Batılı Birçok Eserde Yanlış Tasvir Edilen 'Orta Doğu' Anlayışına Karşı Çıkan Oryantalizm Akımı Nedir?
Film izlerken Orta Doğu'nun tasvir ediliş şekli mutlaka dikkatinizi çekmiştir. Sepya filtrelenmiş bir çöl ortamı, develer, 'barbar' olarak nitelendirilen insanlar... Bizler de içeriğimizde sizler için böyle durumlarda akıllara gelen doğu toplumlarının kültürlerini ve yaşantılarını konu edinen Oryantalizm akımına Edward Said örneğiyle değindik. Detaylar...👇
Filistin'de dünyaya gelen karşılaştırmalı edebiyat profesörü, aktivist ve teorisyen Edward Said, Filistin'den ABD'ye geldiğinde, bir Arap olarak kendi deneyimleri ile Arapların edebiyat, sinema ve medyadaki sunumu arasındaki uçurum karşısında şok oldu.
Said için ilginç olan yanlış beyandan çok, Doğu hakkındaki bilgiyle bahsi geçen yapımların birbiriyle tutarlı olmasıydı.
Birçok insan için Ortadoğu'nun ilk intibalarından biri Aladdin filmiydi.
Filmin jenerik müziğinde de şu sözler yer almakta: “Deve kervanları çöllerde dolaşır geldiğim o sıcak yerde. Ateşten kumları sonsuza uzanır. Biraz barbarca ama benim evim.”
Aladdin'in bir sahnesinde ise Prenses Yasemin bir elma alıp aç bir çocuğa verir.
Dükkan sahibi, o sırada yanında elmayı ödeyecek parası olmayan Prenses Yasemin’e bunun cezalandırılması gereken bir hırsızlık olduğunu haykırır ve elini tutup bir kılıçla kesmeye hazırlanır. Kendiliğinden adaleti olan ve ceza kanunu olmayan bu geri ve barbar yer, birçok Batı halkının hayal gücünde Orta Doğu veya Doğu'ydu.
Edward Said, sadece bu tasvirlerin yanlış olduğunu değil, aynı zamanda garip bir şekilde, Doğu hakkında üretilen edebiyatın, filmlerin ve metinlerin birbiriyle tutarlı olduğunu savunuyor. Bu tutarlılık sayesinde ise hepsinde ortak olan bir "Doğu" üretildi.
'Bu gece Minneapolis'te fırtınanın ışığı filtreleme şekli, Amerikalı film yönetmenlerinin seyirciye tembel tembel 'Bu sahne Ortadoğu'da geçiyor.' demeye çalıştığı sahnelere benziyor.'
Bununla beraber, 1995’de Oklahoma’da gerçekleşen ve 168 kişinin hayatını kaybettiği saldırıda medya, bu oranlarda bir saldırının kesinlikle Orta Doğu teröristleri tarafından gerçekleştirildiğini ilan etti.
Olaydan sadece yarım saat sonra Said, birçok büyük haber kaynaklarından saldırıyla ilgili görüşmek için çağrı aldı.
Bu çağrıların sebebi Orta Doğulu olan Said’in saldırıyla ilgili paylaşabileceği bazı bilgilere sahip olabileceğiydi. Oldukça ilginç olan bu çağrılar karşısında şaşkına dönen Said’in ardından saldırının faillerinin Orta Doğu ile hiçbir ilgisi olmayan, hükümet karşıtı aşırılık yanlıları olduğu ortaya çıktı.
Bu durumlarda doğu toplumlarının kültürlerini ve yaşantılarını araştırmak, yazmak ve tasvir etmeyi konu alan bir sanat akımı olan oryantalizm akıllara gelmekte.
Said'e göre, bir proje olarak Oryantalizm, nihayetinde Avrupa'nın Doğu'ya göre üstünlüğünü oluşturmaya hizmet eden Doğu hakkında sistematik bilgi oluşturmaya yöneliktir.
Doğu, atıfta bulunduğu medeniyetlerden doğmaz, daha çok Batı uygarlığının bu öteki, farklı ve anlaşılmaz kültürlerle karşılaşmasının ürünüdür.
Oryantalizm sadece Batı'nın ürettiği keyfi bir kurgu olsaydı, bu içsel tutarlılık devam edemezdi. Tutarlılık belirli bir güdü veya ilgi gerektirir.
Oryantalizm, Batılıların Doğu üzerindeki gücünün bir tezahürüdür. Doğu temsilinin yanlışlıkları basit hatalarla üretilmez, ancak Doğu'daki metinlerin tutarlılığıyla birlikte pozitivist ve özcü yaklaşımın bir yan ürünüdür.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Johannes Vermeer'in İnci Küpeli Kız Tablosu Neden Bu Kadar Ünlü?
Yorum Yazın