Ermenek’te Kontol Sondajı Yapılmamış...

Ermenek’te 18 işçinin mahsur kaldığı madende kontrol sondajının yapılmadığı ortaya çıktı. Has Şekerler Madencilik, 33 bin TL’ye mal olacak kontrol sondajını yaptırmak yerine 1680 TL’lik idari para cezası ödemiş.

Ermenek’te su baskını yaşanan madende kazıdan önce kontrol sondajının yapılmadığı ortaya çıktı. Sondaj yapıldığı takdirde en az iki gün işi durdurması gereken işveren, yapmadığında ise sadece 1.680 TL idari cezayla kurtuluyor

Vatan gazetesinden İlker Akgüngör’ün haberine göre Ermenek’teki madende su baskını riskine karşı geçtiğimiz Haziran ayında yapılan denetimde kontrol sondajının yapılmadığı ortaya çıktı. Kontrol sondajı her madende kazılacak yerin arkasındaki tehlike ve riskleri görmek için yapılıyor. Bu işlem grizu patlaması ve su baskınına karşı elektrikle çalışmayan sondaj makineleriyle yapılıyor. Sondaj makineleri güvenlik için hava basıncıyla çalışıyor.

Sondaj işlemi sırasında 6.5 cm elmas çubuklar kullanılıyor. Madende ilerledikçe birkaç noktada en az 25 metrelik delikler açılıyor. Çıkartılan madenin özelliğine göre bu mesafe 100 metreye kadar çıkabiliyor. Bu işlem sırasında kontrol edilen noktanın arkasında gaz veya su bulunmazsa maden kazısına devam ediliyor. Madende kazı devam ederken kontrol sondajı yapılmış olduğu halde bile 25 metrelik sondaj için örnek verirsek, maksimum 20 metre kazılıyor. Çünkü her kontrolden sonra kazıda 5 metrelik güvenlik payı bırakılıyor. Daha sonra her seferinde tekrar en az 25 metrelik sondajlarla kazıya devam ediliyor.

Maden Mühendisleri Odası Eski Başkanı Mehmet Torun, “Bir madende sondaj çalışması yapmak yani makinenin kurulumu, 4-5 yerden delik açılması ve kontrol işlemi yaklaşık 2 ya da 3 gün sürüyor. Bu da madendeki üretimin ortalama 3 gün boyunca durması anlamına geliyor. Bu yüzden sondaj mesafesi ne kadar uzun olursa maliyet o kadar düşük olur. 5 metrelik galeride tam kapasiteyle 3 vardiya çalışıldığında bir günde 30 ton kömür elde edilir. Basit bir hesap ile sondaj kontrolü yapıldığında yaklaşık 90 tonluk kömür çıkartılmamış olur” diyor.

Bölgedeki madencilerle konuştuğumuzda Has Şekerler Madencilik Şirketi’ne ait ocaktan çıkarılan linyit kömürünün satış fiyatı ton başına yaklaşık 370 lira. Bu durumda 3 gün boyunca 90 ton kömürün çıkarılamamasının işverene yaşattığı mali kayıp yaklaşık 33 bin 300 lira. Uzmanlar kontrol sondajının yapılmamasının cezası olan 1.680 TL’nin caydırıcı olmadığı belirtirken son kazayı örnek gösteriyor: “33 bin TL kayıptan olmamak için bin 680 TL’lik cezayı göze alıyorlar!”

Sondaj cihazları ithal edildiğinde yaklaşık 30-35 bin dolara alınabiliyor. Yerli sondaj cihazlarının fiyatı ise yaklaşık 50 bin lira. Cihaz dışında alınacak 1 metrelik elmas çubuğun fiyatı ise 350 TL. Yaklaşık 100 metre kadar elmas çubuk alındığında yerli bir sondaj cihazı işverene 80 bin liraya mal oluyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre uygulanan idari para cezası bu maliyetlerin çok altında. Sondajın yapılmaması kanunda ‘Risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamamak’ olarak geçiyor. Kanuna göre bunun cezası sadece 1.680 TL.

İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ