Enflasyon Hesaplamasında Aritmetik Devre Dışı: Peki Fiyatlarda Denge Nasıl Sağlanır?
Yapılan bir paylaşımda ürünlerin son bir yıldaki fiyat artışlarının ortalaması yüzde 200'ün üzerinde olurken, TÜİK'in açıkladığı enflasyon yine tartışma konusu oldu
TÜİK'in verileri basit aritmetik hesaplama ile bulmadığını biliyoruz ama aritmetik bize en azından yaklaşık bir oran sunsa da enflasyon bu ürünlere hiç yaklaşamıyor.
Tabi bu karşılaştırmaya gelen yorumlar da cabası👇
Bu artışların bozulan fiyat dengesi ile alakasını da Mahfi Eğilmez faiz, kur ve fiyat üzerinden "tahterevalli" teoremi ile açıklıyor. Tabii teoremin adı bu değil ama bakalım denge nasıl bozuluyor?👇
Dolarizasyon etkisindeki bir ekonomide piyasalarda dengeyi sağlayan üç unsur vardır: Mal piyasaları için fiyat, para ve sermaye piyasaları için faiz ve döviz piyasası için kur. Bu üçlü bir tahterevalli üzerinde gibi düşünülebilir. İdeal denge halinde faiz bir uçta, fiyat bir uçta ve kur da tam ortadadır. Bu durumda tahterevalli dengededir.
Piyasalar bu durumda dengedeyken merkez bankasının faizi indirmeye karar verdiğini düşünelim.
Bu durumda tahterevallide faizin bulunduğu kısım aşağı inecek, kur, fiyatın yerini alacak, fiyat da yukarı gidecek ve para hem iç hem de dış değerini kaybedecektir (enflasyon ve dış değer kaybı.)
Enflasyonun sıkıcı etkilerinden kurtulmak için bu kez faiz artırmaya karar verildiğini ve merkez bankası faizi aracılığıyla piyasa faizlerinin artırıldığını varsayalım.
Bu durumda kur yine fiyatın yerini alacak fiyat da onunla birlikte aşağı gidecektir.
Bu operasyon yalnızca kısa vade için geçerlidir, süre kazandırır.
Bunun ardından ülke riskini artıran ve çözülmesi ülkeye zarar vermeyecek olan risklerin azaltılmasına girişilirse denge yeniden şu şekle dönüşecektir:
Durumun en basit şekilde özeti budur.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir👇
Yeni Vergi Dairelerimiz Tekel Bayiler: Sigara Zammına Tepkiler!
Yorum Yazın