Ümit Sanlav Yazio: Sosyal Mesafe Kadar Siber Mesafeye de Dikkat

Karantina ve kısıtlamalar nedeni ile ihtiyaçlarımızı internet üzerinden karşılamamızla, internet ve sosyal medya yaşamsal bir zorunluluk haline geldi. Peki bunun atalete dönüşme ve bilişsel işlevimizi olumsuz etkilemesi riski nedir?

Koronavirüs sürecinde uymak zorunda kaldığımız hayatın her alanına dair öğretiler, normalleşme sürecinde ve sonrasında da günlük hayatta pek çok değerli kazanım sağlamamıza neden oldu.

Bir diğer kazanımımız ise para harcama ve lüks tüketim meselesi oldu. Kapitalist düzene matuf yakıştırmalardan olan 'vahşi kapitalizm' sözündeki vahşetin nereden geldiğini, insanın kazandıkça harcamak zorunda kaldığını, harcadıkça kazanmak zorunda kaldığını ve bu döngünün artarak devam ettiğini; temel gıda dışındaki ticari hayatın durma noktasına geldiği bugünlerde iyice anladık. Her ne kadar yeni normal olarak adlandırılan bu günlerde yine eski alışkanlıklarımıza dönsek de; sosyal ortam - lüks tüketim korelasyonunun acı reçetesini, vaka sayılarından görmeye devam ediyoruz. Yani meselenin ne kadar kazanıldığı değil, kazancın ne şekilde harcanması gerektiği olduğunun anlaşıldığını düşünüyorum. Virüsün; zengin - fakir, ya da sosyal statü aramaksızın tüm insanlara eşit mesafede oluşu, asıl zenginliğin rakamsal büyüklükte değil, manevi değerlerde, yürekte olduğunu anlattı.

Teknolojik alışkanlıklar insanda ister istemez bir tembelliğe yol açar. Her işi oturduğunuz yerden, karşılaştırmalı olarak, çoğu zaman birkaç tıkla çözebilirsiniz. Az enerji ile çok iş yapıp, enerjinizi başka etkinliklerde kullanmak büyük bir nimet. Fakat bunun atalete dönüşmesi riski önemli bir tehdit.

Geçtiğimiz aylarda Dünya Psikiyatri Dergisinde; Oxford, Harvard, Western Sydney Üniversitesi, Kings College ve Manchester Üniversitesi'nden bilim insanlarının hazırladıkları bir inceleme yazısı yayınlandı. Yazıda, internet kullanımının beynimiz üzerindeki etkileri ile ilgili bir dizi beyin görüntüleme çalışmasından elde edilen bulgulara yer verildi.

Normal şartlarda fizyolojik bir bağımlılık olan madde bağımlılığıyla, duyusal bağımlılık olarak ele alınan sosyal medya bağımlılığı ayrı ayrı ele alınsa da, bu görüntüleme çalışmalarında, madde bağımlılarıyla sosyal medya bağımlılarının beyninde benzer bölgelerin hasar gördüğü tespit edildi. Ve bu bölgelerdeki hasar, duygusal işlemlendirme, dikkat toplama ve karar verebilmeyi kontrol eden bölgelerde görüldü.

Yani, sosyal medya ve internet iletişiminde az çabayla, çabuk karşılık alınıyor olması; bu nörolojik heyecanın daha çok duyulmak istenmesine neden oluyordu. Bu da sosyal medya bağımlılığını tetikleyen bir unsur olduğu da inceleme yazısında yer alan başlıklardan biri.

Bu bulgular internetin, beyine doğrudan faydası yada zararı olup olmadığını ifade edecek kadar ayrıntılı ve 'kesin' bilgiler vermese de, internet üzerinde geçirdiğimiz vaktin bilişsel işlevimizi direkt olarak değiştirdiğini artık çok iyi biliyoruz.

Bilişsel işlevimzin durumu bu iken, fiziki iletişim ile siber iletişimin ayrımını yapamadığımızda fiziken neler oluyor bedenimizde;

Gözlerde yanma ve kızarıklık,

Baş ağrısı, 

Boyun ve sırt ağrısı,

Beden duruş bozuklukları,

Elde uyuşma ve kavrama kaybı,

Halsizlik.

Eğitimin aksamaması, sadece uzaktan eğitim programları, çeşitli uygulama ve platformların etkili kullanımı ile mümkün. Elbette eğitimde teknolojinin imkanlarıdan sonuna kadar istifade edeceğiz. Ama eğitimlerin sonunda teknolojik cihazları elimizden bırakarak, kitaplara yönelmemiz gerekmekte.

Bilgisayar ve online oyunlar çocukların algoritmik düşüncelerinin gelişimi için gereğince kullanılmalı, fakat sadece bunlara bağlı kalınmamalıdır. Evde ailece, aile içi sosyal bağları güçlendirecek oyunlar ile bu fırsat iyi değerlendirilebilir. Çok parçalı puzzlelar yapmak, yemek masasında mini masa tenisi turnuvaları yapmak, akla ilk gelenlerden.

Koronavirüs'ün dijital öğretilrinden biri de, yaşama tutunmamızı sağlayan #evdekal kampanyalarını gerçekleştirirken, yaşamımızı idame ettirmemizi sağlayan temel alışverişlerimiz de dahil bir çok işi çevrimiçi platformlar üzerinden görmemiz gerekliliğidir. Peki güvenli internet alışverişi için nelere dikkat etmeliyiz?

SSL Sertifikası 

SSL sertifikası güvenli alışverişte en önemli ilk adımdır. Adres çubuğunda, asma kilide benzer, yeşil ya da gri renkli bir bilgilendirme işareti vardır. Sitenin kimliğini doğrulayan sertifikadır, bir anlamda o sitenin künyesi, kurumsallığın ilk adımıdır. Alıcıdan, sunucuya gönderilen bilgileri şifreler, bilgileri sadece alıcı ile sunucu görebilir. 

3D Security 

Kredi Kartınızla yapacağınız alışverişlerde 3D secure şifrelemesi olan siteleri kullanın; çünkü bu durumlarda telefonunuza tek kullanımlık kod gelecektir ve sizin dışınızda farklı kimse, sizin kartınızla ödeme yapamaz.

Ücretsiz wi fi'dan kaçının 

Ortak bağlantılardan kaçının. İnternet kafe, havalimanı, avm gibi herkese açık wi-fi hizmeti veren bağlantılardan kuracağınız iletişim, diğer kullanıcılar tarafından görüntülenebilir, çok ciddi mahremiyet ve güvenlik açıkları oluşturur. Bedava internetin faturası çok daha ağır olabilir.  

Google ve sosyal medyadan araştırın

Alışveriş yapacağınız kuruluşa dair bilgi ve referansları Google ve sosyal medyadan araştırın. Şikayetleri, iletişim bilgilerini, sosyal medya mecralarında yer alan kullanıcı yorumlarını inceleyin. 

Aşırı ucuz fiyatlara dikkat 

Rekabet içinde ufak tefek fiyat kırılımları normal gözükse de, hiç kimse kimseye durup dururken çok büyük iyilikler yapmaz. Ayrıca her kalite standartlarındaki tüm hizmetlerin, taban ve tavan fiyatları üç aşağı beş yukarı bellidir. Şayet aşırı ucuz ise büyük ihtimalle sorun vardır.

Instagram

Twitter

Facebok

Linkedln