Bankalarda Seçim İştah Kapattı: Kredilerde Limitler Sınırlı!
Her gün yeni düzenleme ve kararlarla güne başlayan bankacılık sektöründe seçime sayılı günler kala kredilerde limitler belli oldu. Geçen haftanın son gününde de Merkez Bankası tahvil tesisiyle ilgili sorumlulukları artırınca, kredi iştahı iyiden iyiye kesilen bankalarda, ihtiyaç kredisi ve KOBİ kredileri limitlerle sınırlanırken, ticari krediler de iyiden iyiye musluk kapandı. Merkez Bankası bankaları döviz konusunda da uyardı.
Merkez Bankası, geçen haftalarda bankaların TL mevduat oranı tahsis tesis yükümlülüğünü yüzde 60 oranına çıkarırken, TL mevduat dönüşüm oranında da daha önce geri aldığı hedeflemeyi yeniden getirmişti. Bir de ihtiyaç ve ticari kredi faizlerinde üst limit aşılması halinde menkul kıymet yükümlülüğü yüzde 150'ye çıkmıştı.
Bankadaki TL mevduatların toplam mevduatlara oranı yüzde 60'ın altında kalırsa yabancı para mevduat oranları için zorunlu karşılık oranı 5 puan arttı.
Değişiklikler öncesinde de seçimlerin yaklaşmasıyla bankalar kredi arzında azaltıma gitmişti. Son tedbir ve zorunluluklarla bankalar, ilk 3 ayda taksitli ticari kredilerde iştahsız davranırken, son değişiklikle iştahsızlık arttı.
Ekonomim'de Şebnem Turhan'ın aktardığına göre, kamu bankasında bir kaynak, Merkez Bankası'nın son değişikliğiyle yazılı bir talimat yayımlanarak ihtiyaç kredileri için 70 bin, konut kredileri için de 250 bin üst limit getirildiğini belirtti.
Kamu bankalarının yanı sıra yerli özel ve yabancı bankaların da aynı doğrultuda ihtiyaç kredisinde 70 bin TL sınır koyduğu belirtildi.
İhtiyaç kredilerin 70 bin TL'nin altında kredi verildiğini ancak üstüne çıkmak konusunda bankaların istekli olmadığını söyleyen kaynaklar, bu limitin üzerinde yüzde 3,5-4 faiz uygulamasına da kullanıcıların yanaşmadığını açıkladı.
KOBİ kredileri düzenlemelerden etkilenmese de faizlerin düşük olması nedeniyle bankaların iştahının olmaması seçim belirsizliğinin etkili olduğunu da belirtti.
İhtiyaç kredilerinde bankaların çoğunda uygulama benzer olurken, 70 bin TL limit getirilen kredilerin 24 ay vade ile verildiğini, hemen hemen tüm özel bankalarda seçim öncesi kredi verilmek istenmediği görülürken, ihtiyaç kredilerinde 70 bin TL'nin üzerine çıkılması halinde de 200 bin TL üst sınır ve 12 ay vade uygulandığı belirtildi.
İhtiyaç ve KOBİ'de kredi talebinin olduğunu açıklayan banka temsilcileri, kredi almak isteyenlerin faiz kaç olursa olsun almaya hazır olsa da kredi verilmek istenmediğini ve hatta seçimlerin 14 Mayıs'ta sonuçlanmayarak ikinci tura kalması halinde 2 hafta sürede kredilerin hiç verilmeyebileceği de öngörüldü.
TL mevduat faizlerinin bankacılık kaynakları tarafından yüzde 30-35 bandında seyrettiği belirtilirken, BDDK haftalık verilerinden yapılan hesaplamada 2023 ilk 3 ayında 2022 sonuna göre, ihtiyaç kredileri yüzde 21,1, taksitli ticari krediler yüzde 7,23, KOBİ kredileri yüzde 16,4 oranında büyüdüğü görüldü.
2023'ün ilk çeyreğinde enflasyon yüzde 12,52 oranında olurken, taksitli ticari kredi büyümesi enflasyonun altında kaldı.
Kamu bankaları ilk 3 ayda, ihtiyaç kredilerinde yüzde 40, taksitli ticari kredilerde yüzde 10,57 ve KOBİ kredilerinde yüzde 23,43 seviyesinde büyürken, yerli özel bankalar ihtiyaç kredisinde yüzde 15,95, taksitli ticari kredilerde yüzde 1,45, KOBİ kredilerinde ise yüzde 6,61 oranında büyüme gösterdi.
Yabancı mevduat bankaları da yerlilere benzer şekilde, ihtiyaç kredilerinde yüzde 16,96, taksitli ticari kredilerde yüzde 2,4 ve KOBİ kredilerinde yüzde 3,97 oranında büyüdü.
Bankalarının, kamu bankaları hariç tüzel müşterilerine de kredi vermeye yanaşmadığı görülürken, ilk çeyrek kredi büyüme verileri tabloyu gösteriyor.
BDDK haftalık verilerinden yola çıkıldığında, kamu mevduat bankalarının sektördeki taksitli ticari kredilerdeki payı yüzde 59,36 olarak görülüyor. KOBİ kredilerinde bu pay yüzde 46,03 olurken, yerli özel bankalar taksitli ticari kredilerde yüzde 20,51, yabancı bankalar yüzde 14,03 oranında pay alıyor.
Bankaların TL mevduat oranı yüzde 59,24 oranında olurken, bireyseller yüzde 55,34, tüzeller de yüzde 57,95 olarak görülüyor.
Kamu bankaları yüzde 61,72 ile TL mevduat oranında yüzde 60 sınırını aşıyor. Yerli özel bankalar yüzde 55,15 ile yüzde 60 sınırının altında kalırken, yabancı bankalarda TL mevduat oranı yüzde 61,45 olarak görülüyor.
Foreks Haber'in de bankacılık kaynaklarına dayandırdığı bir bilgiye göre, TCMB bankaları döviz talebi yaratacak mevzuata aykırı adımlardan kaçınmaları için uyardı.
Bankacılık kaynaklarının belirttiğine göre, TCMB'nin bankaları döviz için talep yaratabilecek mevzuata aykırı, düzenlemelerin etrafından dolaşan adımlardan kaçınmaları için uyarırken, döviz mevduatları Türk Lirası'na çevirmeye odaklanmayı sürdürmelerini de istedi.
Kredi limitlerinde artış görülen alanlar da var: Kentsel dönüşüm kredisi
Cumhurbaşkanlığı, '6306 Sayılı Kanun Kapsamında Hak Sahiplerince Bankalardan Kullanılacak Kredilere Sağlanacak Faiz Desteğine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Kararı' Resmi Gazete'de yayımlanarak, yapım, edinme ve güçlendirme kredilerinde faiz desteği için tahliye ya da yıkımdan sonra bankaya yapılan başvuruların süresi 1 yıldan 3 yıla uzatılırken, güçlendirme kredisinde limit 240 bin TL'den 320 bin TL'ye, konut yapım ve konut edinme kredilerinde limit 600 bin TL'den 1 milyon 250 bin TL'ye, işyeri yapım kredisinde limit 600 bin TL'den 800 bin TL'ye ve işyeri edinme kredisinde de limit 250 bin TL'den 350 bin TL'ye çıkarıldı.
Yorum Yazın