Onedio'da Nasıl Test Yapılır?
Hazırlayan: Osman Avcı
Bildiğiniz üzere testler; galeri-liste, video veya haber gibi Onedio'nun içerik çeşitlerinden biridir. Ocak 2014'ten itibaren yapmaya başladığımız testler, hem etkileşim bakımından hem de kendi kitlesini oluşturması bakımından adeta bir marka oldu. Siz de bu marka değerine değer katmak istersiniz haliyle. Ancak test ekleme cidden çetrefilli bir süreç, biz de size yardımcı olması için böyle bir içerik hazırladık. Yine de 'burası bana yardımcı olmadı' diyorsanız, sorularınızı Slack'teki #anket kanalını kullanarak veya dm'den Osman Avcı, Umut Yılmaz ve Ufuk Efe'ye sorabilirsiniz!
1. Öncelikle: TEKNİK kısımlar
Öncelikle hangi türde test yapacaksak yapalım 'Yeni Giriş Ekle' yazan yerden 'Diğer' seçeneğini seçiyoruz. Sonrasında sağ alt tarafta bulunan 'Soru Ekle' butonuna tıklıyoruz. Evet, test sorusunun 'Diğer' kısmında yer alması pek hoş bir durum değil, üvey evlat muamelesi görüyoruz resmen ama yapacak bir şey yok. Açılan pencerede 'Tekil Soru', 'Çoklu Soru', 'Test Sorusu' ve 'Anket' seçenekleri var. Şimdi hangi testi yaparken hangi seçeneği kullanmamız gerektiğine bir bakalım.
1.1. Kolaydan zora doğru gidelim: Anket nasıl yapılır?
Teknik olarak yapılması en kolay olan tür anketler. İlk olarak açılan pencereden 'Anket' seçeneğini işaretliyoruz. Alt taraftaki cevap ekle butonuna basarak kaç şık koyacaksak o kadar cevap ekliyoruz. ve işimiz burada bitiyor. Sayacımız otomatik olarak hangi seçeneğe kaç kişinin tıkladığını ölçüyor.
Önemli not: Cevap kodlarının hepsi farklı olmalıdır! Aksi halde anket hata verir. Cevap koduysa herhangi bir şey olabilir, size kalmış...
Anket örneği için buraya bakabilirsin.
1.2. Peki Doğru-Yanlış Testi Nasıl Yapılır?
Teknik olarak Doğru - Yanlış testlerini yapmak da oldukça kolay. Yapmamız gereken şey çok basit, ilk olarak açtığımız pencereden 'Tekil Soru' seçeneğini işaretliyoruz. Kaç tane şık koyacaksak o kadar cevap ekliyoruz. Cevap Kodu yazan yere klavyeden istediğimiz bir karakteri giriyoruz. Cevap yazan yere ise kullanıcının görmesini istediğimiz şeyi yazıyoruz, bu arada cevaba görsel ekleme olanağına da sahibiz. Yukarıdaki 'Doğru Cevap Kodu' yazan kısma ise hangi cevap doğruysa onun kodunu giriyoruz.
Kısaca şu: Doğru cevap koduyla, doğru cevabı eşleştirmek. Geri kalan şıkların cevap koduna istediğinizi girebilirsiniz!
Her şeyi bitirip testi kaydettikten sonra testi çözüp denemek hatalarınızı görmek açısından faydalı olabilir. Sonuç olarak 'x sorudan y doğru yaptınız' şeklinde bir şey çıkması gerekiyor ve bunu sayacımız otomatik olarak yapıyor.
Doğru - Yanlış Testi örneği için buraya bakabilirsin.
1.3. Gelelim En Sık Yapılan Test Türümüze: Karakter Testi Nasıl Yapılır?
Önce Karakter Testi'nin genel mantığına bakalım. Karakter Testi genel olarak 8-12 soru arasında sorudan oluşur ve 4-7 arası sayıda sonuç çıkar. Genelde soru sayısı 10, çıkabilecek sonuç sayısı ise 6 oluyor bizim testlerimizde. Öncelikle her sonucu bir rakamla ifade ettiğimizi düşünelim. Mesela 'Çocuğunun İsmi Ne Olmalı' diye bir test yapıyoruz ve çıkacak sonuçlar Ali, Büşra ve Ceyda olsun. Bu sonuçları galeri yapar gibi yazıp Detaylar kısmından Test Sonucuna Ali için a, Büşra için b, Ceyda için c yazıyoruz. Soru eklerken bu sefer 'Test Sorusu' seçeneğine tıklamamız gerekiyor. 'Cevap Kodu' kısmına o şıkkın hangi sonuca yönlendirmesini istiyorsak o karakteri yazıyoruz.
Örneğin ilk sorumuz bu olsun. Mavi rengin 'Ali' sonucuna, Kırmızı rengin 'Büşra' sonucuna, Sarı rengin ise 'Ceyda' sonucuna yönlendirmesini istiyoruz. Bu yüzden Cevap Kodlarını sırasıyla a,b,c olarak belirliyoruz. Kullanıcı tüm soruları cevapladıktan sonra a'lar fazlaysa sonucu Ali, b'ler fazlaysa sonucu Büşra, c'ler fazlaysa sonucu Ceyda çıkıyor.
Bir cevabı birden fazla saymak istiyorsak ne olacak?
Bazen bir şıkkı birden fazla defa saymak isteyebiliriz. Mesela kullanıcının en sevdiği rengin Kırmızı olmasının, sonucun Büşra çıkmasını daha fazla etkilemesini istiyoruz. Böyle bir durumda o Cevap Kodu'nun ne kadar fazla sayılmasını istiyorsak * işareti koyarak sayıyı giriyoruz. 3*b Kırmızı şıkkı seçildiğinde o sonucun 3 defa sayılması anlamına geliyor. Duruma göre bunu 2*b , 4*b ya da 5*b şeklinde ayarlayabiliriz.
Peki ya bir şıkkın birden fazla sonuca yönlendirmesini istiyorsak?
Böyle bir durumda yapmamız gereken şey Cevap Koduna yazdığımız karakterlerin arasına virgül koymak. Mesela Mavi şıkkı işaretlendiğinde hem Ali hem Büşra sonuçlarına yönlendirme yapmak istiyorsak Cevap Koduna a,b yazmalıyız. Bu soruda Sarı şıkkı ise 2 kere Ceyda şıkkına, 3 kere Ali şıkkına yönlendirme yapıyor.
Bazen de yeşillik olsun diye bir şık koymamız gerekir...
Diyelim soruyu hazırladınız ve 5 tane şıkkınız var. 5 şık estetik olarak pek hoş durmadığı için bunu 6'ya tamamlamamız daha iyi olur. Yeni bir cevap ekliyoruz ve Cevap Koduna 0 yazıyoruz. Böylece o şık bizi hiçbir sonuca götürmüyor.
Karakter testi örneği için buraya bakabilirsin.
1.4. Şimdi de sırada açılmalı testler (Matruşka Testi veya genel adıyla Ufuk Testi de deniliyor) var
Açılmalı testleri de 'Test Sorusu' seçeneğini işaretleyerek yapıyoruz. Ancak böyle bir testi yapmadan önce kurguyu iyi yapmak gerekiyor.
Örneğin şu testi ele alalım. İlk soru bizi iki farklı yola yönlendiriyor. Sorunun şıklarına yazdığımız cevap kodunu yönlendirmek istediğimiz sorunun Detaylar kısmını açarak Test Sonucuna yazıyoruz.
İlk soruda eğer 'incele' seçeneği tıklanırsa karşımıza bu soru çıkıyor ve diğer sorularda da sistem bu şekilde devam ediyor.
1.5. Son olarak Çoklu sorulu testlerimize bir göz atalım
Bu testin bir örneğine buradan bakabilirsin. Bu tür bir test hazırlarken tek bir sorumuz var ancak cevap sayısı oldukça fazla (30-40 civarı) Çoklu soruyu seçtikten sonra şıkları tek tek yazıyoruz ve cevap kodu kısımlarını boş bırakıyoruz.
Sonuçları yazdıktan sonra Detaylar kısmından [x,y] şeklinde sayı giriyoruz. Bunun anlamı şu: Eğer 40 farklı cevaptan 0'dan 9'a kadar sayıda cevap işaretlenmişse bu sonuç çıkıyor.
2. Görsel Düzenleme
Onedio testlerinde görselliğe de oldukça önem veriyoruz. Bu yüzden şıklarımızı 3'ün katları olarak ayarlamakta fayda var. Bu görüntü olarak her zaman tercih ettiğimiz bir yöntem. Ayrıca 2'li ve 4'lü olarak ayarlayabiliyoruz. Bunun için detaylardan 'ikili cevap' seçeneğine tıkladığımız zaman, şıklar sayfanın tamamını kaplıyor ve simetri hastası olan (evet aslında sayımız oldukça fazla :)) kişiler de tatmin olmuş oluyor...
2.1. Metin kutusu hazırlama
Görsel olarak testi kusursuz hale getiren metin kutusu size şiddetle tavsiye ettiğimiz bir şeydir. Metin kutusu hazırlama tamamen Photoshop ve muadili programlardan yapılıyor. Test ekibimiz genelde Photoscape adlı dünyanın en basit programını kullanıyor (hali hazırda Photoshop biliyorsanız ne ala). Söylemeden geçmeyelim: Paint pistir, kakadır, Rasim Ozan Kütahyalı'dır. Güzel ve uygun bir renkte arka plan + mis gibi bir fontsa Breaking Bad'in finali kadar güzel ve göz alıcıdır...
2. 2. Özel görsel hazırlama
Kullanıcılar üstünde çok büyük bir etkisi olan bu görsel hazırlama seçeneği, Supermen'dir, Avengers'tır, yaban inciridir, yalı çapkınıdır... 'Anlat' yerine 'Göster' metodunu seçen bu görsel hazırlama şekli, kullanıcının üstünde muhteşem bir etkisi vardır. Ayrıca testin eksik kalan mizah tarafını müthiş bir şekilde kapatır.
2. 3. Gif/Görsel + Metin kutusu
Yine çok sevdiğimiz ve kullandığımız görsel hazırlama şekillerindendir. Sorunun başına konuyla alakalı veya mizahi yönü olan bir gif veya görsel koymak da yine etkileşimi artıran etkenlerdendir. Soru başındaki görseli, edit sayfasındaki sorunun en altında bulunan Url ile yükle veya Bilgisayardan Dosya Seç kısmıyla halledebiliyoruz...
2. 4. Standart görsel hazırlama
Bu çok sevmediğimiz bir opsiyon olsa da bazen başvurabiliyoruz. Örneğin şıklarımız 5 gibi tercih etmediğimiz bir rakamsa, yapacak bir şey yok buna başvuruyoruz. Veya şıklara yazdığımız şeyler çok uzunsa ve metin kutusu hazırladığında yazılar Karınca Duası gibiyse, buna başvuruyoruz. Ama yine de başına bir görsel veya gif koyuyoruz.
2. 5. Önemli bir nokta!!11
Şıklar için hazırladığımız tüm metin kutusu, gif ve görseller kare olmalı. 'Oha her seferinde nasıl kare görsel bulayım' diyorsanız da sıkıntı yok (Biz bunların hepiciğini düşündük :))
Görselin üstüne geldiğimizde sağ üst köşede çıkan zımbırtıyla odak belirleyebiliyoruz!
3. İşin Püf Noktaları
Her şeyde olduğu gibi bu işin de pek tabii ki püf noktaları ve ustalık belgesi vardır! Örn: Umut Ada Yılmaz :)
3. 1. Nasıl Viral Olunur?
Değil Onedio'nun, tüm memleketin en viral işleri Onedio Testleri olduğu söylenebilir. Evet test formatı oldukça tutan bir içerik modeli; fakat bu demek değil ki, tüm testler viral olacak. Aslında viral olmanın belli bir matematiği yok; 'çok tutar' dediğimiz işler elimizde patlayabiliyor veya 'yok be kimsenin dikkatini çekmez' dediğimiz testler de uçup gidiyor. Ancak en azından somutlaştırmak için birkaç şey söyleyebiliriz: Her türlü isim, yaş, ölüm, memleket, ülke, şehir testleri ve insanların egosunu okşayacak kişiliklerle sevgili, arkadaş, ruh eşi gibi bağlantı kurduğumuz testler tutuyor diyebiliriz. Ve viral bir testin tutmasında %50 Konunun orijinalliği, %30 Sonuç ve sonuç metni, %15 Soruların eğlenceli ve tutarlı olması, %5 de görselliği ve diğer konular etken olur. Bu oranlar tamamen uydurma olmamakla birlikte, yüzde kullanmak çok zevkliymiş lan :))
3. 2. Başlık nasıl atılır?
Sadece test için değil, tüm Onedio içerik türleri için başlık olmazsa olmazdır. Aynı liste ve galeride olduğu gibi, testte de başlık içeriğin namusudur: Yalan söylemiyoruz, olduğundan başka göstermiyoruz FAKAT dikkatimizi de çekiyoruz; mis gibi etkileşimimizi de alıyoruz. Görseldeki iki başlık aslında durumu en güzel anlatan başlıklardır. Onedio Test'in başlarında yapığımız imla testi; içeriğine, bilgisine ve sorularına güvenen bir testtir ancak düz 'imla testi' diye bir başlık atsaydık devasa bir etkileşim alanına ulaşamazdık. Kullanıcıyı tartıştıran, az biraz provoke eden, hodri meydan diyen, kendine güvenen, iddialı bir başlık bu testimizi uçurmuştu. İkinci örnekte ise, başka bir yönlendirme bulunuyor. Filozof/felsefeci zekası ve beyniyle bilinir; bu yüzden kullanıcıyı filozofun beyniyle bağdaştırmak etkileşimi direkt olarak artırmıştı. Yoksa 5N1K'dan birisini alıp başlık atmak işin kolayı, biz zorunu söylüyoruz burada alla alla :)
3. 2. "Burada soruları siz de sorun"
Geldik soru sorma kısmına; yani testin yapım aşamasında en çok vakit tutan şeye... Bir testte 8-10 arası soru idealdir: Ne sıkar, ne de tadı damakta bırakır. 7 bazen, 6 imkansız, 11 olabilir, 12 fazla, 13 'ehh abarttın'dır.
Test sorularının belirli bir kurgu içinde gitmesi süperdir, severiz. 'İlk işte ilk soru', 'Peki ya', 'Şimdi de', 'Sırada falan filan soru var', 'Son olarak' gibi gibi soru kalıpları kullanıcımızı test çözmeye motive eder, merak uyandırır; diğer yandan da bu bahsettiğimiz kurgunun çatısını kurar.
Konuyla Alakalı Sorular
Örneğin 10 soruluk bir testte 4-5-6 arası konuyla alakalı (related question) soruları tercih ediyoruz. Pekii nedir bu related question? Görselde gördüğünüz soru 'Hangi Bilim İnsanıyla Benzer Zekaya Sahipsin?' testinden ve bu soru tipine örnek teşkil eder. Özellikle sponsorlu testlerimizde markalar ciddi bir biçimde konuyla alakalı soru istemektedir, onun için bu konu önemli dostlar!
Geri kalan sorularda rahat davranabilir, istediğinizi sorabilirsiniz. Sevdiği renk, favori filmi, AVM'de ilk girdiği mağaza gibi gibi...
Yine de bu tip sorularda bağlam kurma yoluyla soruyu özelleştirip kullanıcıyı yönlendirmek en iyisi. Dur dur anlatacam :) Mesela sevdiği filmi sordunuz ve 6 tane de şık koydunuz diyelim. Vatandaş illa o 6 filmden birini sevecek diye bir kaide yok. Ama bağlam kurup, yani mesela hangi Bilim Kurgu filmi deyip 6 tane süper bilim kurgu filmi + başka/diğer şıkkı + hiçbiri şıkkı + bilim kurgu sevmiyorum şıkkı koyup 9'a çıkarsanız: İŞTE SORU BU BE! :)
3. 3. Zurnanın Zırt Dediği Delik: Sonuç Yazma Mevzusu
Paylaşım başlığıyla başlayalım. En çok kullandığımız kalıp: 'Sonuç' çıktı! Ama 'x sıfat: Sonuç!' da çok güzel olur. Burası önemli: Sonucu yazdık bitirdik, aman diyeyim detaylardan 'sıralamadan çıkar'a tıklamayı unutmayın. Aksi halde paylaşım başlığı, örneğin 12. 'Atatürk' çıktı! gibi saçma sapan bir şey olur, insanlar hesaplarından öyle paylaşır. 12. Atatürk gibi saçma bir ifade hem kafa karışıklığıdır, hem de linç sebebidir.
Sonuç yazma kısmı hakkında çok fazla bir şey diyemiyorum; orası tamamen yazma yeteneği, sense of humor ve empati kabiliyetidir. Yine de bol bağlaç kullanmak, parça bütünlüğünü sağlar, tavsiye ederim.
Sonuçlarda genelde insanları övdüğümüz, fazla şişirdiğimiz gibi yaygın yanlış bir algı varsa da aslında doğru değildir. Biz aslında o sonuca ulaşan kişiyi değil, sonuçla bağdaştırdığımız kişiyi anlatıyoruz ve övülesi birisiyse övüyoruz. Örneğin 'hangi şair senin ruh eşin?' testinde vatandaşa Nazım Hikmet çıkmış; biz orada aslında Nazım Hikmet'i övüyoruz, ki övülesi bir bireydir. Ama başka bir testin sonucunda atıyorum kullanıcıya 'Hannibal Lecter' çıkmıştır ve ne kadar kötü, ne kadar psikopat, ne kadar vahşi olduğunun anlatılması gerekiyorsa anlatılır, anlatılmıştır da! Kısaca sonuçlarda yağ çekmeye veya illa tam tersi olsun diye yerin dibine geçirmeye gerek yoktur: Neyse o!
4. S. S. S.
Testte görselsiz soru olabilir mi?
'Nayır, nolamaz' -Cüneyt Arkın
Sonuçlarda cümle sınırı var mıdır?
Pek tabii ki yok, proficiency sınavı mı bu. Ama siz yine de abartmayın. 5-6 cümle idealdir.
Doğru-Yanlış testine sonuç koyabiliyor muyuz?
Koyabiliyoruz. Tıpkı çoklu soru tipindeki gibi. (bkz 1.5.)
Çarpanda sınır var mıdır?
Yoktur da, sınırları zorlamaya gerek yok.
Testte kadın, erkek, yani cinsiyet mevzusunu nasıl ayırt ediyoruz?
En başa bir cinsiyet sorusu koyup çarpanlarını '10*' yaparak. Ama LGBTİ bireylerini unutmamak için onlar için 3. bir şık koyulabilir. Kısaca 'cinsiyetçilik yapmayalım' -Türkü Oktay
Günde kaç tane test yapıyorsunuz?
En az 2; en fazla 4 (o da genelde hafta sonu). Testler belirli bir programda gittiği için, daha önceden bize veya #anket kanalına yazarsınız, uygun bir günde programa alabiliriz.
Algoritmayı neye göre yapıyorsunuz?
Herhangi bir yolu yok, tamamen kafamıza göre. Bağdaştırabildiğine eşleştir gitsin.
Doğal yönlendirme ne demek?
Tamamen benim bulduğum bir terim. Sonuçlarda çok baskın bir şeyiniz var ve çoğu kişiye o sonuç çıkarsa paylaşımın coşacağına inanıyorsunuz diyelim. Sorularda insanların en fazla cevaplayabileceği şıkları o sonuca yönlendiriyorsunuz. Sonra gelsin paylaşımlar.
Yaw siz o testleri nasıl yapıyorsunuz?
'Çık dışarı çık çııık' -Kuna (Gora)
Bir testteki tüm şıklar eşit sayıda mı dağılmalı?
Absolutely!
Ya benim bi test fikrim var da...
'Onedio Çok Güzel Olacak' -Kaan Kayabalı
Burada soruları kim sorar?
'Ben tabii ki!' -Ümit Sayın
Sorularınız geldikçe editlenecektir...
Yorum Yazın
Sağ altta soru ekle yok ki sadece link ekle var :/
Yaw şu soru ekle kısmı nerde Allah için yaw editörler bi söyleyin!
Bir şey soracağım:Soru Ekle tuşunu nereden bulabileceğimizi birisi bana detaylı bir şekilde anlatabilir mi?