Gastronomiden Edebiyata UNESCO Yaratıcı Şehirleri Ağı Listesinde Bulunan İllerimiz
UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı (Creative Cities Network), UNESCO tarafından 2004 yılında oluşturulan, çeşitli bölgelerden farklı gelir seviyeleri, kapasite ve nüfusa sahip şehirleri yaratıcı endüstriler alanında çalışmak üzere bir araya getiren bir girişim. Müzik, tasarım, gastronomi ve daha fazla alanda dünyanın her yanından yaratıcı şehirler seçilmekte. Ülkemizde de bu kategoriler de yer alan illerimizin bazıları sizi cidden şaşırtabilir. Bu şehirleri ve hangi alanlarda yaratıcı şehirler listesinde merak ediyorsanız hadi buyurun yazının devamına…
Gastronomi
1. Gaziantep
Gastronomi denilince akla gelen illerin başında gelen Gaziantep 2015 yılında UNESCO tarafından listeye dahil edildi. Demir çağından itibaren gastronomi alanında tanınan güzelim şehrimiz bu alanda her sene festival düzenlemekte. İpek Yolunun üstünde bulunması ve yüzyıllardır farklı kültürlerin bir araya geldiği; coğrafi tescilli yemekleri ve tatlılarıyla Gaziantep yerli ve yabancı birçok ziyaretçiyi ağırlıyor.
Antep baklavası
Nizip lahmacunu
Beyran
Öz çorba
Küşleme
Alinazik kebabı
Malhıtalı köfte
Katmer
Analı kızlı çorba bu yemeklerin sadece birkaçı.
2. Hatay
2017 yılında listeye giren Hatay Amik Ovasının ortasında gerek kültür gerek yemek gerek milletlerin bir arada olduğu adeta bir mozaik. İpek Yolunun Akdenize açılan kapısı olan Hatay Ortadoğu, Akdeniz ve Anadolu yemeklerinin bir arada yapıldığı bir mutfak adeta… 2008 yılında künefenin belge almasıyla başlayan bu lezzet onayı 2017 yılında tamamen tescillendi.
3. Afyonkarahisar
Mermeri ve zengin termal su kaynaklarının dışında gastronomi alanında da ünlü bir şehir Afyonkarahisar. Geleneksel mutfağın özellikle düğünlerde ve dini törenlerde ortaya daha çok çıktığı Afyon özellikle hamur işi alanında oldukça iyi, Orta Anadolu ve İç Ege’nin birleştiği yer olan Afyon’un yemekleri;
Çullama Köfte
Zürbiye
Ağzı Açık
Bükme
Sakala Çarpan Çorbası
Afyon Sucuğu
Şebit
Paçık
Afyon Keşkeği
Haşhaşlı Pide
4. Adana
2021 yılında listeye giren Adana özellikle herkesin kabinde yer edinen Adana kebabı başta olmak üzere şalgamıyla da tecilli ürünleri. 2019 yılında başvurusu kabul edilmese de 2 sene sonra artık UNESCO listesinde yer aldı. Adana lezzetleri;
Adana Kebap
Şırdan Dolması
Analı Kızlı Çorbası
Yüksük Çorbası
Mumbar Dolması
Fellah Köfte
Gül Mantı
Adana Böreği
Avgan Pilavı
Bamya Dolması
5. Balıkesir
Marka şehir başvurusunu gastronomisiyle de birleştiren Balıkesir turizm şehri olarak da daha da ön plana çıktı aslında. Höşmerim, baldo pirinç, kuzu eti ve zeytin gibi beğenilen lezzetleri 2021 yılında listeye girmesinde etkili olmuş. Ünlü yemekleri;
6. Diyarbakır
Burma kadayıfı, kaburga dolması, armut tatlısı, ekşili dolması ve meyir çorbasıyla Diyarbakır yöreye özgün diğer yemekleriyle UNESCO listesinde geç de olsa 2021 yılında listede yer almayı hak etti. Ünlü Diyarbakır yemekleri;
Pıçık
Duvaklı pilav
Nardanaşı
Mahlepli Diyarbakır Çöreği
Ayvalı kavurma
Mumbar dolması
Ciğer kebabı
Cartlak kebabı
Patlıcan dizme
Çiğ köfte
Sıkma
Kaburga dolması
Tırşik
Hıllorik
Gevre
Dolma
Hıncık
Burma Kadayıf
7. Kayseri
Anadolu’nun göbeğinde birçok medeniyete ev sahipliği yapan zaman zaman da durak noktası olan Kayseri pastırması başta olmak üzere Kayseri Yağlaması, Tirit, Çiriş Yemeği ve tabii ki Mantı gibi yöresel lezzetlerle gönlümüzde taht kurduğu gibi listede de yer alarak artık herkesin gönlünde yer alıyor. Kayseri lezzetleri;
Kayseri Mantısı
Tepsi Mantısı
Kayseri Pastırması
Develi Cıvıklı Pidesi
Arabaşı Çorbası
Pöç Kebabı
Sucuk Köfte
Çemenli Ekmek
Ayvalı Yaprak Sarma
Kurşun Aşı Çorbası
Tahinli Katmer
Yağ Mantısı
Şebit (Yağlama)
Helise
Tandır Böreği
Pırasalı Ekmek
Aside
Nevzine
8. Konya
Konya manevi değerimiz olan Mevlana’nın yanı sıra yemekleriyle de ünlü bir değerimiz olan Konya özellikle etli emmeğiyle beğeniliyor. Selçuklu Devletinin başkenti olan Konya ticaret yollarına yakınlığıyla da bu eski ve köklü medeniyetin izlerini hala taşıyor. Konya’nın ünlü yemekleri;
Etli ekmek (Bıçak arası, Mevlana)
Arabaşı çorbası
Fırın kebabı (Kuzu tandır9
Su böreği
Sac arası
Höşmerim
Tirit
Kuru bamya çorbası
Yağ somunu
Pastırma
Konya küflü peyniri
Zerde
9. Nevşehir
Bu sene UNESCO Gastronomi Şehirleri arasına giren Nevşehir bu zamana kadar hep Kapadokya ile bize turizm olan yüzünü göstermişti. Lezzet olarak da kriterler yeter li gelmiş ki Nevşehir mutfağı artık gastro olarak yaratıcı şehirler arasında. Nevşehir’in yemeklerini merak edenler için;
Testi Kebabı
Çömlek Fasulyesi
Düğü Çorbası
Kayısı Çorbası
Nohutlu Yahni
Dolaz
Ayva Dolması
Gendime
Dıvıl
Ağpakla
Nevşehir Tavası
Soğanlama
Sızgıt
Elma Çayı
İrmik Tatlısı
Sütlü Çorba
10. Tokat
Sadece asma yaprağı ve elmasıyla değil 2023 yılından itibaren yaratıcı gastronomi şehirleri arasında bulunan Tokat’ın bilinen yemekleri;
Tokat Tavası
Baklalı Dolma
Bat
Etli Dolma
Yavan (Erikli) Dolma
Pehlili Pilav
Nohut Yahnisi
Nivik
Bacaklı Çorba
Helle Çorbası
Toyga Çorbası
Gendüme Çorbası
Mercimekli Hamur Çorbası
Nohut Mayalı Cevizli Çörek
Tasarım
11. İstanbul
Tasarım alanında 2017 yılında seçilen İstanbul binlerce yıllık köklü tarihi, gerek sanat gerek zanaat anlamında potansiyelini yüzyıllardır kaybetmeyen eski başkent, metropol bir şehir. Tabii köken bu kadar eski olunca buna yönelik yapılan çalışmalar ve iyileştirmeler göreceli bir şekilde fikir farklılıkları olsa da istanbul bu liste içinde yer alıyor.
12. İzmir
‘Ege’nin İncisi’ olmanın kolay olmadığını ve İzmir’i sürekli güzelleştirmenin meyvesini 2021 yılında aldı. Tasarım alanında UNESCO Yaratıcı Şehirlere giren İzmir yapılan çalıştaylarla umarım daha da güzelleşecektir.
Zanaat ve Halk Sanatları
13. Kütahya
Zanaat ve halk sanatlarıyla büyüyen ve gelişen, sanat ve zanaatı ekonomik, sosyal, kültürel ve çevresel sürdürülebilirlik bakımından Kütahya 2017 yılında bu konuda yaptığı çalışmalarla listeye girmeye hak kazanmış.
14. Bursa
Çini ve ünlü Bursa İpeği başta olmak üzere zanaat ve halk sanatları ile bursa bu alanda UNESCO Yaratıcı Şehirler listesine giren ülkemizde ikinci şehir.
15. Kırşehir
Öyle bir şehir düşünün ki nüfusun yarısında fazlası müzik ile uğraşıyor. ‘Abdallar’ olarak bilinen yerel sanatçıların icraları, bozlaklar, türküler ve özgün müzik tınıları 2019 yılında Kırşehir’in UNECO Yaratıcı Şehirler listesine girmesini sağlıyor.
16. Sivas
Aşık ve ozanlar şehri olarak bilinen Sivas tabii ki müzik alanında UNESCO Yaratıcı Şehirler listesinde. 2021 yılında listeye dahil olan Sivas başvuru yapmadan önce “Gelenekten Geleceğe Sivas’ta Müzik” isimli kitap hazırlamış, musicsivas.com web sitesi ve Sivas City Of Music logosu tasarlamış.
17. Şanlıurfa
Şanlıurfa denilince akla müzik alanında tek bir şey gelir o da Sıra Gecesi… Sıra gecelerinde söylenen gazel özellikle bu geleneğin son son temsilcisi Kazancı Bedih ile özdeşleşti. Müslüm Gürses, İbrahim Tatlıses, Nuri Sesigüzel, Mehmet Özbek ve birçok sanatçıyı bağrından çıkaran Şanlıurfa artık ‘Müzik Şehri’ olarak tanıyor.
Edebiyat
18. Kahramanmaraş
Edebiyat alanında Türkiye’de ilk başvuru yapan Kahramanmaraş şehir genelindeki kütüphane ve eserlerle 2021 yılında listeye girdi.
19. İzmir
Edebiyat Festivaliyle ve ‘İzmir’in dağlarından denizlere doğru akan cümleleri’ insanların diline ilk kez tercüme eden İzmirli Homeros’a ithafen İzmir edebiyat alanında da UNESCO’ya başvurmuş ve 2023 yılında Yaratıcı Şehirler listesine kabul edildi.
Film
20. Antalya
Altın portakal Film Festivali 1964 yılından beri ülkemizde bu konuda öne çıkan Antalya UNESCO Yaratıcı şehirler listesinde olması geç de olsa oldu.
Yorum Yazın