Ümit Sanlav Yazio: Eniac’dan Işık Hızında Veri Transferine
Ne kadar sosyal, ne kadar asosyal olduğu tartışıladursun, kimileri için eğlence, kimileri için vazgeçilmez bir iletişim aracı, durumunda olan “Sosyal Medya”, her kesimden ilgilisinin vazgeçilmezi olarak hayatımızın başköşesine yerleşmiş durumda. Gelişen teknolojik imkanlar ve alım gücüyle bağlantılı olsa da bir şekilde herkesin ulaşabildiği bu iletişim araçları marifetiyle, haberler ve günlük gelişmeler oradan takip ediliyor, benimle kimler ve ne amaçla iletişime geçmiş diye merak edenler güne gözünü onunla açıyor, gönül ilişkileri onunla düzenlenip, kız-erkek arkadaşlar onunla bulunuyor, görüşler onunla paylaşılıyor, bilgilendirmeler, açıklamalar ve propagandalar onunla yapılıyor, kitleler onunla yönetilebiliyor.
Yaklaşık olarak 2008’den beri Türkiye’de yaygın olarak kullanılmaya başlanılan ve iletişim anlayışımızda büyük bir devrim yaşanmasına neden olan, bu güne dek bildiğimiz, eğitimini aldığımız iletişim tarzında radikal değişikliklere neden olan bu iletişim aracını kullanmada ne kadar becerikliyiz ve dünyadaki bu hızın neresindeyiz? Sosyal medya Instagram, Facebook ve Twitter’dan ibaret mi?
1) Sosyal Medya’nın doğuşu 70’li yıllara dayanıyor
ABD’li Bilim adamları tarafından icat edilerek 1947 yılında faaliyete geçen ilk bilgisayar ENİAC’ın (Electronic Numerical Integrator And Computer - Elektronik sayısal entegreli hesaplayıcı), yaklaşık 167 m² bir alanda ve 30 ton ağırlığında olması bu gün bizler için ne kadar şaşırtıcı geliyorsa, ilk sosyal paylaşıma dair veriler de o derece şaşırtıcı olabilir.
2) İlk çevrimiçi ortam BBS
Terim olarak yaklaşık 7 yıl kadar önce tanıştığımız, son 3 yıl içindeyse hayatımızda yoğun şekilde ağırlığını hissettiğimiz sosyal medyanın geçmişi, aslında 70’li yıllara dayanıyor. Ward Christensen ve Randy Suess isimli iki bilgisayar meraklısı arkadaş, 1978 yılında arkadaşları ile bilgi paylaşımı içerisinde bulunmak, onlarla irtibatta kalmak için BBS isimli bir yazılımı hayata geçirerek (hiç farkında olmasalar da) ilk sosyal ağ örneğini ortaya koymuşlar.
Sosyal medya çevrimiçi bir iletişime dayandığı için doğru varsayılan bu bilgi ışığında, farklı kişilerin çevrimiçi ortamlarda, katılımda bulunarak iletişim kurmaları sosyal medya olarak değerlendirilmekte. Özellikle de 1978 yılındaki olanakları göz önünde bulundurursak, bu iki kafadarın yaptığı çalışma fena sayılmamak bir yana, işin prensibini oturtmakta.
3) MIRC;
Ward Christensen ve Randy Suess’ın geliştirdiği BBS isimli ilkel sosyal medya aracından 11 yıl sonra İsviçre’de dünyanın ilk web sitesi kuruldu ve devamı hızlı bir şekilde geldi. Diğer insanlar ile iletişim kurulması amacıyla da 1995 yılında MIRC programı üretildi. MIRC’da takma isimli (nick name) kullanıcılar, tanımadıkları kişilerle de iletişim kurdular. Kullanıcılar kendileri hakkında detaylı bir bilgi vermek zorunda değillerdi fakat iletişim kurdukları kişi hakkında da net bilgiler alamıyorlardı.
4) ICQ;
Ardından gelen ICQ programı ile tanınan kişiler bir anlamda bir araya toplanmış oldu. ICQ’da da isim kullanılmazken, programın verdiği kullanıcı numaraları ICQ
kimliklerini oluşturdu.
Bu döneme sosyal medyanın tam anlamı ile sanal olduğu dönemler diyebiliriz. Zira kendimiz hakkında gerçek bilgiler vermemiz gerekmiyordu ve zaten o yıllarda kullanıcılar kendileri hakkında bilgi vermekten çekiniyorlardı.
5) Microsoft Messenger
1999 yılında Microsoft tarafından geliştirilen Messenger programı, kullanıcıları sanal isimlerden kurtararak gerçek isimlerini kullanabilecekleri bir platform sundu. Yani artık sosyal iletişim sanallıktan kurtularak, gerçekliğe dönüşmeye başladı. Fakat bu gerçek kimliğe geçiş hızla olmadı. İnsanların takma isim kullanma alışkanlıkları uzun bir süre daha devam etti.
6) Ve günümüzde kullanılan sosyal medya mecralarının ilki
2003 yılında iş dünyasının profesyonellerini bir araya getirmeyi hedefleyen LinkedIn kuruldu ve tamamı ile
gerçek bilgiler ve gerçek isim isteyen bir yapı ile karşımıza çıktı. Alışkanlıklarından kurtulamayan internet kullanıcıları LinkedIn’e ilk başlarda oldukça uzak kaldı. Ancak LinkedIn 2006 yılında büyük bir sıçrama yaparak, üye sayını oldukça arttırdı. Bu da internet dünyasında bir şeylerin değiştiğini kanıtlıyordu.
7) Sosyal Medya Tarihinde kısa bir yolculuk
MarketingDirecto tarafından hazırlanan infografik, bizleri sosyal medyanın tarihinde kısa bir yolculuğa çıkartıyor. Yukarıdaki verilerden başka bir bakış açısıyla hazırlanan İnfografikte, internet kullanımının yaygınlaşması ile kişisel blogların ve sosyal ağ denemelerinin de boy gösterdiğini görüyoruz.
1994 yılında kurulan GeoCities’in internet kullanıcılarına kendi web sitelerini kurma olanağı sunması ve ilk tarayıcı Mosaic ile birlikte ‘halka inen’ internet 1994 yılında ‘Informatin Superhighway’ olarak tanımlanıyor. Ancak Newsweek’te yayınlanan talihsiz makalede, internetin gücü küçümsenerek, hiçbir zaman geleneksel medyanın yerini alamayacağı dile getiriliyor.
1994 yılında ilk sosyal ağ Friends United kuruluyor. Birleşik Krallık’ta kurulan Friends United, kullanıcılarına eski okul arkadaşlarını bulmalarını sağlıyor (eminim size de bir yerlerden tanıdık gelmiştir). Aynı yıl içerisinde halka açılan GeoCities, 3.57 milyar dolara Yahoo tarafından satın alınmış.
1997 yılına geldiğimizde Google’ın kurulmuş olduğunu, AOL’nin anlık mesajlaşma servisinin yayında olduğunu görüyoruz. 1995 yılında dünya üzerinde toplam web sitesi sayısı 1 milyona ulaşmış. 2000 yılında 70 milyon bilgisayar internete bağlı duruma gelirken, ilk ciddi rakamlara ulaşan (üç ay içerisinde üç milyon kullanıcı) Friendster yayınlanmış.
2000 yılından itibaren infografikte artık bizlerin de aşina olduğu MySpace’in kuruluşu ve en popüler sosyal ağ olması, LinkedIn’in kuruluşu, Blogger’ın Google tarafından satın alınması, Facebook’un Harvard Üniversitesi’nden başlayarak ABD’de üniversite öğrencileri arasında hızla yayılması gibi bilgiler yer alıyor.
Bir sonraki “Sosyal Medyanın Önde Gidenleri” başlıklı yazımızda, Facebook’un tarihsel gelişimi, popüler olmasındaki inovasyon gerçeğini paylaşacağız.
Sağlıklı güzel günler dilerim..
Yorum Yazın