20. Yüzyıl'da Tarihin Akışını Değiştiren 20 An
Pandemi de kısa süre sonra bu listeye eklenecek...
Boksör Ayaklanması
Boksör Ayaklanması ya da Boksör Hareketi, Batı'nın 19. yüzyılda Çin üzerindeki ekonomik ve siyasi etkisine karşı çıkartılan bir ayaklanmadır. Tüm yabancıların ülkeden çıkartılması hedeflenmiştir. 1899 yılı Kasım ayında başlamış 7 Eylül 1901'de sona ermiştir. Ayaklanma ve ayaklanmanın bastırılması sırasında binlerce asi, yabancı ve alt sınıfa ait Çinli hayatını kaybetmiştir.
Arşidük Franz Ferdinand Suikastı
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun 1908'de işgal etmiş olduğu Bosna-Hersek'in Saraybosna kentinde, 28 Haziran 1914'te Gavrilo Princip isimli bir Sırp milliyetçisinin Arşidük Franz Ferdinand'ı öldürmesi I. Dünya Savaşı'nı başlatan kıvılcım oldu.
Bu olaydan Sırbistan'ı sorumlu tutan Avusturya-Macaristan, 27 Temmuz 1914'te Sırbistan'ı işgal etti. Rusya Sırbistan'ı destekleyince Almanya, Avusturya-Macaristan'ın yandaşı olarak Rusya'ya savaş ilan etti; Fransa da 1892'de imzaladığı İkili İttifak Antlaşması çerçevesinde Rusya'yı destekledi. Bunun üzerine Almanya, Fransa'ya da savaş ilan etti.
Alman birlikleri Fransa'ya saldırmak için Belçika'ya girdi. 1839'da harhangi bir saldırı karşısında Belçika'ya yardım etmeye söz vermiş olan İngiltere, 4 Ağustos 1914'te Almanya'ya savaş ilan etti. Böylece I. Dünya Savaşı Avrupa'da başlamış oldu.
Çanakkale Savaşı
Çanakkale Savaşı, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir.
İtilaf Devletleri; Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti konumundaki İstanbul'u alarak İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü ele geçirmek, Rusya'yla güvenli bir erzak tedarik ve askeri ikmal yolu açmak, başkent İstanbul′u zaptetmek suretiyle Almanya′nın müttefiklerinden birini savaş dışı bırakarak İttifak Devletlerini zayıflatmak amaçları ile ilk hedef olarak Çanakkale Boğazı'nı seçmişlerdir. Ancak saldırıları başarısız olmuş ve geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Kara ve deniz savaşı sonucunda iki taraf da çok ağır kayıplar vermiştir.
Rus Devrimi
Rus Devrimi, 1917 yılında Rusya'da yaşanan ve Çarlık otokrasisinin yıkılıp yerine Sovyetler Birliği'nin kurulmasıyla sonuçlanan devrimlerin genel adı. Şubat 1917'de (Gregoryen takviminde Mart) yaşanan ilk devrimde Çarlık yönetimine son verilmiş ve siyasi egemenlik Geçici Hükûmet'e bırakılmıştır. Aynı yılın Ekim ayında gerçekleşen ikinci devrim ise Geçici Hükûmet'i ortadan kaldırmış ve bir Bolşevik (Komünist) hükûmeti kurmuştur.
Kurtuluş Savaşı
I. Dünya Savaşı bitiminde imzalanan Mondros'tan sonra İtilaf Devletleri tarafından İstanbul, İzmir ve diğer Osmanlı topraklarının işgali, Türk Ulusal Hareketi'ni ortaya çıkardı. Çanakkale Savaşı'nın (1918) öne çıkan isimlerinden biri olan Mustafa Kemal Paşa'nın, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışı ile Misak-ı Millî sınırları içinde kalan ülke topraklarının bütünlüğünü korumayı amaçlayan Türk Kurtuluş Savaşı başlatıldı.
23 Nisan 1920'de Büyük Millet Meclisi'nin Ankara'da açılmasıyla Ankara Hükûmeti, ülke topraklarındaki ikinci hükûmet olarak ortaya çıktı. Kurtuluş Savaşı'nda cephelerde kazanılan başarıların sonuncusu, Batı Cephesi'nde Yunanistan Krallığı'na karşı kazanıldı; cephedeki Türk kuvvetleri 9 Eylül 1922'de zafer elde etti. 11 Ekim 1922'de imzalanan Mudanya Mütarekesi ile Kurtuluş Savaşı'nın sonuna gelindi. Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım 1922'de saltanatı kaldırdı ve altı asırdan fazla varlığını devam ettiren Osmanlı İmparatorluğu tarih sahnesinden silindi. 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması ile Misak-ı Millî'nin büyük bölümü gerçekleştirildi; yeni hükûmet uluslararası anlamda tanındı ve 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilan edilmesi ile 'Türkiye Cumhuriyeti' resmen kuruldu. Yeni devletin başkenti Ankara oldu. Lozan gereğince yapılan Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi ile, Türkiye'deki 1.1 milyon Rum-Ortodoks ile Yunanistan'daki 380.000 Türk-Müslüman yer değiştirdi.
Kadınlara Oy Hakkı Tanınması
Kadınların oy hakkı mücadelesi, bireysel bir biçimde, 1600'lerin ilk yarısında başladı. Kadınların oy hakkı mücadelesine örgütlü bir biçimde girmeleri ise 19. yüzyılda gerçekleşti. Mücadele özellikle Büyük Britanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yoğunlaştıysa da kadınların seçme hakkını tanıyan ilk ülkeler bunlar olmadı. Yeni Zelanda'dan (1893) sonra, 20. yüzyılın başlarında Avustralya'da (1902), Finlandiya'da (1906) ve Norveç'te (1913) kadınlar ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını kazandılar. İsveç ve ABD'de ise bazı yerel seçimlerde oy kullanma hakları vardı.
1914-36 döneminde aralarında ABD (1920), Büyük Britanya (1918 ve 1928), Sovyetler Birliği (1917), Birmanya (bugün Myanmar; 1922), Ekvador (1929) ve Türkiye'nin de (1934) bulunduğu 28 ülkede kadınlar ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını elde ettiler.
Wall Street'in Çöküşü
1929 Wall Street İflası (İngilizce: Wall Street Crash of 1929) , aynı zamanda 'Great Crash', ve 'Stock Market Crash of 1929' olarak da bilinir. Yani Türkçesiyle, 'Büyük İflas' ve'1929'un Borsa Çöküşü' olarak bilinir.
Etkilerinin uzunluğu ve kapsamı göz önüne alındığından ABD tarihinin en yıkıcı borsa çöküşüdür. Çöküş, tüm sanayileşmiş batı ülkelerine etki ederek 12 yıllık 'Büyük Depresyon'döneminin başlangıcını sinyal verdi. Ve bu, Birleşik Devletler'de Amerikan 2. Dünya Savaşı seferberliğinin başlangıcı olan 1941'in sonuna kadar sürdü.
Çoğu akademisyen 1929 Wall Street iflasını boom and bust'ın (ani artış ve çöküş) yeni teorilerinin bir parçasının tarihi gelişimi olarak gördü.
Nazilerin Polonya'yı İşgali
Polonya Seferi ya da Polonya'nın işgali, Polonya topraklarının Almanya, Sovyetler Birliği ve Slovakya tarafından işgal edilmesidir. İşgal harekatı Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'nın (Molotov-Ribbentrop Paktı) imzalanmasından bir hafta sonra, 1 Eylül 1939'da başlamış ve 6 Ekim 1939'da Almanya ve Sovyetler Birliğinin Polonya'nın tamamını işgal etmeleriyle son bulmuştur.
Alman saldırısı, savaş ilanı olmadan yapılmıştı. Bu saldırı bu yüzden uluslararası hukuka aykırı bir saldırı savaşıdır.
Pearl Harbour Saldırısı
Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'nin 7 Aralık 1941 (Japonya saatiyle 8 Aralık 1941) sabahı Hawaii adalarının Oahu adasında bulunan Pasifik Filosu ve Pearl Harbor askerî üslerine karşı düzenlediği sürpriz saldırıdır.
Operasyonun amacı, Büyük Okyanus'ta kuvvetle muhtemel olan bir Amerikan askeri müdahalesini önlemektir. Saldırı sonucu Japonlar, 12 Amerikan savaş gemisini ciddi şekilde hasara uğratmış veya batırmış ve 188 savaş uçağını imha etmiş, ve 2.403 Amerikan askeri ile 68 sivilin ölümüne neden olmuştur. Bununla beraber Pasifik Filosu'nun üç uçak gemisi, üssün önemli tankerleri, denizaltılar ve fabrika gemileri gibi unsurları limanda değildi ve zarar görmekten kurtuldu.
D-Day
D-day 'Deliverance Day' yani Kurtuluş Günü anlamına geliyor. 6 Haziran 1944'teki Normandiya çıkarması bir anlamda 2'nci Dünya Savaşı'nın bitişini ve Avrupa'nın Hitler rejiminden kurtuluşunu sembolize ediyor.
Normandiya Çıkarması'na 1 milyon 659 Amerikan, 829 bin 640 İngiliz askeri, 1213 savaş, 4 bin çıkarma ve 805 nakliye gemisi katıldı. Çıkarmaya havadan destek olan bombardıman ve nakliye uçaklarının sayısı 11 bin 590'dı. Bir ay süren çıkarma sırasında Alman ordusunun kayıpları 60 bin ölü, 140 bin yarılı ve 210 bin tutsaktı. Müttefiklerse 41 bin askerini kaybetti. 16 bin askerin kaderi ise asla bilinemedi.
En büyük kayıplar ise Amerikalılar'ın 'Bloody Omaha' diye adlandırdıkları Omaha kumsalında yaşandı. Normandiya çıkarması ile Almanya büyük bir darbe aldı.
Atom Bombaları
6 Ağustos 1945 sabahı ilk atom bombası Enola Gay isimli bir bombardıman uçağı ile Hiroşima’ya atıldı. 3 gün sonra 9 Ağustos 1945 'te Nagasaki'ye atıldı.
www.youtube.com/watch?v=o1mzocvDTKc
Birleşmiş Milletler (BM)'in Kurulması
Birleşmiş Milletler (UN/BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslar arasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür.
Birleşmiş Milletler kendini 'adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş' olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde, kuvvet kullanılmasını ilk olarak evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.
İsrail'in Kurulması
14 Mayıs 1948'de BM paylaşım planı uyarınca David Ben-Gurion tarafından İsrail Devleti’nin kuruluşu ilan edildi. 24 saat sonra, Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak orduları saldırıya geçerek İsrail topraklarına girdiler.
1949 yılının ilk aylarında BM nezdinde İsrail ile onunla savaşan Arap ülkelerinin her biri (o dönemden beri İsrail’le müzakere masasına oturmayı reddeden Irak hariç) arasında doğrudan müzakereler düzenlendi ve bunların sonucunda bir ateşkes anlaşması imzalandı. Anlaşma uyarınca sahil şeridi, Celile ve tüm Necef İsrail’e, Yehuda ve Samiriye (Batı Şeria) Ürdün’e, Gazze Mısır yönetimine ve Kudüs'ün ise Eski Şehir'in de dâhil olduğu doğu kısmı Ürdün’e, batısı da İsrail’e bırakıldı. İsrail'in Filistinliler ile olan gerginliği ise sürmektedir.
Küba Füze Krizi
Küba Füze Krizi, ABD’nin Türkiye’ye, SSCB’nin de Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmesi ile başlayan, Ekim 1962’de dönemin iki süper gücünü karşı karşıya getiren ve dünyayı nükleer savaş tehditi altında bırakan bunalımdır.
JFK Suikastı
ABD'nin otuz beşinci başkanı John Fitzgerald Kennedy, 22 Kasım 1963 cuma günü saat 12.30'da Dallas'da öldürüldü.
Aynı gün, cinayetin sorumlusu olarak yakalanan 24 yaşındaki Dallaslı Lee Harvey Oswald, iki gün sonra, bir gece kulübünün sahibi olan Jack Ruby tarafından Dallas polis müdürlüğünün önünde öldürüldü.
Bu güne kadar söz konusu cinayet aydınlatılamadı. Cinayetlerle uzaktan yakından ilgisi veya bilgisi olan tüm kişiler birer birer delil bırakılmadan ortadan kaldırıldı.
Apollo 11'in Aya İnişi
Apollo 11, Ay yüzeyine yapılan insanlı ilk uzay uçuşudur. Amerika Birleşik Devletleri'nin bu uzay uçuşunda astronotlar Neil Armstrong ve Buzz Aldrin 20 Temmuz 1969 günü saat 20:18'de (EEZ) Ay yüzeyine iniş yapan ilk insanlar oldu. İnişten altı saat sonra 21 Temmuz günü 01:56'da (EEZ) Armstrong ay yüzeyine adım atarak bu konuda da bir ilki gerçekleştirdi. Görevin üç üyesi de sekiz gün uzayda kaldıktan sonra dünyaya döndü.
Çernobil Faciası
Çernobil reaktör kazası, bir deney sırasında meydana gelen 20. yüzyılın ilk büyük nükleer kazasıdır. Ukrayna'nın Kiev iline bağlı Çernobil kentindeki Nükleer Güç Reaktörünün 4. ünitesinde 26 Nisan 1986 günü erken saatlerde meydana gelen nükleer kaza sonrasında atmosfere büyük miktarda fisyon ürünleri salındığı 30 Nisan 1986 günü tüm dünya tarafından öğrenildi.
Bağımsız kaynaklar yüzlerce yıl boyunca Pripyat ve komşu bölgelerde yerleşimin güvenli olmadığını söylemektedirler. Ayrıca bölgeye giriş çıkışlar hala polis kontrolünde olup bazı bölgelere giriş yapılamamaktadır.
Berlin Duvarı'nın Yıkılması
Berlin Duvarı, (Almanca: Berliner Mauer) Doğu Almanya vatandaşlarının Batı Almanya'ya kaçmalarını önlemek için Doğu Alman meclisinin kararı ile 13 Ağustos 1961 yılında Berlin'de yapımına başlanan 46 km uzunluğundaki duvar.
Batı'da yıllarca 'Utanç duvarı' (Schandmauer) olarak da anılan ve Batı Berlin'i abluka altına alan bu betondan sınır, 9 Kasım 1989'da Doğu Almanya'nın, isteyen vatandaşların Batı'ya gidebileceğini açıklamasının ardından tüm tesisleriyle birlikte yıkıldı.
Apartheid'in Sonu
Apartheid (Afrika dilinde 'ayrılık' anlamına gelmektedir), Güney Afrika Cumhuriyeti'nde 1948 - 1994 yılları arasında, Ulusal Parti hükûmeti tarafından uygulanan ırkçı ayrımcılık sistemidir.
Uzun yıllar boyunca beyaz ırkın yönetiminde olan Güney Afrika'da siyahilere uygulanan ayrımcılık, 1948 yılı genel seçimlerinden sonra resmileşerek sürdü. 1958 yılından itibaren yasalarla da desteklenen Apartheid sistemi, insanların derilerinin renklerine göre sınıflandırılmaları sonucu, beyaz azınlık dışında kalanların vatandaşlık hizmetlerinden daha az yararlanmaları, devletin sağladığı sağlık hizmetleri, eğitim vb. lerinden daha az yararlanmaları gibi ırkçılıklara zemin olmuştur.
Güney Afrika'da apartheid'a karşı Anti-Apartheid Hareketi oluşturulmuş, Nelson Mandela iktidarıyla ırkçı-ayrımcı uygulamalar durdurulunca Apartheid'ın ortadan kalkmasıyla bu hareket de son bulmuştur.
Dünya Ticaret Merkezi Saldırısı
11 Eylül saldırıları, El Kaide tarafından 11 Eylül 2001 tarihinde düzenlenen Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan sivil ve askerleri hedef alan bir dizi terör saldırısı.
Yerel saatle 08:46:30 da Amerikan Hava Yolları'na ait kaçırılan bir yolcu uçağı Dünya Ticaret Merkezi Kuzey Kulesi 94.-98. katları arasına kulenin kuzey tarafından çarptı. Bina çarpmadan 102 dakika sonra yıkıldı.
Yerel saatle 09:02:59 da ikinci bir uçak Dünya Ticaret Merkezi güney Kulesi 77.-85. katları arasına kulenin güney tarafından çarptı. Bina çarpmadan 56 dakika sonra yıkıldı.
Yerel saatle 10:03:11 de Washington D.C.'un 240 km (150mil) kuzey batısına, Pensilvanya Shanksville kırsalıda dördüncü bir uçağın düştüğü açıklandı. Olay yerinde büyük bir uçak enkazına rastlanmadığı söylentileri dolaştı. Resmî makamlarca uçak enkazının olduğu vurgulanmıştır. Ayrıca birçok uçak parçası da bulunmuştur.
ABD hükûmetinin açıklamalarına göre olaylar şöyle gelişti: 11 Eylül 2001 Salı günü ABD’de dört yolcu uçağının ikisi New York'taki Dünya Ticaret Merkezi gökdelenlerine, bir diğeri Washington D.C.'de Pentagon’a çarptı. Sonuncu uçak ise yolcular ve uçağı kaçıranlar arasındaki mücadeleden sonra 150 mil uzakta, Pensilvanya kırsalında düştü.
Olaylarda 19 hava korsanı ile uçaklarda ve yerde bulunan 2,974 kişi hayatını kaybettiği açıklanmıştır. Kayıp durumda olan 24 kişinin ise öldüğü varsayılmaktadır.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
