Değişen Sadece Alfabe Değil: Son Dönemde Orta Asya'nın Yükselen Yıldızı Kazakistan
Orta Asya'da geniş topraklara yayılmış Kazakistan, özgürlüğünü kazandıktan bu yana büyük değişim adımlarını son yıllarda atıyor. Son günlerde Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçişi ile gündeme oturan Kazakistan tüm dünyanın ilgisini çekiyor. Bu değişim hareketlerini bir araya getirdik.
Orta Asya son dönemde çok hızlı bir biçimde değişip, büyüyor.
Bu değişimin liderliğini elbette geniş vizyonuyla Kazakistan yapıyor.
Değişim hareketinin başında devlet başkanı Nursultan Nazarbayev geliyor.
77 yaşındaki Nursultan Nazarbayev, Sovyet döneminde Kazakistan Komünist Partisi'nin başkanıydı.
Başkent Almaatı'dan Astana'ya taşındı.
Başkent, Kazakistan'ın en büyük kenti Almaatı'dan tamamen bir proje kenti olan Astana'ya taşındı. Fütüristik mimarisiyle tam anlamıyla bir çölden yaşayan bir kente çevrilen Astana, Kazakistan'ın dünyaya açılan yüzü olarak görülüyor.
Demokrasinin güçlenmesi için de önemli adımlar atılıyor.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından, bu devasa coğrafyada ortaya çıkan devletlerin tümünde otoriter yönetimler baş gösterdi. Başkanların ve onların mensubu olduğu partilerin baskın güçler olduğu bu coğrafyada Kazakistan, kuvvetler ayrılığı ve demokrasi adına çok önemli adımlar atıyor. Nazarbayev'in 'Politik sistemi bir bütün olarak demokratikleştirmek ve güçleri tekrardan dengeli bir biçimde dağıtmak amacımız' sözleriyle değişimi anlamak mümkün.
Özetle demokratikleşme yasaları modern bir yönetim anlayışını getirmeyi amaçlıyor.
Yeni yasalar ile yasama ve yürütme birbirini denetleyen bir yapıya dönüştürülüyor ve meclisin gücü artırılıyor. Sovyet döneminden kalan yargı sistemi de büyük bir değişim ile demokratik standartlara getiriliyor.
Milli kimliğe çok önem veriliyor.
Sovyet lideri Stalin'in Rusça konuşan yekpare bir Sovyet Milleti oluşturma hedefleri en derinden Kazakistan'da işletildi dersek yanlış olmaz. Bu ağır değişimi geri çevirmek de Kazakistan için oldukça zor. Ama yöneticiler kararlı bir biçimde milli kimliği yerine getirmeye çalışıyor.
Toplumun neredeyse %90'ı iki dilli.
Gündelik hayatta Rusça çok yaygın kullanılıyor. Anadili Kazakça olanlar dahi iletişimde Rusça kullanabiliyor. Nüfusun toplamda %90'ı iki dili etkin bir biçimde kullanıyor. Bunun yanında eğitim politikalarının da değişmesi ile birlikte çok erken yaşlarda İngilizce eğitimine de başlanıyor.
Kazakistan'da alfabe değişiyor.
Son günlerde gündemi oldukça meşgul eden bu değişim aslında uzun bir zamandır Nazarbayev tarafından planlanıyordu. Yaklaşık 80 yıldır kullanımda olan Kiril alfabesi yapılacak düzenlemeler ile kısa zaman içinde yerini Latin alfabesine bırakacak. Kesin ve bütünsel değişim 2025 yılında tamamlanacak. Bu değişim ile toplumda Kazakça'nın kullanım oranının yükselmesi de hedefleniyor.
Kazak ekonomisinin istikrarlı gidişatı da bu değişimleri destekliyor.
Enerji ve ona bağlı sektörlerin üstünde büyüyen Kazakistan, geçtiğimiz sene gerçekleştirdiği EXPO 2017 ile 110'dan fazla ülke ile direkt ticaret bağı kurdu. Bu da Kazakistan'ın global ekonomide adından bahsettirmesi için önemli bir adım.
Devlet ekonomiyi sadece yönetmek istiyor.
Bu anlamda yapılan özelleştirmeler ve bankacılık sektöründeki reform süreci; yabancı yatırımların önünü açıyor ve ülkeyi daha da cazip bir yer haline getiriyor.
Tüm sektörleri harekete geçirmesi itibariyle inşaat faaliyetleri destekleniyor.
Astana gibi aslında çölün ortasında bir kenti, inanılmaz bir biçimde değişip, dönüştüren vizyon bu anlamda inşaat sektörünü de merkeze alıyor.
Nazarbayev'in kısa süre önce yaptığı açıklamayla birlikte Kazaklar çok daha kolay şekilde ev sahibi de olacaklar.
Konut kredilerinde faizler yarı yarıya düşürülerek, ödemeler 25 yıla yayılıyor. Ülkenin zenginliğinden her vatandaşın pay alması bu şekilde sağlanmaya çalışılacak.
Dar gelirli işçilerin üstündeki vergi yükü yok denecek bir noktaya çekiliyor.
Yine Nazarbayev'in kısa bir süre önce yaptığı açıklamada, düşük gelirli ücretli çalışanların maaşları üstündeki gelir vergisi yükü %10'dan %1'e indiriliyor.
Tüm bu olanların yanında Kazak kültürü canlanıyor.
Böylesine bir vizyonun içinde geçmişten gelen Sovyet alışkanlıkları, eğitim ve spor gibi alanlarda disiplinli bir biçimde korunurken; bir diğer taraftan unutulan derin Kazak kültürü tekrar toplumda canlandırılmaya çalışılıyor.
Yorum Yazın
Nazarbayev'in o konuşması kadar güzel ve yerinde bir konuşma daha yok. Biz de arap değiliz ama arapların götünü yalayan bir ton müslüman(!) var.
Arap sevici misin neden dokundu bu kadar sana ? Kazaklar ruslara üstün ırk gözü ile bakmıyor en azından. Bizim burda çocuğunun ismini arapça koymak için yar... Devamını Gör
Herkes maşallah Kazakistan uzmanı kesilmiş, bilen bilmeyen yorum yapmış. Okuldaki Kazak arkadaşlarımın hepsi kendi dilleri hatta Türkçeyi gayet iyi biliyorla... Devamını Gör
Ülke lideri dediğin böyle olur ...