Binlerce Ağaç Kesildikten Sonra 3. Köprü'yü 'ÇED'den Muaf Tutan Karar Bozuldu
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu (DİDDK), Anayasa Mahkemesi’nin 3 Temmuz 2014 tarihinde 'Büyük ölçekli ve çevre için risk oluşturabilecek projelere Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) muafiyeti getiren yasa değişikliğinin iptali’ yönünde verdiği kararı gözeterek, Danıştay 14. İdare’nin 3. Boğaz Köprüsünün ÇED’den muaf tutulmasının yolunu açan kararını oybirliği ile bozdu.
DİDDK, Anayasa Mahkemesi’nin 3 Temmuz 2014’te ‘büyük ölçekli ve çevre için riskli projelere ÇED muafiyeti’ getiren yasa değişikliğinin iptaline yönelik verdiği kararın göz önüne alınmasını istedi. DİDDK, Danıştay 14. Daire’nin ‘3. Köprü’nün ÇED sürecinden muaf olmasının hukuka aykırı olmadığına’ yönelik kararının bozulmasına hükmetti. Kurul başkanı ve 14 üyenin oybirliği ile alınan karar 25 Mart 2015 tarihinde karara bağlandı.
Danıştay 14. Dairesi’nin verdiği kararı, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının ardından yeniden değerlendirilmesini talep eden DİDDK, kararında şu ifadelere yer verdi:
“Düzenlemenin dayanağı olan 2872 sayılı Çevre Kanunun Geçici 3.maddesi ‘planlama aşaması geçmiş ve ihale süreci başlamış olan’ ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verildiğinden, Daire tarafından bu husus göz önünde bulundurulmak suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.”
'ÇED süreçleri bir an önce başlatılmalıdır”
DİDDK’nın kararını yorumlayan Mimarlar Odası avukatı Can Atalay, ÇED süreçlerinin amacına uygun olarak ve geçiştirilmeden başlatılması gerektiğini belirterek “İstanbul’un kuzey ormanlarını ciddi anlamda tahrip eden 3. Köprü için ÇED süreçleri hiç uygulanmadı. 3. Köprü, 3. Havalimanı gibi ÇED süreci uygulanmayan tüm projelerde ÇED süreçleri bir an önce başlatılmalıdır” diye konuştu.
Danıştay 14. Daire ne karar vermişti?
Danıştay 14. Daire, 27 Ekim 2013 tarihinde aldığı kararla, 3. Köprü’yü ÇED süreci dışında tutan yönetmelik maddesinin ‘hukuka aykırı olmadığına’ hükmetti. İstanbul’un kuzeyindeki yaşam aksını bütünüyle değiştiren ve yapımı halen devam eden 3. Köprü’nün, ÇED süreçlerine tabi tutulmadan inşa edilmesini onaylayan karar; Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası, Peyzaj Mimarları Odası, Çevre Mühendisleri Odası ve Ekoloji Kolektifi Derneği tarafından temyiz edilerek yargıya taşınmıştı.
Anayasa Mahkemesi ne karar almıştı?
Bir proje yapılırken projenin çevreye olan etkilerinin bilimsel yollarla tespit edildiği ÇED sürecini bypass etmek için torba yasaya konulan geçici 3. Maddenin “…planlama aşaması geçmiş ve ihale süreci başlamış olan…” şeklindeki ibaresi Anayasa Mahkemesi tarafından Anayasa’ya aykırı bulunarak 3 Temmuz 2014 tarihinde iptal edildi. Çevreyle doğrudan ilgisi bulunan 3. Köprü, 3. Havalimanı, Ilısu Barajı, Akkuyu Nükleer Santrali gibi projelerin ÇED süreçlerine tabi tutulmadan yapılmasını sağlayan bu maddenin kaldırılmasıyla, henüz üretim veya işletmeye alınmamış yani tamamlanmamış olan bütün projeler için ÇED zorunlu hale geldi.
Yapımı halen devam eden 3. Köprü’nün temel atma töreni 29 Mayıs 2013 tarihinde yapılmıştı.
DHA ve AA