Bireysel Emeklilikle İlgili Merak Edilen 7 Soru

Bireysel emeklilikle ilgili yanlış bilinen ya da en çok kafa karıştıran 7 noktayı Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü M. Uğur Erkan, The Wall Street Journal Türkiye için yanıtladı.

Bireysel emeklilikte farklı risk seçenekleri bulunuyor. Yüksek riski seçersek bireysel emeklilikten zararlı çıkma ihtimali var mı?

Bireysel Emeklilik Sistemi’ne yatırılan katkı payları katılımcıların tercih ettiği emeklilik yatırım fonlarında değerlendiriliyor. Sistemde farklı yatırım tercih ve alışkanlıklarına sahip katılımcı profillerine uygun çok sayıda fon seçeneği sunuluyor, böylelikle katılımcılar kendi risk profillerine en uygun fonlarla sisteme girmenin güvenine sahip oluyor. Sisteme girişte herhangi bir fon dağılımı tercihinde bulunmayan istemeyen katılımcılar için standart fon seçeneği mevcut. Ayrıca katılımcılar fon dağılımı değişikliği hakkını kullanarak yılda azami altı kez olmak üzere fonlarını değiştirebiliyor.

Tercih edilen fonların içerdikleri varlıkların kazanç ya da kayıpları katılımcıların birikimlerini belirliyor. Yatırım tercihlerinin piyasadaki dönemsel hareketlere göre değil, emekliliğe kadar olan süre göz önüne alınarak planlanması beklentilerin karşılanması açısından çok önemli. Anadolu Hayat Emeklilik olarak, katılımcılarımıza bireysel emeklilik sözleşmelerinin yaşam döngüsü paralelinde, emekliliğe kalan süreye paralellik arz edecek şekilde, genç yaşta risk - getiri potansiyeli daha yüksek hisse senedi ağırlıklı ve değişken getirili fonlara, emekliliğe kalan süre azaldıkça sabit getirili yatırım enstrümanı içeren, dengeli ve düşük riskli fonlara yönelmeleri ve bu yöntemle Sistemden en fazla verimi sağlayacakları hakkında genel bilgilendirme yapıyoruz.

Emekli olmak üzere olan bir yakınıma bireysel emeklilik yaptırıp kısa bir süre içinde devlet katkı payıyla paramı çekebilir miyim? Devlet katkısını alabilmek için sistemde ne kadar kalmalıyım?

Kişi dilediği herhangi biri adına katkı payı yatırabilir, ancak sözleşmeler başkasına devredilemez. Dolayısıyla kişinin emekli olmak üzere olan yakını, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren yatırılan katkı payları için ödenecek devlet katkısına hak kazanacaktır. Devlet katkısından yararlanabilmek için katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişinin katılımcının kendisi olma koşulu aranmamaktadır. Emeklilik hakkını kullanan kişiler sistemden ayrıldığında, devlet katkısı hesabında bulunan birikimlerin tamamına hak kazanabilmektedir.

SGK’lıyım. Bireysel emekliliğe girdiğim için SGK’dan çıkmak zorunda mıyım? SGK’daki primlerimi yeni bireysel emeklilik hesabıma aktarabilir miyim?

Bireysel Emeklilik Sistemi, sosyal güvenlik sisteminin alternatifi değildir, sistemi tamamlayıcı niteliktedir. Sisteme katılanların Sosyal Güvenlik Kurumu’yla olan ilişkileri değişmeden devam eder. Fiil ehliyetine sahip herkes Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı olsa da, olmasa da sisteme dâhil olabilir.

Sosyal güvenlik ve bireysel emeklilik sistemlerine yapılan ödemeler birbirinden bağımsızdır ve haklar ile kazanımların sistemler arası aktarılması mümkün değildir. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndaki emeklilik hakları da, bireysel emeklilik hesabına aktarılamaz.

Bireysel emeklilik anlaşması yaptığım kurum iflas ederse ne olur? Birikimlerim devlet güvencesi altında mı?

Katılımcıların bireysel emeklilik hesapları, emeklik şirketlerinin mali bünyesinden bağımsız olarak Takasbank nezdinde saklanır. Emeklilik şirketlerinin iflas etmesi durumunda katılımcı Takasbank’ta saklanan birikimini bir diğer emeklilik şirketine aktararak sistemde kalmaya devam edebilir.

Bireysel emeklilik yaptırdıktan sonra maddi sıkıntı çektiğim zaman dondurmak mümkün müdür? Cezai yaptırımı var mıdır?

Kişinin mali durumunda beklenmedik gelişmeler olabilir. Bu dönemlerde katkı payı ödemeye ara verilebilir. Vadesinde ödenmeyen katkı payının ödeme tarihini takip eden 3 ay içinde, ilgili hesaba herhangi bir ödeme yapılmaması durumunda, ilgili sözleşmede ödemeye ara verildiği kabul edilir ve dördüncü aydan itibaren ara verilen her tam ay için iki Türk Lirasını aşmayacak şekilde ara verme kesintisi uygulanır.

Bir kurumda açtığım bireysel emeklilik hesabını başka bir kuruma taşımak mümkün müdür? Geçmek istediğim kurum erken çıkış bedelini karşılar mı?

Katılımcı mevcut şirketindeki emeklilik sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren en az 2 yıl geçtikten sonra tüm birikimlerini ve kazanılmış haklarını başka bir emeklilik şirketine aktarabilir. Başka şirketten aktarımla düzenlenmiş sözleşmesinin tekrar aktarıma konu olabilmesi için ise ilgili şirkette en az 1 yıl kalması gerekir. Aktarımla kurulan yeni emeklilik sözleşmesi için giriş aidatı alınmaz.

Diyelim ki bireysel emeklilik açtırdım ve sürem dolmadan vefat ettim. Varisim portföyüme ödeme yapmaya devam etmek zorunda mı? Cezai yaptırım olmadan paramı erken çekebilir mi?

Emeklilik sözleşmesi devam ederken yaşam kaybı durumunda, emeklilik sözleşmesi sona erer. Katılımcının hesabında vefat tarihine kadar oluşmuş devlet katkısı dâhil birikim tutarlarının sistemde elde edilen yatırım getirisine isabet eden kısmı üzerinden %5 oranında gelir vergisi kesintisi tahsil edilir ve varsa lehtara, yoksa kanuni varislere ödenir.

ÇAĞAN KOÇ | WSJ Türkiye