Akıllara Gelen Abuk Soruları Bilim Cevaplıyor: Ozon Tabakasını Ozon Gazıyla Doldurabilir miyiz?
Ozon tabakasının kullanılan zararlı kimyasallar nedeniyle zarar görmesi, on yıllardır en önemli konulardan biri. Tabakanın eski haline gelebilmesi için kimyasal kullanılmasının son bulması gerekirken, neden bu tabakanın ozon gazıyla doldurulmadığı hakkında düşünceler de mevcut. Peki, ozon tabakası gerçekten ozon gazıyla doldurulabilir mi?
Gezegendeki ozonun yaklaşık yüzde 90'ı ozon tabakasındadır.
Stratosferik ozon, güneşin ultraviyolesini filtreleyen doğal olarak oluşan bir gazdır. Azalan ozon tabakası, daha fazla UV radyasyonunun dünya yüzeyine ulaşmasını sağlar. İnsanlar için UV ışınlarına aşırı maruz kalmak cilt kanserine, kataraktlara ve zayıflamış bağışıklık sistemlerine yol açabilir.
Ozon tabakasına zarar veren maddeler (ODS), içeren kloroflorokarbonlar (CFC'ler) ve hidroflorokarbonlar (HCFC'ler), bir zamanlar soğutucularda, yalıtkan köpüklerde, çözücülerde ve diğer uygulamalarda yaygın olarak kullanılıyordu.
Bu maddelerin tümü stratosfere klor atomları salmaktadır. Tek bir klor atomu 100.000'den fazla ozon molekülünü parçalayabilir.
Ozon tabakasına zarar veren diğer kimyasallar şunları içerir: metil bromür (pestisit olarak kullanılır), halonlar (yangın söndürücülerde kullanılır) ve metil kloroform(endüstriyel işlemlerde çözücü olarak kullanılır).
Metil bromür ve halonlar parçalandıkça, ozon moleküllerine klor atomlarından 60 kat daha fazla zarar veren brom atomlarını serbest bırakırlar.
ODS'ler ve ozon tabakasına zarar vermeyen ikame maddelerinin çoğu, iklim değişikliğine katkıda bulunan güçlü sera gazlarıdır.
Bazı ODS'ler ve ODS ikameleri, karbon dioksitinkinden birkaç bin kat daha fazla olan küresel ısınma potansiyellerine sahiptir. Son zamanlarda, daha düşük küresel ısınma potansiyeline sahip ODS alternatifleri mevcut hale geldi.
Kullanılan zararlı kimyasalların on yıllardır ozon tabakasını olumsuz etkilediği bilim insanlarınca açıklanan bir gerçek.
Ozon tabakasını iyileştirmek için bu kimyasalların kullanımının kısıtlanması en iyi hamle olsa da bazıları neden ozon tabakasını ozon gazı ile doldurmuyoruz gibi daha kısa yoldan çözümler sunuyor. Peki, bu gerçekten mümkün olabilir mi?
Ozon molekülleri, doğal süreçlerde güneşin ultraviyole ışığı tarafından sürekli olarak yapılıyor ve yok ediliyor.
Normalde, yapılan miktar ve yok edilen miktar aşağı yukarı aynıdır, yani hiçbir şey değişmez. Fakat şu anda, bu durum daha da hızlandı ve yok edilen ozon miktarı, üretilen ozondan daha fazla.
Üst atmosfere göndermek için daha fazla ozon yapamamamızın büyük bir nedeni, çok fazla enerji gerektirmesidir.
Atmosferde, bu miktarda enerji güneşten gelir. Ayrıca ozonu atmosferde doğru yerlere taşımanın bir yolu da yok.
Daha fazla ozon yapamadığımız için çözüm, drenajdaki akışı normal hızına geri döndürmek ve bunu yapmanın tek yolu ozon tabakasına zarar veren kimyasalları kullanmayı bırakmak.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir 👇
Yorum Yazın