Suudi Arabistan'da Petrol Tesislerine Yapılan Saldırı Küresel Ekonomiyi Nasıl Etkiliyor?
Cumartesi günü Suudi Arabistan'ın petrol endüstrisinin altyapısına, dünyanın en önemli enerji tesislerine yönelik henüz, İHA mı yoksa füze mi olduğu, kimin tarafından düzenlendiği tam olarak belirlenemeyen geniş kapsamlı hava saldırıları hemen herkesi hazırlıksız yakaladı.
Her ne kadar Yemen'de Suudi güçleriyle savaşmakta olan Şii Husi isyancı güçleri saldırıyı üstenmiş olsalar da ABD İran'ı suçlamaya başlayınca, son derecede tehlikeli ekonomik, siyasi dinamikler harekete geçti.
Saldırılar, Suudi Arabistan'ın petrol ihracat kapasitesini yarıya indirdi. Bloomberg dünya petrol üretiminin %5'inin devreden çıktığını yazıyordu.
Varil fiyatı 1990 Ağustos'undan bu yana en büyük günlük sıçramayla %20 oranında arttı
Dünya ekonomisinin en stratejik enerji kaynağı olan ham petrolün varil fiyatı, uluslararası piyasalarda Irak'ın Kuveyt'i, işgal ettiği 1990 Ağustos'undan bu yana en büyük günlük sıçramayla %20 oranında arttı.
Credit Suisse Group'tan enerji analisti, Saul Kavoniç'e göre 'Arzda böyle bir aksama ve böyle bir fiyat tepkisi daha önce hiç görülmemişti... Siyasi risk primleri yeniden petrol piyasalarının gündemine girdi.'
Motorinde 38, benzinde 37 kuruşluk zam anlamına geliyor
Saldırı sonrasında Brent petrol, dolar kuru ve uluslar arası piyasalarda motorin ve benzin fiyatları arttı. Ton fiyatı, motorinin 582 dolardan 642 dolara, benzinin 584 dolardan 648 dolara fırladı. Bu artış motorinde 38, benzinde 37 kuruşluk zam anlamına geliyor. Ancak, akaryakıtta artışlar pazartesiyi salıya bağlayan gece yapılıyor. Hafta sonuna kadar uluslar arası piyasalarda ürün fiyatlarının ve dolar kurunun düşmesi halinde zamma konu tutar azalabilir ya da daha makul bir noktaya gerileyebilir. Hafta içinde yaşanacak gelişmeler milyonlar için büyük önem taşıyor
Onarım süreci fiyatları etkiliyor
Aslında dünya petrol piyasalarında, belirgin bir sıkışıklık yok. Küresel petrol tedarikinin aksaması da henüz söz konusu değil.
Ancak, saldırıların çapı, yarattığı hasar, bu çok karmaşık ve büyük finansal kaynakların harekete geçirilmesini gerektiren onarım sürecinin en azından üç ay sürebileceğine ilişkin öngörüler petrol fiyatını yukarı doğru itti.
Saldırıların tekrarı piyasaları tedirgin ediyor
Dahası Suudi Arabistan'ın muazzam askeri harcamalarla kurduğu hava savunma sisteminin, bölgedeki ABD ve Suudi AWACS casus uçaklarının krallığın bu kadar kritik ekonomik merkezlerine yönelik saldırıları durdurmaktaki başarısızlığı, saldırıların tekrarlanması durumunda hasarın daha da genişleme olasılığı da piyasaları tedirgin ediyor.
Uzmanlar, eğer Suudi Arabistan, saldırıların etkisiyle kaybettiği ihracat kapasitesini, rezervlerini çözerek karşılamaya başlarsa piyasalardaki tedirginliğin daha da artacağını, saldırının arkasından oluşan fiyat seviyelerinde gerilemenin zorlaşacağını düşünüyorlar.
Hassas dengelerin kırılganlığı arttı
İran Devlet Başkanı Hasan Ruhani Pazartesi günü, Rusya ve Türkiye devlet başkanlarıyla yaptığı ortak basın toplantısında 'Yıllardır Yemen'i hedef alan saldırılara karşılık Yemen halkı öz savunma hakkını kullandı' diyordu.
ABD'nin doğrudan İran'ı sorumlu tutmasının, bir askeri misilleme olasılığını gündeme getirmesinin bölgedeki son derecede hassas dengelerin kırılganlığını daha da arttırdığı kolaylıkla söylenebilir. Suudi Arabistan'daki petrol tesislerine yönelik saldırıların ABD ile, 'Bir misilleme kabul edilemez' diyen Rusya ve İran'la yapılmış olan nükleer anlaşmayı, ABD tek taraflı olarak çıktıktan sonra korumaya çalışan Avrupa, arasında yeni bir gerginlik alanı yaratması da kaçınılmaz görünüyor.
İlerleyen dönemlerde yatırım kararları etikilenebilir
Son aylarda körfez sularında petrol tankeri esir alma, kimi altyapı kuruluşlarına yönelik düşük yoğunluklu saldırılarla süren olaylarda, bu son saldırılardan sonra bir tırmanma olasılığının aniden artması, son yıllarda uluslararası yatırımcıların dikkatlerinin, Davos Dünya Ekonomik Forumu yayımladığı yıllık risk raporlarındaki vurgunun ekonomik risklerden jeopolitik risklere kaymaya başlaması konunun ilerleyen dönemde de yatırım kararlarını etkileyebileceğini gösteriyor.
Kaynak: BBC Türkçe, Habertürk
Yorum Yazın
Amaç İran'a karşı bir harekât ise bunu hangi zemine oturtmayı plânlıyor acaba Trump? 2001 yılında Irak'a yapılan işgâle neden bulmak kolaydı çünkü Amerikan h... Devamını Gör
Bize ne? Biz hep 50 liralık alıyoruz zaten.
yaw sigara olmus 20 lira benzin kalırmı yapın litresini 10 lira 5 litre alak :)