Lozan'daki Kritik Suriye Toplantısında 'Somut Karar Alınamadı'

ABD, Rusya ve Türkiye'nin yanı sıra İran ve Suudi Arabistan'ın da dahil olduğu bazı bölge ülkelerinin dışişleri bakanları, İsviçre'nin Lozan kentinde Suriye krizini ele almak için bugün bir araya geldi. Görüşmelere ev sahipliğini ise bir asır önce Türkiye'nin sınırlarının çizildiği Lozan Antlaşması'nın da imzalandığı Beau-Rivage Palace yaptı. Toplantıda somut bir karar alınamadı.

Avrupa'nın göbeğinde yer alsa da AB dışında olmayı tercih eden, NATO üyesi olmayan ve BM Cenevre Ofisi'ne ev sahipliği yapmasına rağmen BM'ye bile 2002 yılında 190. üye olarak katılan, tüm bu sebeplerle tarafsızlığıyla tanınan İsviçre, Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nden Lozan Antlaşması'na, İran ile nükleer müzakerelerinden Suriye görüşmelerine kadar birçok diplomatik görüşmede tercih edilmeyi sürdürüyor.

Yaklaşık 5 saat süren toplantıda, ateşkesin sağlanabilmesinin modaliteleri ve özellikle Halep'e insani yardımların ulaştırılması konusu üzerinde duruldu. 

Türkiye'nin Halep'e insani yardım ulaştırılması için uluslararası bir konvoy oluşturulmasını teklif ettiği toplantıda, katılımcı ülkeler bir anlayış birliğine varamadı.

Yaklaşık bir asır önce Türkiye'nin sınırlarının çizildiği Lozan Antlaşması'nın imzalandığı Beau-Rivage Oteli, bu kez Suriye krizi nedeniyle Rusya, ABD ve Türkiye'nin yanı sıra bazı bölge ülkelerini bir araya getirdi.

Toplantıya Rusya, ABD, Türkiye, Suudi Arabistan, İran ve Katar dışişleri bakanları ile Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura katıldı.

Katar ve İran'ın katılımı düne kadar netleşmemişti.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, Dışişleri Bakanı Zarif'in görüşmelere katılacağını yazılı bir açıklamayla duyurdu.

Kasımi yaptığı yazılı açıklamada, 'Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Irak ve Suriye'nin de aralarında olduğu bölgesel ve bölge dışı ülkelerin temsilcilerinin hazır bulunacağı Lozan'daki Suriye görüşmelerine katılacak.' ifadelerini kullandı.

Öte yandan resmi ajans IRNA, Zarif'in sabah saatlerinde Lozan'a hareket ettiğini duyurdu.

Görüşmelerde Türkiye'yi Mevlüt Çavuşoğlu temsil etti.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'nin Lozan'da, Suriye'deki şiddetin azaltılması ve insani yardımların ulaştırılması dahil 'önemli müttefiklerle' çok taraflı görüşeceği duyurmuştu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, bu toplantıyla askıya alınan Rusya-ABD anlaşmasında yer alan prensipler temelinde bir diyaloğun başlatılmasını ümit ettiğini belirtmişti.

Toplantının, ABD ve Rusya arasında Suriye konusundaki ikili görüşmelerin tekrar başlaması anlamına gelmediği ifade edilmişti.

ABD ve Rusya uzun bir müzakere sürecinden sonra 9 Eylül'de Suriye'de ateşkes uygulanması konusunda anlaşmıştı. 

12 Eylül'de yürürlüğe giren ateşkes ABD'nin Suriye'de Esad rejimine ait güçleri bombalaması ve Rusya ile rejimin Halep'te insani yardım konvoyunu hedef almasından sonra çökmüştü. 

19 Eylül'den bu yana Halep yoğun bombardıman altında. 

Bu süreçte en az 400 sivil öldüğü yüzlerce kişinin de yaralandığı belirtiliyor.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, toplantı sonrası yaptığı açıklamada, ateşkesin önünü açabilecek pek çok seçenek üzerinde mutabık kalındığını belirtti. Yapıcı geçtiğini söylediği ve 'beyin fırtınası seansı' olarak nitelediği toplantıdan anlaşma değil yeni fikirler ortaya çıktığını vurgulayan Kerry, tarafların pazartesi günü gelecek adımları konuşacağını aktardı.

Ortaya atılan bazı fikirler sayesinde Suriye'yi barış sürecine götürebilecek bazı farklı yaklaşımlar şekillendiğinin altını çizen Kerry, buna karşın ülkedeki şiddeti durdurmak için somut bir eylem üzerinde uzlaşılamadığını vurguladı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, toplantıda Halep'te ateşkesin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması konusunu değerlendiklerini kaydetti. Uluslararası Suriye Destek Grubu formatında çok sayıda toplantı gerçekleştirildiğini hatırlatan Çavuşoğlu, ancak bu toplantılarda alınan kararların sahadaki uygulamalarının farklı olduğunu, ateşkesin hiçbir zaman kalıcı olarak sağlanamadığını, rejim ve destekçiler tarafından ihlal edildiğini söyledi.

Lozan'da gayriresmi formatta bu sefer anlam ifade eden müzakereler yapılmasını amaçladıklarını belirten Çavuşoğlu, 'Uluslararası Suriye Destek Grubu toplantısı olmadığı için bir karar çıkmadı. Farklı görüşler tabi olabilir. Biz Türkiye olarak özellikle ateşkesin sağlanması ve siyasi çözüme varan bir süreçte hangi adımların atılması konusunda fikirlerimizi net bir şekilde paylaştık. Her şeyden önce bombalamaların ve her türlü saldırıların da bir an önce durması ve gerçek anlamda çatışmaların durdurulması gerekiyor.' dedi.

Vakit kaybedilmeden Halep'e insani yardımların ulaştırılması gerektiğinin altını çizen Bakan Çavuşoğlu, bu yardımların ulaştırılmasında ayrım yapılmaması gerektiğinin önemini vurguladı. Türkiye'nin bu noktada bir önerisi olduğunu açıklayan Çavuşoğlu, 'Uluslararası bir konvoy oluşturulsun, yani farklı ülkelerin bayraklarıyla ve tırlarıyla insani yardımlar ulaştıralım. Hem bu sembolik olur hem de konvoya müdahale olmaz.' şeklinde konuştu.

Türkiye'nin, insani yardımların ulaştırılabilmesi için çatışmaların durdurulması gerektiğini söylediğini belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti: 

'Halep'ten El Nusra teröristlerinin bir an önce temizlenmesi gerekiyor. Bu bölgede özellikle, muhalefetin de El Nusra'dan ayrılması gerekiyor. Burada 'El Nusra ayrılsın sonra ateşkes sağlansın' veya 'Önce ateşkes sağlansın ki muhalefet kendisini El Nusra'dan ayırsın, El Nusra ve diğer teröristler varsa bölgeden ayrılsın' konusunda farklı görüşler oldu. Gayriresmi formatta ve değişik görüş alışverişleri olduğu için farklı görüşlerini ortaya koyan oldu. Ama bir an evvel ateşkesin sağlanması lazım. Teröristlerin temizlenmesi lazım. Hem Suriye'nin batısında hem de doğusundaki DAEŞ'in olduğu yerlerin temizlenmesi lazım. Ilımlı muhalefete dönük rejim ve destekçileri tarafından yapılan saldırıların da bir an önce durdurulması gerekiyor.'

AA ve Sputnik News