Görünüşü Anıtkabir'e Benzeyen Suudi Arabistan, Riyad Büyükelçiliğimizin İlginç Hikayesini Biliyor muydunuz?
Geçen sene ocakta kaybettiğimiz Ahmet Vefik Alp Türkiye'nin yetiştirdiği hatırı sayılır mimarlardan biri. Kendisinin ağzından aktaracağımız Riyad Büyükelçilik binası hikayesinden de anlayacağınız üzere Alp'in Atatürk sevgisinin yanı sıra muzip bir de tarafı var belli ki.
Kaynak: YeniÇağ Fotoğraflar: Arkiv ve Alp Architects
1982 yılında Suudi Arabistan'daki Kral Fahd Üniversitesi'ne davet edilen Mimar Alp burada 7 yıl boyunca hem ders verir hem de birçok mimari proje ortaya koyar.
İşte bunlardan biri de Riyad Büyükelçilik binamız olur. Dönemin Kralı Khalid, Riyad'da bir 'diplomat şehri' kurulmasını emreder. Yani 12 kilometrekarelik alan tamamen büyükelçiliklerle donatılacak ve her ülke kendi mimarı ile çalışacaktır.
Türkiye'de de görev Mimar Alp'e verilir. Diğer büyükelçilik binalarının bazılarının dünyaca ünlü mimarlar tarafından projelendirilecek olması Alp'i şevklendirir.
Kendi deyimiyle bu iş 'hem onur kaynağı hem de çetin bir sınavdır.'
Ancak Suudilerin imar yönetmeliği "zordur." Örneğin mahremiyet konusu oldukça abartılır. Binanın dışa bakan pencerelerinin 180 cm'den alçak olmasına izin verilmez.
Alp ise 'Pencereleri dış cephe düzleminde oluşturduğumuz kolonadların arkasına çekerek bu yasağı kırdık.' der. Tek sıkıntı ise bu değildir; Suudiler binaların cephe mimarisinin Suudi-Arap stiline uygun olmasını isterler. Bunu denetleyecek olan da bir Alman, Mimar Speer'dir.
Hatta yetkililer Alp'i alırlar ve Riyad'ın hemen dışındaki Nejdlerin geçmişte yaşadıkları Diriye'ye götürürler. Ve oradaki yerleşim yerlerini örnek almasını isterler.
Alp bu konuda kısaca şöyle söyler: 'Bu istek, milliyetçi duyguları güçlü olan bir mimar için ölüm fermanıdır.' Bu arada dönemin büyükelçisi Umut Arık da Alp'le aynı görüştedir.
Alp'in hazırladığı projeler her ne kadar Nejd-Arap mimarisinden atıflar içerse de geniş saçaklarıyla Boğaziçi yalılarını ve özellikle yüksek cephe kolonlarıyla Anıtkabir'i anımsatır.
Ve Suudi onama makamı ile Alman danışmanı Mimar Speer projeleri reddeder. Ancak Umut Arık, atik davranır ve projeleri o sıra İslam Zirvesi'ne gidecek olan dönemin cumhurbaşkanı Kenan Evren'e ulaştırır.
1984'te gerçekleşen İkili görüşme sırasında Evren, projeleri açıp yeni kral Fahd'a gösterir. Ve Kral "kafa sallayarak" projeleri beğendiğini üstü örtülü olsa da onar. Yani projeler en yüksek makamdan geçmiş olur.
Böylece konsolosluğu da içeren kançılarya (yönetim ile ilgili görevlilerin çalıştığı yer), büyükelçi konutu, hizmet personeli lojmanı ve diplomatlar için ana parselin hemen arkasında 4'er katlı 4 adet konut yapısından oluşan büyükelçiliğimiz 1990 yılında tamamlanır.
Yani Alp'in deyimiyle: "Suudiler resmi ziyaretlerde Anıtkabir'e gitmiyorlar. Biz de Anıtkabir'in yavrusunu başkentleri Riyad'a getirdik."
Projenin detayları için yukarıdaki kaynaklara göz atabilirsiniz.
Bu arada Suudilerin Ankara'ya geldiklerinde Anıtkabir'e gitmemelerinin sebebini araştırdım ancak pek doyurucu bir şey bulamadım ve Hürriyet'te şu haber çıktı karşıma:
SUUDİ Arabistan Kralı Abdullah bin Abdülaziz al Saud, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in resmi davetlisi olarak Türkiye’ye gelecek olmasına rağmen, programında Anıtkabir’i ziyaret etme bulunmuyor. Hürriyet’e bilgi veren kaynaklar, Suudi Kralı’nın ziyaret çerçevesinde Anıtkabir’e gitmeyeceğinin kesin olduğunu söylediler. Kral Abdullah’ın Vehhabi mezhebinden olduğu için yaptığı tüm resmi ziyaretlerde, programına gittiği ülkenin ulusal kahramanının anıtına gitme, saygı duruşunda bulunma ve çelenk koymanın alınmadığı bildirildi.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Bir Efsanenin Sonu: Mimar Sinan Yapıtlarına Baykuş Figürü mü Gizlemişti?
Yorum Yazın
politikada rest dediğin böyle olur. ona buna mikrofonlar karşısında eyy çekmekle olmuyor
Anıtkabire gitmeyen gelmesin ülkeme geleninde ecdadını
Bu suidilerin hepsi oğlandır bu ek bilgide benden olsun