Düşüncelerimizin Bizi Genellikle Yanlış Yönlendirdiğinin 15 Kanıtı
Düşünmek, tamamen bireysel ve kişinin algı seviyesiyle sınırlı bir eylemdir. Bizler inançlarımız, sevdiklerimiz, çocukluktan getirdiğimiz alışkanlıklarımız ve takıntılarımızdan sıyrılarak düşünüp karar verme yetisine sahip değilizdir. Bu yüzden düşünce sürecinde bir takım hatalara düşebiliriz.
İşte o hatalara, en sık rastlanan 15 örnek ile bir bakış:
1. Filtreleme
Kimi zaman bir olayın yalnızca kötü yönlerine odaklanırız ve tüm iyi yönlerini filtreleyerek kendimize acı çektiririz.
2. Kutuplaşmış Düşünce
Bazen tüm evren siyah ve beyazdan, iyi ve kötüden ibarettir. Ya mükemmelizdir ya da tam bir fiyasko. Hiçbir konuda hem iyi, hem kötü olanı; hem doğru, hem yanlış olanı göremeyiz.
3. Aşırı Genelleme
Bir kez yaşanan bir olaydan ya da küçük bir kanıttan yola çıkarak geleceğe dair endişelere kapılırız. Yaşadığımız kötü bir olayın tekrar tekrar gerçekleşeceğini sanırız.
4. Zihin Okuma
Bazen daha karşımızdaki bir şey söylemeden; onların nasıl hissettiklerine ve neden belirli davranışlar sergilediklerine dair kehanetlerde bulunuruz. İnsanların bize karşı tavırlarını konuşarak anlamak yerine tahmin eder ve anladığımızı düşünürüz.
5. Felaket Tellallığı
Kimi zaman bir felaketin yaklaşmakta olduğunu düşünürüz. Genel bir problemden haberdar olduğumuzda; 'Ya bana da olursa!', 'Ya sevdiklerime de olursa!' gibi düşünceleri kafamızdan atamayız.
6. Kişiselleştirme
Bazen tüm insanların sergilediği hareket ve davranışların bize karşı bir tepki olduğunu düşünürüz. Aynı zamanda kendimizi devamlı diğerleriyle karşılaştırırız ve bunun üzerinden bir özgüven inşa etmeye çalışırız.
7. Kontrol Yanılgısı
Eğer kendimiz dışındaki bir güç tarafından kontrol edildiğimiz hissini yaşıyorsak, çaresiz ve kader kurbanı olduğumuzu düşünürüz. Ve eğer tüm kontrolün kendi elimizde olduğunu düşünüyorsak da; etrafımızdakilerin acı ve mutluluklarından kendimizi sorumlu tutarız. İkisi de gerçeklikten oldukça uzaktır.
8. Adalet Yanılgısı
Kimi zaman adil olduğunu düşündüğümüz şey, diğerlerine mantıklı gelmez ve insanlara gücenebiliriz. Bu yüzden adaletin özü itibariyle göreceli bir kavram olduğunu kabullenmemiz gerekir.
9. Suçlama
Bazen çektiğimiz acıların sorumlusunu dışarıda arar ve diğer insanları suçlarız. Ya da bunun tam tersi, bizim dışımızda gelişen tüm olaylar için kendimizi suçlar, acımızı çoğaltırız.
10. Doğruluk Yanılgısı
Tüm insanların nasıl davranması ve konuşması gerektiğine dair kafamızda katı kurallar oluştururuz bazen. Ve o kuralların dışına çıkan insanlara sinirleniriz. Eğer kendimiz bu kuralların dışına çıkarsak da kendimizi suçlu hisseder ve yargılarız.
11. Duygulara Riayet Etme
Kimi zaman hissettiğimiz duyguların otomatik olarak doğru olduğunu zannederiz. Örneğin eğer belirli bir anda kendimizi sıkkın ve aptal hissediyorsak, gerçekten de sıkıcı ve aptal olmalıyızdır.
12. Değişim Yanılgısı
Bazen insanlara baskı yaparak ya da onları ikna etmeye çalışarak değişeceklerini ve bize uyum sağlayacaklarını düşünürüz. Bunun esas sebebi, mutluluğumuzu diğer insanlara bağlamamızdır.
13. Küresel Etiketleme
Dışarıda gördüğümüz bir-iki özelliği bazen genele yayar ve tüm dünyada aynı şekilde olduğunu düşünürüz.
14. Kendini Sorgulamama
Kimi zaman kendi düşünce ve davranışlarımızın doğruluğunu sonuna kadar savunuruz. Yanlış olmamız düşünülemezdir ve doğru olduğumuzu ispatlamak için her şeyi yapmaya hazırızdır.
15. Ödüllendirilme Dileği
Bazen yaptığımız tüm fedakarlık ve özverilerin karşılığını almak isteriz. Fakat kimse bunun çetelesini tutmamaktadır ve bu bizi hayal kırıklığına uğratır. Belki de kendimizi gereğinden fazla kalıbın içine sıkıştırıyoruzdur.