‘’Hamas Lideri Yahya Sinvar Öldü’’ İddiası
Gazze'deki Hamas lideri Yahya Sinvar'ın, İsrail askeri operasyonu sırasında öldürüldüğü iddiası, küresel çapta derin siyasi yankı uyandırdı. İsrail Başbakanı Netanyahu, Sinvar’ın 7 Ekim 2023’teki saldırıların arkasındaki kişi olduğunu ve ölümünün, Hamas’a karşı kazanılan büyük bir zafer olduğunu belirtti. Hamas ise Yahya Sinvar’ın ölümü hakkında kesin bir açıklama yapmadı. Dolayısı ile önümüzdeki günlerde diplomatik gerilimlerin daha da yoğunlaşacağını, İsrail-Filistin ihtilafına ilişkin daha geniş jeopolitik fay hatları oluşacağını söylemek kötümserlik sayılmaz.
Sinvar’ın ölümü ile ilgili iddialar üzerine, ABD Başkanı Biden ve Dışişleri Bakanı Blinken’da açıklama yaptı.
Açıklamada, Hamas liderlerinin öldürülmesinin İsrail’in güvenliğini sağlamak için meşru bir adım olduğunu ancak bölgede sivil kayıpların artmaması için daha dikkatli olunması gerektiğini söylediler. Rusya ise İsrail’i kınayarak, bölgedeki şiddetin daha da tırmanmasının önüne geçilmesi gerektiğini belirtti. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Hamas liderlerinin öldürülmesinin bölgeyi daha da istikrarsızlaştırabileceği konusunda uyardı. İran, Sinvar’ın ölümünü bir “şehitlik” olarak nitelendirdi ve İsrail’e karşı direnişin devam edeceğini belirtti. İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney, Hamas’ın mücadelesinin kutsal olduğunu ve İsrail’e karşı direnişin süreceğini vurguladı. Avrupa’daki birçok lider, İsrail’in güvenliğini savunma hakkını kabul ederken, Hamas lideri Sinvar’ın öldürülmesinin bölgedeki barış çabalarını daha da zora sokabileceği endişesini dile getirdi. Macron ve Scholz, bölgede insani yardımların artırılması gerektiğini vurguladılar.
Sinvar’ın ölümü iddiaları üzerine dünya çapındaki köşe yazarları ve analistler de çeşitli yorumlar yaptılar. Atlantic Council’den Jonathan Panikoff, Sinvar’ın yokluğunun, örgütün askeri stratejilerini doğrudan etkileyeceğini, Hamas içinde bir liderlik mücadelesine yol açabileceğini belirtti. Panikoff ayrıca, Hamas’ın daha pragmatik siyasi liderleri ile sert askeri kanadı arasında uçurumun daha da genişleyebileceğini yazdı. Wall Street Journal analistleri, bu tür lider suikastlarının İsrail’in hem askeri hem de siyasi açıdan daha fazla manevra alanı kazandığını ancak bunun bölgede barış umutlarını zorlaştırdığını ifade ettiler. BBC‘ye göre, Sinvar’ın ölümünün ardından Hamas’ın askeri ve siyasi kanatları arasındaki ayrımın daha da derinleşmesi bekleniyor.
Bu durum da grubun Gazze’deki etkinliğini zayıflatsa da radikalleşmeyi tetikleyebilir. Ortadoğu uzmanı analistler ise Yahya Sinvar’ın olası ölümünün, örgütün hem siyasi hem de askeri liderlik yapısında bir boşluk yaratacağını vurguluyor. Arap medyası olayı, cinayet ve şiddetin tırmanması olarak kınadı. Ayrıca Gazze'deki karmaşık güç dinamiklerini vurgulayarak, devam eden İsrail-Filistin çatışmasının sonuçları konusunda endişeleri dile getirdi. Bu arada Avrupa basını (İngiliz, Fransız ve Alman medyası dahil) İsrail'in meşru müdafaasını desteklemek ile daha fazla sivil kaybının önlenmesi için itidal çağrısı yapmak arasında bölünmüştü.
Yahya Sinvar’ın ölüm haberi ve İsrail’de tepkiler
İsrail içinde siyasi tartışmalar iki ana eksende yoğun. Bir yandan Hamas’a karşı sert bir tutumun devam etmesi gerektiği savunulurken diğer yandan diplomatik çözümlere de alan açılması gerektiği konusunda uyarılar var. Halkta da bu konu ile ilgili karışık duygular olduğu gözlemleniyor. Bazıları Sinvar’ın ölüm haberini zafer olarak kutlarken, diğerleri misilleme korkusuyla oldukça endişeli. Özellikle Gazze’den roket saldırılarının devam edebileceği endişesi, halkta bir korku atmosferi oluşturuyor.
İsrail basını, Sinvar’ın ölümünü olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyor. Birçok medya kuruluşu, Sinvar’ın 7 Ekim 2023 saldırılarının arkasındaki isim olarak görülmesinden dolayı bu operasyonu, İsrail’in önemli bir zaferi olarak sunuyor. Ama aynı zamanda da İsrail basınında, Sinvar’ın öldürülmesinin Hamas’ın askeri ve siyasi yapısında ciddi bir boşluk yaratacağı, ancak bu boşluğun yeni radikal liderlerle dolabileceği endişesi hakim.
İsrail muhalefeti, tabii özellikle sağ kanat partileri, hükümetin Hamas’a karşı uyguladığı sert politikaları destekliyor. Ancak bazı muhalifler, Sinvar’ın ölümünün daha fazla şiddet ve intikam saldırılarını tetikleyeceğini savunarak, diplomatik çabaların artırılması gerektiğini vurguluyor. Bu kesim, savaşın uzun vadede İsrail için daha fazla güvenlik sorununa yol açabileceğini düşünüyor.
Sinvar’ın olası ölümünün, İsrail-Hamas çatışmasının seyrine etkisi ne olur?
Bazı analistler, Sinvar’ın ölümünün Hamas’ın askeri kapasitesine ciddi bir darbe vuracağını ancak bu durumun şiddetin azalmasına değil, aksine daha radikal unsurların öne çıkmasına yol açabileceğini belirtiyor. Hamas’ın içindeki daha radikal grupların, özellikle de İran destekli unsurların, misilleme arayışına girebileceği de düşünülüyor. Dahası, Sinvar’ın İran ve Hizbullah ile güçlü bağları göz önüne alındığında, bu ölümün bölgedeki aktörler arasında yeni gerilimlere neden olabileceği de ortada. Öte yandan, Sinvar’ın ölümü, Hamas’ın hem iç kamuoyunda hem de bölgesel destekçileri arasında moral kaybına neden olsa da Hamas bu durumu “direniş” söylemiyle halk arasında birleştirici bir unsur olarak kullanabilir ve İsrail’e karşı daha sert bir duruş sergileyebilir.
Sonuç olarak, Ortadoğu’da zaten mevcut olan kırılgan güvenlik dengesi, bu tür lider suikastlarıyla daha da hassas bir hale geliyor. Yahya Sinvar’ın olası ölümü, hem İsrail hem de bölge için önemli bir dönüm noktası olabilir. İsrail, bu operasyonu stratejik bir başarı olarak değerlendirse de hatta gerçekten de bu gelişme Hamas’ın kısa vadede zayıflamasına neden olsa da uzun vadede daha radikal ve şiddet yanlısı unsurların ön plana çıkmasına yol açabilir. Şu tamam; böyle suikastlar genellikle örgüt liderliğinde geçici bir boşluk yaratır, ancak Hamas gibi yapıların bu boşlukları hızlı bir şekilde doldurma kapasitesine sahip olduğu da malum. Üstelik Hamas’ın daha radikal kesimlerinin liderliği devralması, yeni misilleme saldırılara ve İsrail’in güvenlik risklerinin artmasına neden olacağını öngörmek mümkün. İran ve Hizbullah gibi bölge aktörlerinin tepkileri de göz önüne alındığında, bölge tansiyonunun daha da yükselmesi olası.
Ez cümle; Sinvar’ın ölümü bölgedeki uzun vadeli istikrarı ve barışı sağlamaktan çok daha fazla çatışmayı, insani krizi tetikleme potansiyeline sahip ve maalesef Ortadoğu’da daha geniş çaplı bir istikrarsızlık döneminin kapıları açılmış durumda.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
