Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Milletvekili Yemini Geçmişten Günümüze Nasıl Değişti?
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 28. dönem milletvekilleri bugün saat 14.00'daki törenle yeminlerini edecek. Milletvekillerinin yeminiyle TBMM'de yasama süreci başlayacak. Milletvekillerinin okudukları yemin geçmişte bugünkü gibi değildi. Geçmişte yemin sırasında yaşanan krizler siyasi tarihimizde notlar düştü. Milletvekili yemini bugünkü halini nasıl aldı? Geçmişten bugüne neler yaşandı?
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun adımlarından Sivas Kongresi'nde de yemin krizi yaşandı. Kongre başkanı Mustafa Kemal, üç gün boyunca yemin metninin belirlenmesindeki tartışmaları çözmek için uğraştı.
Sivas Kongresi'nde okunan milletvekili yemini şöyleydi:
'Makam-ı celil-i hilafet ve saltanata, İslâmiyete, devlete, millete ve memlekete manen ve maddeten hizmetten başka bir gaye ve emelimiz olmadığına binaen kongrenin müzakeresi devamı müddetince ihtirasat-ı şahsiye ve siyasiyeden ve fırkacılık amalinden münezzeh bir azim ve iman ile çalışacağıma ve İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin ihyasına çalışmayacağıma namusum ve bilcümle mukaddesatım namına vallah, billah”
23 Nisan 1920 yılında açılan TBMM'nin ilk anayasası Teşkilat-ı Esasiye göre yemin yoktu. Kurtuluş savaşını da yöneten ilk meclisteki vekiller yemin etmedi.
1924 yılında Bilecik mebusu Fikret Bey'in ısrarları ile yeni anayasada milletvekillerine yemin uygulaması da kabul edildi.
1924 Anayasasının 16. maddesinde yemin şöyle belirtildi:
Mebuslar Meclise iltihak ettiklerinde şu şekilde tahlif olunurlar:
'Vatan ve Milletin saadet ve selâmetine ve milletin bilâ kaydü şart hâkimiyetine mugayir bir gaye takip etmiyeceğime ve Cumhuriyet esaslarına sadakattan ayrılmıyacağıma vallahi.'
Not: tahlif, yemin etmek anlamındadır.
Yemin uygulamasının ısrarlı savunucusu Fikret Onuralp, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk yolsuzluk yapan milletvekili sıfatıyla tarihe geçti. Yavuz zırhlısının onarım ihalesi verilen Fransız şirketinden rüşvet almakla suçlanan Fikret Onuralp, “2 milyon liralık ihaleden 210 bin lira komisyon aldık, Denizcilik Bakanı İhsan Bey 100 bin lira, ben de 55 bin lira aldım, geriye kalanını bürokratlara verdik” diye suçunu itiraf etti.
1928'de Anayasa'dan "Devletin dini İslamdır" kısmı çıkarıldı. Aynı yıl 10 Nisan 1928’de yapılan değişiklikle milletvekili yeminindeki "vallahi" kısmı çıkarıldı.
1928'deki değişikliğin ardından metin şu halini aldı:
'Vatan ve milletin saadet ve selâmetine ve milletin bilâ kaydüşart hâkimiyetine mugayir bir gaye takip etmiyeceğime ve cumhuriyet esaslarına sadakattan ayrılmıyacağıma namusum üzerine söz veririm.'
27 Mayıs 1960 yılındaki darbe ile 1924 Anayasası yürülükten kalktı. 1961 Anayasası'nın "Andiçme" başlığı altındaki 77. maddesinde milletvekili yemini düzenlendi.
1961 Anayasası'nda Madde 77 şu şekildeydi:
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri görevlerine başlarken şöyle and içerler:
'Devletin bağımsızlığını, vatanın ve milletin bütünlüğünü koruyacağıma; Milletin kayıtsız şartsız egemenliğine, demokratik ve lâik Cumhuriyet ilkelerine bağlı kalacağıma ve halkın mutluluğu için çalışacağıma namusum üzerine söz veririm.'
12 Eylül 1980 darbesi ile 1961 Anayasası da yürürlükten kalktı. 1982 yılında yeni bir anayasa hazırlandı.
Nitekim 1982 Anayasası'nın 81. maddesinde milletvekili yemini yeniden düzenlendi. 59 sözcükten oluşan yeminin içinde 11 "ve" bağlacı ve 7 virgül bulunuyor.
Yürürlükteki 1982 Anayasası'nın 81. maddesi ise şöyle:
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, göreve başlarken aşağıdaki şekilde andiçerler:
“Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve lâik Cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma; toplumun huzur ve refahı, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ve Anayasaya sadakattan ayrılmayacağıma; büyük Türk Milleti önünde namusum ve şerefim üzerine andiçerim.”
Yorum Yazın
CHP'liler bu yemini ettiği halde HDP ile nasıl el sıkışa biliyor?
akp liler dağdna terörist indiriken trt ye öcalan çıkartırken hizbullahçıları mclise sokarken nasıl oluyorda hala akparti diyorsunuz çomarlar
Savaştan çıkan yorgun milleti yükseltmek için çalışacak o vekiller bugün ki vekilleri görseydi neler düşünürlerdi acaba koca gazi meclis ne hale geldi
Yemin kadar boş ve bağlayıcılığı olmayan başka bi şey daha yok şu hayatta. Çünkü insanların otokontrolü yok ve buna sağdık kalmıyor. Allah da yeminini bozana... Devamını Gör