğundan onu susuz bırakılmamalıdır. Her gün düzenli olarak sulamalısınız. Sulama için sabah erken saatleri ya da akşam, havanın serinlemeye başladığı zamanları tercih edebilirsiniz. Her gün aynı saatte ve aynı miktarda suyla sulama yapmanız bitkiden alacağınız verimi artıracaktır.
Roka, doğrudan güneş ışığı almayan ve yarı gölge ortamlarda çok daha verimli bir şekilde yetişir. Bu sebeple evlerinizin ya da balkonlarınızın gölge alanlarını tercih etmeniz gerekir.
9. Reyhan
Fesleğen şeklinde olan reyhan bitkisi oldukça faydalı bir bitkidir. Sakinleştirici ve kaygı giderici bir etkisi bulunur. Enerji yeniler. Öksürüğü giderir ve sindirim sorunlarının tedavi edilmesinde yardımcı olur. Yetiştirilmesi evde oldukça kolaydır.
Reyhan bitkisinin köklerini makasla keserek suya bırakılmalıdır. Bu durum sonucunda kökler 7 gün sonra gelişir. Ev ortamında da yetiştirilen reyhan bitkisi, saksıda oldukça kolay bir şekilde yetiştirilebilir. Evlerde yetiştirilecek reyhan bitkisi adına tercih edilecek ortamın iyi güneş aldığından emin olmak gerekir.
Toprağın humus açısından zengin olması gerekir. Bununla beraber toprağın iyi drenajlı olması oldukça önemlidir. Burada saksının altına çakıl, antep fıstığı kabukları, ceviz kabukları konulabilir.
Ekim esnasında her fide arasında 20 santimetre kadar boşluk bırakılmalıdır. Bu boşluklar havanın sürekli değişmesine ve fidenin oksijeni iyi almasına olanak sağlar.
Reyhan bitkisi güneşli ortamları sever. Çok suya ihtiyaç duymaz. Bu yüzden toprağı kuru olunca sulanmalıdır. Reyhan güneşin yanı sıra rüzgarı sever. Reyhanın sağlıklı bir şekilde gelişmesi ve yetişmesi adına haftada bir defa kesme işlemi yapılmalıdır.
10. Taze Soğan
Mis gibi salatalardan çeşitli yemek tariflerine, lezzetiyle mutfağımızın en vazgeçilmezlerinden biri olan taze soğanları evde yetiştirmek çok kolaydır. Haydi başlayalım!
Malzemeler:
Büyük boy saksı
Organik maddeler bakımından zengin toprak
Doğal gübre
Arpacık soğan
Sulama kabı
1. Saksının altına bir miktar toprak yerleştirin ve üzerine gübreden koyun. Az bir miktar gübre yeterli olacaktır. Sonrasında yine toprak ilave edin. Toprağı ve gübreyi yerleştirirken çok bastırmamaya, toprağı hava alabilecek bir şekilde bırakmaya dikkat edin.
2. Arpacık soğanları sürgün yeri üstte kalacak şekilde toprağın içine yerleştirmeye başlayın. her bir arpacık soğanının arasına 10 santimetre kadar boşluk bırakmaya özen gösterin. Ektiğiniz arpacık soğanları tamamen toprağa gömmemeye, sürgün kısmını biraz toprağın üzerinde bırakın.
3. Soğan fazla nemli ya da kurak olmayan, doğrudan ve şiddetli güneş ışığı almayan ama güneş gören hemen her ortama uyum sağlar. Fazla sulama yapıldığında soğan köklerinde çürümeler oluşacağı için yaklaşık 2 günde 1 olacak şekilde, sprey şişeyle sulama yapmak yeterlidir.
4. Soğanlarınız 3-4 gün içinde yeşillenmeye başlar, 1 hafta sonrasında ise filizlenir. Bu aşamadan sonra taptaze soğanlar kullanılır hale gelir. Bu nedenle sulama miktarını (havalar çok kurak değilse) azaltmanız yerinde olur.
Bonus : Soğan kabuğunuzu atmayın, bitkileriniz için kendi organik gübrenizi yapın.
Bitkiler büyüyebilmek ve çoğalabilmek bazı elementlere ihtiyaç duyar. Özellikle saksı içerisinde yetiştirilen bitkilerin çoğu hazır olarak satın alınan toprak karışımlarında yaşamlarını sürdürmeye çalışır. Ancak bazen bu yetersiz kalır. Bu aşamada soğan kabuklarından organik gübre yapmayı deneyebilirsiniz. 1 adet soğanın dış kahverengi kabuğunu 500 ml’lik bir kapta üstüne su ekleyerek bir gece bekletin. Ertesi gün suyun renginin değiştiğini göreceksiniz. 1 yemek kaşığı kadar soğan kabuğu suyunu 200 ml’lik su bardağı içinde su ile seyreltin ve bitkiye uygulama yapabilirsiniz.
Bunlar da İlgini Çekebilir
Yorum Yazın
Kendi gübreniz derken